بیش از 25 ابرتانکر اروپایی و آسیایی در حال حمل نفت ایران هستند، داده های ثبت شده توسط رویترز نشان می دهند، افزایش صادرات ایران پس از برداشتن تحریم ها در ژانویه بسیار سریع تر از آنچه تحلیلگران می‌پنداشتند تحقق یافته است.
ایران اخیرا از ماه آوریل در کشمکش برای یافتن شرکایی برای حمل نفت خود بود، اما پس از توافق بر یک نوع بیمه موقت، بیش از یک سوم صادرات نفت خام ایران توسط کشتی های خارجی حمل می‌شود.
اودیسیوس والاتساس، مدیر شرکت حمل و نقل Dynacom می‌گوید : “شرکت های ارایه خدمات حمل و نقل مشغول خرید محموله ها از ایران هستند و بقیه دنیا نیز با این قضیه مشکلی ندارد” . شرکت یونانی Dynacom سه فروند از ابرتانکر های خود را به صورت ثابت به حمل نفت خام ایران اختصاص داده است.
برخی از مالکان کشتی های بین المللی اما به دلیل برخی از محدودیت های آمریکا نظیر دخیل بودن شرکت های آمریکایی از جمله بانک ها و بیمه گرایان اتکایی تمایلی به حمل نفت ایران نشان نمی دهند.
ایران به دنبال جبران ضررهایی است که در پی بحران پرونده هسته ای و تصویب تحریم ها در سال 2011 و 2012 ایجاد شد.
آمارها نشان می دهد افزایش صادرات نفت ایران پس از برداشتن تحریم ها در ژانویه بسیار سریع تر از پیش بینی تحلیلگران تحقق یافته است
داده های مربوط به بارگیری بنادر رویت شده توسط رویترز درست مثل داده های حمل همزمان، نشان می دهند که حداقل 26 تانکر خارجی با ظرفیت حمل بیش از 25 میلیون بشکه نفت خام سبک و سنگین یا نفت سیاه در دو هفته بارگیری کرده یا در حال بارگیری در جزیره خارک و بندر ماهشهر هستند.
از سرگیری حمل و نقل بین المللی نفت ایران با پوشش بیمه محدود موقت “P&I clubs” – انجمن متقابل دریایی که جبران ضرر و محافظت را ارایه می‌کند – به حمل کنندگان نفت این امکان را داده است که تا نفت ایران را به مقاصد مختلف منتقل کنند.
گروه بین المللی P&I clubs ،که نماینده 13 بیمه کننده برتر کشتی های دنیاست، مقدار مبلغ پوشش بیمه حمل و نقل که fall-back گفته می‌شود را در آوریل گذشته از 70 میلیون یورو به 100 میلیون یورو (113.36 میلیون دلار) افزایش داد.
لویجی بروزونه از کارگزاران حمل و نقل شرکت بانچرو کاستا می‌گوید: ” در روزهای اول برداشته شدن تحریم به دلایل مشکلات زیادی که در پیدا کردن بیمه و بیمه اتکایی بود، فقط کشتی های ایرانی بارگیری می‌شدند. اما علاقه زیاد بازار به این نوع تجارت باعث شد تا افراد ذینفع برای حل تمامی مشکلات تلاش کنند و اکنون تقریبا تمامی اعضای P&I Clubs خدمات بیمه خود را ارایه می‌دهند.”
ریسک بیمه
پوشش “fall-back” به این شکل طراحی شده است تا هرگونه کمبود در پرداخت ها از طرف بیمه کنندگان آمریکایی را پرداخت کند که هنوز اجازه ندارند با ایران قرارداد ببندند.
برایان گالاگر، رییس روابط سرمایه گذاری در شرکت بلژیکی پیشرو در حمل و نقل Euronav که هنوز در ایران شروع به فعالیت نکرده، می‌گوید: “ما از دیدن افزایش حجم محموله های ایرانی که به خاطر عملکرد P&I Clubs و البته به طور مشخص افزایش تولید ایران متعجب نشده ایم، ما به چنین تجارتی علاقه مندیم، اما به دلیل وجود برخی محدودیت ها بر سر پرداخت های مرتبط با دلار هنوز زمان می برد تا مشکلات به صورت یکپارچه و کامل حل شود.”
