آسیا و اقیانوسیه بزرگترین مصرف کنندگان فولاد

فولاد یکی از فلزات ارزشمند در دنیا است و این فلز در صنایع مختلف کاربرد زیادی دارد. ایران هم از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در خاورمیانه است و در آمارهای جهانی در مورد تغییرات تولید فولاد در ایران صحبت می‌شود. اتحادیه بین‌المللی آهن و فولاد در سال‌های اخیر گزارشی ماهانه درمورد عملکرد این بازار و میزان تولید در کشورهای مهم و اثرگذار در بازار فولاد ارایه می‌دهد ولی در سال جاری گزارشی متفاوت توسط این اتحادیه ارایه شده است.

طبق این گزارش که برآورد بازار فولاد در سال‌های 2015 و 2016 میلادی نام دارد آمده است: متوسط  مصرف فولاد در دنیا در سال 2015 میلادی نسبت به سال قبل از آن  0.5 درصد رشد خواهد کرد و در سال جاری 1544 میلیون تن فولاد در دنیا مصرف می‌شود. نرخ رشد مصرف فولاد دنیا درسال 2015 میلادی نسبت به سال قبل از آن برابر با 0.6 درصد پیش‌بینی شده است. انتظار می‌رود در سال 2016 میلادی تقاضای جهانی فولاد با 1.4 درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن  به 1565 میلیون تن برسد.

رییس اتحادیه آهن و فولاد در مصاحبه‌ای در مورد پیش‌بینی‌های این سازمان در مورد بازار فولاد در سال‌های پیش‌رو می‌گوید:”دلیل اینکه انتظار رشد محدودی در بازار فولاد دنیا داریم این است که  نرخ رشد اقتصادی چین کاهش یافته است و این مساله هم روی تولید فولاد در چین در سالهای آتی اثر  می‌گذارد و هم می‌تواند تقاضای فولاد را تحت تاثیر قرار دهد. از طرف دیگر تغییرات زیر ساختی در اقتصادهای صنعتی دنیا هم تاثیر زیادی روی کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد به عنوان یکی از صنایع آلاینده در کشورهای صنعتی داشته است. بنابراین کاهش نرخ رشد تولید فولاد در دنیا در سال‌های پیش‌رو یک سناریوی بسیار محتمل است.

اما با توجه به اینکه انتظار می‌رود نرخ رشد اقتصادی کشورهای صنعتی و توسعه یافته به خصوص کشورهای صنعتی عضو اتحادیه اروپا و آمریکا در سال 2016 میلادی افزایش یابد، رشد تولید فولاد و رشد مصرف آن  درسال 2016 میلادی پیش‌بینی شده است و انتظار می‌رود این روند تا انتهای دهه حاضر میلادی هم ادامه داشته باشد. اتحادیه بین‌المللی آهن و فولاد چهار مساله را روی بازار مهم می‌داند و تحولات ایجاد شده در این چهار حوزه را بسیار اثرگذار قلمداد می‌کند.  عوامل مهم در بازار فولاد دنیا  به قرار زیر هستند:

چین بزرگترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد

تقاضای فولاد در کشور چین درسال 2014 میلادی رشد منفی داشته است و این رشد منفی تقاضا در چین برای اولین بار از سال 1995 میلادی تاکنون اتفاق افتاد. دلیل رشد منفی تقاضای فولاد را می‌توان سیاست‌های اجرا شده توسط دولت برای ایجاد تعادل بیشتر در اقتصاد دانست و این سیاست باعث شده تا فعالیت‌های ساختمانی و عمرانی در چین کاهش یابد و سودآوری آن‌ها تقلیل پیدا کند. انتظار می‌رود درسال‌های 2015 و 2016 میلادی هم به ترتیب نرخ رشد تقاضای فولاد در کشور چین منفی 0.5 و منفی 0.6 درصد نسبت به سال قبل از آن باشد و در میان مدت هم رشد محسوس و معناداری در تقاضا  ایجاد نشود.

چین در سال‌های اخیر نیمی از فولاد دنیا را تولید می‌کرد و این حجم بالای تولید سبب شد تا کشور چین به یکی از مهمترین بازیگران بازار فولاد دنیا تبدیل شود. از طرف دیگر چین همیشه در میان مصرف‌کنندگان فولاد هم جایگاه ویژه‌ای داشته است به خصوص بعد از اینکه سیاست‌های این کشور در جهت افزایش نرخ رشد اقتصادی و تسریع روند صنعتی شدن در کشور جریان داشت. اقتصاد چین اقتصادی بسیار بزرگ در میان کشورهای دنیاست و از نظر بزرگی اقتصاد در جایگاه دوم دنیا قرار دارد و سرعت صنعتی شدن آن هم بسیار بالا است به همین دلیل برای تکمیل زیرساخت‌های صنعتی و اجرای پروژه‌های مختلف به حجم بالایی از فولاد نیاز دارد.

