ایران به رغم بالا بودن مصرف داخلی گاز، سال گذشته توانست با وارد مدار شدن بخشی از فازهای میدان عظیم گازی پارس جنوبی، سطح تولید خود را افزایش دهد. بر اساس منابع خبری نشریه میس، میزان استخراج گاز ایران از ژانویه سال گذشته 14.8 میلیارد فوت مکعب در روز بود و این در حالی است که به گفته برخی از مقامات کشور، از آن زمان تا کنون 3.4 میلیارد فوت مکعب در روز بر سطح تولید افزوده شده و تولید گاز اکنون به 18.2 میلیارد فوت مکعب در روز رسیده است.
بنابر بر گفته محمد مشکین فام مدیر عامل شرکت نفت و گاز پارس، با به کارگیری فازی های 20، 21، 17 و 18 سطح تولید تا پایان سال 1395 به 19.4 میلیارد فوت مکعب در روز خواهد رسید. انتظار می رود با تکمیل تمام 24 فاز پارس جنوبی، مطابق برنامه به 28 میلیارد مترمکعب در روز برسد. بر اساس گفته مقامات شرکت ملی نفت، سطح تولید کل گاز در سال 2015، روزانه 19 میلیارد فوت مکعب بود که از این میزان 11.52 میلیارد فوت مکعب در روز از پارس جنوبی حاصل می شد. با توجه به بهره برداری بخش عمده میدان گازی پارس جنوبی، می توان تخمین زد که سطح فعلی کل گاز ایران در حال حاضر به روزانه 25.7 میلیارد فوت مکعب رسیده است.
در سال 2015 به رغم افزایش تولید گاز، صادرات آن کاهش یافت. ترکیه در سال 2015 معادل 7.8 میلیارد متر مکعب گاز از ایران وارد کرد که نسبت به سال 2014 این سطح کاهش بسیار قابل توجه بود. ترکیه در سال 2014 حدود 8.9 میلیارد مترمکعب گاز از ایران وارد کرد که این میزان در سال 2016 به 7.7 میلیارد مترمکعب کاهش یافت.
ایران و ترکیه یک قرارداد فروش گاز به میزان 10 میلیارد متر مکعب در سال امضا کرده اند اما همواره اختلاف در قیمت گذاری ها مانع تحقق توافقات قراردادی است.
مقصد بعدی گاز ایران، ارمنستان و آذربایجان است. بر اساس اطلاعاتی که رویترز منتشر کرده است جمهوری آذربایجان در سال گذشته معادل 300 میلیارد متر مکعب (29 میلیون فوت مکعب در روز) از ایران واردات گاز داشته است که دقیقا به انداز توافق بوده است و ارمنستان نیز مطابق توافق در حدود 400 میلیون مترمکعب (39 میلیون فوت مکعب در روز) واردات گاز داشته است.
عراق به عنوان مقصد جدید بازار گاز ایران در سال 2017 به شمار می رود. در نوامبر سال 2015 ایران و عراق قرارداد صادرات گاز از طریق خط لوله به میزان 700 تا 1200 میلیون فوت مکعب در روز برای سه نیروگاه برق شهر بصره در جنوب عراق امضا کردند.
به گفته امیر حسین زمانی نیا، معاون امور بین املل و بازرگانی وزارت نفت، زیر بنای صادرات گاز ایران به بصره تکمیل شده است. در حال حاضر ایران آماده صادرات گاز به عراق است و بغداد هم آماده دریافت آن شده است. تنها مورد بازدارنده صادرات، مسائل مالی در اعتبارنامه عراق است. اقتصاد عراق تحت تاثیر و فشار حملات و مسائل سیاسی و قیمت پائین نفت قرار دارد.
مقامات ایران بارها گفته اند که تنها چیزی که مانع صادرات گاز از طریق خط لوله شده، عدم تامین امنیت در استان دیاله است.
در میان مدت هم مشتری مهم دیگر ایران، عمان است که قرار است برای 15 سال از طریق خط لوله میدان کیش که از سال 2019 آغاز خواهد شد به این کشور گاز صادر می شود.
مناقصه توسعه میدان آزادگان جنوبی به زودی برگزار می شود
بر اساس گفته های علی کاردر، مدیر عامل شرکت ملی نفت، برای برگزاری مناقصه آزادگان جنوبی در آینده ای نزدیک برنامه ریزی شده و قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی نیز تا پایان سال یا اوایل سال آینده امضا خواهد شد.
وی در باره احتمال اضافه شدن شرکت های دیگری به وندورلیست شرکت های بین المللی برای حضور در مناقصات قراردادهای جدید نفتی گفته است وندورلیست در هیچ کجای دنیا بسته نمی شود و در این وندورلیست نیز امکان اضافه شدن شرکت های دیگر پس از ارزیابی های شرکت ملی نفت ایران وجود دارد. در مناقصه میدان آزادگان جنوبی قرار نیست تمام شرکت های بین المللی تائید شده در وندورلیست حضور پیدا کنند و تناسب توانمندی شرکت ها با این میدان مدنظر قرار می گیرد. حدود 90 درصد کار تنظیم پیش نویس قراردادهاین فتی، انجام شده است. مطالعات میدان انجام و اسناد مناقصات برای پروژه های فرعی آماده شده و روند کار از سرعت مطلوبی برخوردار است. کاردر در باره نتایج مطالعات حاصل از امضای قراردادهای محرمانگی و تفاهم نامه های متعدد با شرکت های بین المللی نیز اعلام داشته که برخی از این مطالعات آماده و به شرکت ملی نفت ایران ارائه شده است.
شرکت ملی نفت ایران طی یک سال گذشته، تفاهم نامه های مطالعاتی متعددی با شرکت های بین المللی و داخلی امضا کرده است و در این مسیر تاکنون دو توافقنامه (HOA) نیز امضا شده است. با توجه به این که نتایج مطالعات شرکت ها بر روی میدان های موضوع تفاهم به تدریج آماده میشود و در اختیار شرکت ملی نفت ایران قرار می گیرد، همچنین از آنجا که پیش بینی میشود توافق نامه های منعقد شده نیز طی ماه های آینده به مرحله قرارداد برسند و از طرفی، برای برگزاری مناقصه میدان آزادگان جنوبی نیز برنامه ریزی شده است، به این ترتیب شرکت ملی نفت ایران روزهای پرکاری در پیش دارد.
