تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در بهار امسال به 10.8 درصد رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل یک دهم درصد افزایش نشان می‌دهد.
بنابراین آمار از مجموع جمعیت کشور کمی بیش از 24 میلیون و 509 هزار نفر فعال (شاغل و بیکار) بوده‌اند که از این تعداد، در بهار امسال دو میلیون و 647 هزار نفر بیکار بوده‌اند.
بقیه جمعیت کشور نیز در فهرست شاغلان یا متقاضیان کار قرار ندارند یعنی بیشتر از یک سوم جمعیت کشور کار نمی‌کنند و متقاضی کار هم نیستند.
از مجموع افراد فعال (شاغل و بیکار) بیش از بیست میلیون و 219 هزار نفر مرد و بیش از چهار میلیون و 289 زن هستند.
در این گزارش آمده که نرخ بیکاری مردان 9 درصد و نرخ بیکاری زنان بیش از دو برابر این رقم یعنی 19.2 درصد است. این یعنی از مجموع بیست میلیون و 219 هزار نفر کمی بیش از یک میلیون و 822 هزار مرد و از مجموع چهار میلیون و 289 زن فعال 825 هزار نفر بیکار بوده‌اند.
عمده بیکاران در شهرها زندگی می‌کنند و نرخ بیکاری شهرها 12 درصد و نرخ بیکاری در روستاها 7.6 درصد است.
این گزارش نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در بین گروه سنی 20 تا 24 سال 26.5 درصد است یعنی بیکاری جوانان دو نیم برابر نرخ بیکاری رسمی کشور است.
گزارش تازه مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که همچنان نزدیک به نیمی از شاغلان (47.9 درصد) در بخش خدمات کار می کنند که تعداد آنها 10 میلیون و 465 هزار نفر است. به این ترتیب بخش خدمات با بیشترین درصد شاغلان و کشاورزی با چهار میلیون و 189 هزار نفر (19.2 درصد) کمترین درصد شاغلان را دارند. غیر از این‌ها، هفت میلیون و 205 هزار نفر یعنی (33 درصد) شاغلان در بخش صنعت کار می‌کنند.
بنابر آمار تازه، 84 درصد شاغلان در بخش خصوصی و 16 درصد در بخش عمومی کار می‌کنند.
غیر از میزان بیکاری، همواره نرخ اشتغال ناقص نیز در کنار بیکاران قرار می‌گیرند در حالی که در فصل بهار 8.2 درصد جمعیت فعال جویای کار اشتغال ناقص داشته‌اند.
بنابر تعریفی که مرکز آمار، هر کس در هفته یک ساعت کار کند، شاغل است و در غیر این صورت در ردیف بیکاران جای می‌گیرد.
علاوه بر این، از نظر مرکز آمار، بیکار کسی است که هفت روز پیش از مراجعه مامور سرشماری حداقل یک ساعت کار نکرده و دارای شغلی نیز نبوده باشد.
گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که تا سال 1385 که دولت تصمیم به تغییر محاسبه نرخ بیکاری گرفت، هیچگاه یک ساعت کار در هفته ملاک سنجش میزان بیکاری نبوده است. در سرشماری‌های سال‌های ۱۳۴۵ و ۱۳۵۵ کسی شاغل به حساب می‌آمد که در هفته هشت ساعت و بیشتر کار کرده باشد. بعد از آن در سرشماری‌های عمومی سال‌های ۱۳۶۵ و ۱۳۷۵ مبنای محاسبه میزان بیکاری تغییر کرد و هر کسی که در هفته دو روز یا بیشتر کار می‌کرد، شاغل حساب شد.
نرخ مشارکت اقتصادی
نرخ مشارکت اقتصادی در کل کشور در شهرها 38 درصد است. این شاخص در بین مردان 62.9 درصد و در بین زنان 13.3 درصد است.
آمار نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در استان اردبیل با بیش از 43 درصد در صدر قرار دارد و بعد از آن استان مازندران با بیش از 42 درصد در جایگاه بعدی قرار دادر. کمترین میزان نرخ مشارکت اقتصادی مربوط به استان سیستان و بلوچستان که بیشتر از 29 درصد است.
نرخ فعالیت یا مشارکت اقتصادی به این معنی است که چه تعداد از افراد بالای ده سال از نظر اقتصادی فعال بودند و در گروه بیکاران یا شاغلان قرار دارند. البته باید توجه داشت که افرادی که تحصیل می کنند یا خانه دار هستند، جزو جمعیت غیرفعال به حساب می‌آیند و در این فهرست جای نمی‌گیرند.
به بیان دیگر نرخ مشارکت اقتصادی نسبت جمعیت فعال اقتصادی (بیکار و شاغل) به کل جمعیت کشور است و گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی که در سال ۱۳۸۵ بیشتر از ۴۰.۴ درصد بود در بهار امسال به 38 درصد رسیده است.
کارشناسان اقتصادی می‌گویند چون میزان مشارکت اقتصادی نسبت جمعیت فعال (شاغل و جویای کار) به کل جمعیت بالای سن ده سال است، انتظار می‌رود که افزایش اشتغال با افزایش میزان مشارکت اقتصادی همراه باشد.