قیمت نفت، عاملی اثرگذار روی اقتصاد و صنعت

کاهش سریع قیمت نفت در بازار جهانی باعث شده است تا پیش‌بینی‌ها در مورد رشد اقتصادی دنیا و رشد صنعتی دنیا تحت تاثیر قرار بگیرد. البته تاثیر افت قیمت نفت روی اقتصادهای مختلف دنیا متفاوت است. از یک طرف کاهش قیمت نفت تاثیر منفی روی تقاضای فولاد دنیا داشت زیرا سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های بزرگ زیرساختی در کشورهای نفت‌خیز دنیا و حتی دیگر کشورها کم می‌شود که منابع آن با استفاده از منابع مالی حاصل از فروش نفت تامین مالی می‌شد.

از طرف دیگر کاهش قیمت نفت به بخش‌های بازرگانی و تجاری  در کشورهای واردکننده نفت کمک می‌کرد و افق رشد اقتصادی بهتری را برای این کشورها بوجود می‌آورد. با کاهش فشارهای تورمی در دنیا که به دنبال افت بیشتر قیمت نفت و تداوم این وضعیت طی ماه‌های اخیر صورت گرفت، انتظار می‌رود کشورهایی که با نرخ بالای تورم مواجه هستند به تدریج اقدام به اجرای سیاست‌های پولی مناسب برای بازسازی اوضاع اقتصادی کنند. بازسازی اقتصادی این کشورها باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاری آن‌ها برای پروژه‌های زیرساختی بیشتر شود و به دنبال آن  نرخ رشد تقاضای فولاد هم ارتقا یابد.

با توجه به اینکه انتظار می‌رود قیمت پایین نفت برای مدت‌ها در اقتصاد باقی بماند، در صورتی که اقتصادهای دنیا به این قیمت نفت عادت کنند و شرایط خود را با آن تطبیق دهند، این باعث می‌شود تا در برخی از کشورهای دنیا تقاضای فولاد در کوتاه مدت کاهش یابد ولی تداوم این وضعیت در میان مدت باعث رشد اقتصادی بیشتر در دنیا و افزایش نیاز به فولاد برای اجرای پروژه‌های زیرساختی و صنعتی می‌شود.

شرایط اقتصادی کشورهای صنعتی 

در سال 2014 میلادی تقاضای فولاد در کشورهای صنعتی دنیا 6.2 درصد رشد کرد که دلیل آن را می‌توان زیرساخت‌های قوی اقتصادی در آمریکا و آغاز تدریجی روند بازسازی اقتصادی این کشور بود. از طرف دیگر بهبود فعالیت‌های صنعتی در اتحادیه اروپا هم عامل مهمی بود که به اقتصاد دنیا کمک کرد تا بتواند رشد را تجربه کند. اما پیش‌بینی می‌شود در سال 2015 میلادی بازار فولاد دنیا در کشورهای صنعتی رشد چندانی نداشته باشد که دلیل این مساله نرخ بالای بیکاری به خصوص در کشورهای اروپایی و ضعف سرمایه‌گذاری در پروژه‌های صنعتی در تمامی کشورهای صنعتی در دنیا است.

پیش‌بینی می‌شود تقاضای فولاد دنیا در سال 2015 میلادی با نرخ 0.2 درصد رشد کند و نرخ رشد تقاضا در سال 2016 میلادی به بالغ بر 1.8 درصد افزایش یابد.

شرایط اقتصادی کشورهای در حال توسعه (به استثنای چین)

در سال 2014 میلادی کشورهای در حال توسعه دنیا به استثنای چین شاهد رسیدن نرخ رشد اقتصادی خود به مرز 2.3 درصد بودند که این نرخ، نرخ رشد بسیار پایینی برای کشورهای در حال توسعه دنیا محسوب می‌شود. دلیل این مساله را می‌توان شرایط اقتصادی برزیل و بازار فولاد در کشور روسیه دانست. انتظار می‌رود در سال 2015 میلادی نرخ رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه دنیا پایین باشد.  اگرچه برخی از کشورهای این منطقه از قبیل هند، اندونزی، ویتنام و مصر می‌توانند رشد بالایی را تجربه کنند. ولی برآیند رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه دنیا در سال 2015 میلادی چندان مثبت و امیدوارکننده  نخواهد بود و این مساله می‌تواند بازار فولاد را هم تحت تاثیر قرار دهد. پیش‌بینی می‌شود تقاضای فولاد در کشورهای در حال توسعه دنیا در سال 2015 میلادی با نرخ 2.4 درصد رشد کند و در سال 2016 میلادی نرخ رشد تقاضا به بالغ بر 4 درصد برسد.