اگرچه، برداشته شدن بخشی از تحریم ها به این معنی است که تانکر های خارجی می‌توانند نفت ایران را حمل کنند اما همچنان مخاطرات پابرجاست زیرا ممکن است بیمه در حوادث بزرگ احتمالی پوشش کافی ندهد.
در نتیجه، بیمه کنندگان می‌گویند بسیاری از انتقال دهندگان نفت از جمله Euronav ، Teekay group یا Frontline هنوز تمایلی به حمل نفت ایران نشان نداده اند.
اندرو باردوت مسئول اجرایی گروه بین المللی P&I Club می‌گوید: اگر هزینه قابل پوشش توسط fall-back در یک تصادف به حد نصاب برسد ولی هزینه هایی از جمله برخورد یا بدهکاری بابت دیرکرد محموله ها هنوز پوشش داده نمی‌شوند و به عهده صاحب کشتی خواهند بود
قیمت یک کشتی ابرتانکر خیلی بزرگ حمل کننده نفت خام (VLCC) حدود 90 میلیون دلار است و هزینه یک نشت نفتی بزرگ می تواند به میلیارد ها دلار برسد.
باردوت می‌گوید”اگرچه محدودیت های دیگری نیز هستند که علاوه بر پوشش بیمه Fall-back اهمیت دارند، برای مثال مسائلی در رابطه با انتقال دلار آمریکا و استفاده از سیستم مالی این کشور، باعث دلسردی شرکت های و مالکان کشتی هایی شده که قبلا با ایران همکاری تجاری داشتند.”
مراحل اتفاق افتاده پیش از تحریم ها
با اضافه شدن حمایت کشتی های بین المللی به ناوگان ایران، بازرگانان می‌گویند صادرات نفت ایران امروزه تا حد دوران پیش از تحریم ها که حدود 2.5 میلیون بشکه در روز بود، رسیده است.
تحلیلگرهای citi می‌گویند ایران تلاشی مضاعف و سریع تر از انتظار برای بازگشت به این عرصه داشته است.
مدیر یک شرکت حمل و نقل نفتی یونان که سه تانکر به صورت ثابت به حمل نفت ایران اختصاص داده، می‌گوید: شرکت های ارایه خدمات حمل و نقل مشغول خرید محموله ها از ایران هستند و بقیه دنیا نیز با این قضیه مشکلی ندارد
بازرگانان می‌گویند اگر تولید نفت ایران در حداکثر بود احتمالا باعث جبران اختلالاتی می شد که اخیرا برای عرضه نفت در برخی کشور ها مثل لیبی و نیجریه به وجود آمده است و همین حضور کمک می کرد تا ثبات بازار افزایش پیدا کرده و قیمت نفت نیز در حدود 50 دلار برای هر بشکه ثابت شود.
صادرات نفت ایران در ماههای آوریل و می بین 2.1 تا 2.3 میلیون بشکه در روز بود ، که نسبت به سال گذشته که ایران از بازار اروپا حذف شده و تنها به برخی خریداران آسیایی متکی بود، این روند پیشرفتی اساسی است.
آسیا با وجود هند، چین و ژاپن مقصد اصلی محموله های نفت خام ایران هستند که توسط کشتی های خارجی حمل می‌شوند، اما حداقل 4 تانکر بین المللی وجود دارد که به سوی اروپا می‌روند.
هند به طور خاص با افزایش نیاز پالایشگاه هایش از جمله Essar Oil، Reliance Energy ، Hindustan Petroleum Corp و Baharat Petroleum Corp نقش مهمی برای نفت ایران ایفا می‌کنند.
از جمله شرکت هایی غیر ایرانی که در حال حاضر مشغول حمل محموله های نفتی ایران هستند می توان به شرکت حمل و نقل دریایی دولتی چین یعنی China Shipping Development، PetroVietnam ویتنام و idemituso Kosan ژاپن اشاره کرد.
تانکرهای متعلق به ترکیه، یونان و سیشل نیز در حال انتقال نفت خام ایران هستند.