سهم مناطق مختلف در بازار جهانی

طبق گزارش ارایه شده توسط اتحادیه جهانی آهن و فولاد در سال 2015 میلادی 1544 میلیون تن فولاد در دنیا مصرف می‌شود که نسبت به سال قبل از آن با افزایش 0.5 درصدی همراه خواهد بود ولی در سال 2016 میلادی نرخ رشد تقاضای فولاد دنیا به 1.4 درصد می‌رسد که بالاترین نرخ رشد از سال 2010 میلادی خواهد بود. در سال 2016 میلادی 1565میلیون تن فولاد در دنیا تقاضا می‌شود.

بیشترین سهم مصرف فولاد دنیا به کشورهای آسیا و اقیانوسیه اختصاص دارد. این کشورها در سال 2015 میلادی 1021 میلیون تن فولاد مصرف می‌کنند و میزان مصرف آن‌ها در سال 2016 میلادی به 1030 میلیون تن می‌رسد. نرخ رشد مصرف فولاد در سال 2015 میلادی 0.6 درصد و در سال 2016 میلادی برابر با 0.9 درصد خواهد بود.

کشورهای آسیا  واقیانوسیه در سال 2016 میلادی 65.8 درصد از کل مصرف فولاد دنیا را به خود اختصاص خواهند داد. بیست و هشت کشور عضو اتحادیه اروپا در سال 2016 میلادی 9.8 درصد از کل مصرف دنیا را به خود اختصاص خواهند داد. این کشورها در سال 2015 میلادی 150 میلیون تن فولاد مصرف می‌کنند که 2.1 درصد بیشتر از سال قبل از آن خواهد بود و در سال 2016 میلادی 154 میلیون تن فولاد مصرف  می کنند که نسبت به سال قبل تر 2.8 درصد رشد خواهد داشت.

کشورهای NAFTA (کشورهای عضو توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی) در سال 2015 میلادی 143 میلیون تن فولاد مصرف می‌کنند که با کاهش 0.9 درصدی نسبت به سال قبل از آن  همراه است ولی در سال 2016 میلادی رشد 1.3 درصدی مصرف را نسبت به سال قبل از آن تجربه می‌کنند. آن‌ها در سال 2016 میلادی 145 میلیون تن فولاد مصرف  می‌کنند. سهم کشورهای عضو NAFTA از کل تقاضای فولاد دنیا برابر با 9.3 درصد در سال 2016 میلادی خواهد بود.

در سال 2016 میلادی کشورهای خاورمیانه 3.5 درصد از کل مصرف دنیا را به خود اختصاص خواهند داد. میزان مصرف کشورهای خاورمیانه در سال 2015 میلادی برابر با 53 میلیون تن و در سال 2016 میلادی برابر با 56 میلیون تن خواهد بود. کشورهای خاورمیانه در سال 2015 میلادی شاهد افزایش 2.8 درصدی تقاضا و در سال 2.16 شاهد افزایش 4.2 درصدی تقاضا خواهند بود.

کشورهای CIS یا کشورهای مشترک‌المنافع در سال 2015 میلادی 52 میلیون تن و در سال 2016 میلادی 50 میلیون تن فولاد مصرف می‌کنند. میزان مصرف فولاد این کشورها در سال جاری میلادی نسبت به سال قبل از آن  7.3 درصد کمتر خواهد بود و در سال 2016 میلادی هم کاهش 0.3 درصدی تقاضا را تجربه می‌کنند. کشورهای مشترک‌المنافع 3.3 درصد از کل مصرف فولاد دنیا در سال 2016 میلادی را به خود اختصاص خواهند داد.

افریقا در سال 2016 میلادی 2.7 درصد از کل مصرف دنیا را به خود اختصاص خواهند داد و کشورهای آمریکای جنوبی و مرکزی هم 3.1 درصد از کل مصرف دنیا را به خود اختصاص خواهند داد.

کشورهای آمریکای جنوبی و مرکزی در سال 2015 میلادی کاهش3.4 درصدی مصرف فولاد را تجربه می‌کنند ولی در سال 2016 میلادی به مدد سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این حوزه می‌توانند رشد 3.2 درصدی در مصرف فولاد را شاهد باشند.