برداشته شدن تحریم های اقتصادی و مالی علیه ایران، راه برای ورود سرمایه گذاران جدید به کشور را مجددا باز شد.
داده های موسسه FDI (Foreign Direct Investment) یا سرمایه گذاری مستقیم خارجی که یک مرکز رصد سرمایه گذاری های برون مرزی است، نشان می‌دهد که قبل از برداشته شدن تحریم ها، ایران در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی بین ژانویه 2003 تا دسامبر 2015 در رده دوازدهم از چهارده کشور در خاورمیانه بود که سهمش از این بازار معادل 1.62 درصد بود.
از زمان برداشته شدن تحریم ها، ایران به رتبه سوم در این رتبه بندی صعود کرده است. این کشور با داشتن سهمی معادل 11.11 درصد از بازار، که در رده بعدی قدرت های دیگر اقتصادی منطقه یعنی امارات متحده عربی و عربستان سعودی قرار گرفته است.
البته توافق برای برداشتن تحریم ها در عوض کاهش قابل ملاحظه عملیات هسته ای ایران، در ابتدا در جولای 2015 به دست آمد اما تا ژانویه 2016 عملی نشد.
جایگاه ایران بعد از برداشته شدن تحریم ها در جذب سرمایه مستقیم خارجی از رتبه دوازدهم به رتبه سوم در بین چهارده کشور خاورمیانه رسیده است
حذف تحریم ها، امکان آزادسازی میلیارد ها دلار دارایی خارجی و فروش نفت ایران به صورت بین المللی را امکان پذیر می‌کند، محدودیتی که برای ایران از سال 2012 باعث از دست رفتن بیش از 160 میلیارد دلار درآمد نفتی شد. آمارها نشان می دهد که اقتصاد ایران با وجود داشتن چهارمین ذخایر بزرگ نفتی و دومین ذخایر بزرگ گاز جهان، پس از کشورهای نوظهور خاور میانه قرار گرفته است. سرمایه گذاری جهانی در ایران از سال 2013 که موفق به جذب 3 پروژه FDI (سرمایه گذاری مستقیم خارجی) شد به آرامی رو به افزایش است. این مقدار در سال 2014 به 8 و در 2015 به 9 پروژه افزایش یافته است.
اگرچه در یک چهارم اول سال 2016 بود که تاثیر برداشته شدن تحریم ها آشکار شد. ایران موفق به جذب 22 پروژه سرمایه گذاری مستقیم خارجی در این دوره شد. این بالاترین نرخ ثبت شده در FDI Markets از سال 2003 تا کنون است. اشتغال زایی و سرمایه گذاری طی سه سال اخیر افزایش یافته است. به نحوی که در مقایسه سالهای 2013 و 2016 از 352 شغل جدید و سرمایه گذاری 72 میلیون دلار در سال 2013 به 2732 شغل جدید و 1.67 میلیارد دلار سرمایه گذاری در سال 2014 افزایش یافته است.
اگرچه افزایش سرمایه گذاری 48 درصدی در 2015 مشاهده می‌شود، اما عدم موفقیت در جذب پروژه های FDI در یک چهارم اول این سال نسبت به سال گذشته اش بسیار قابل توجه است. برآورد می‌شود که تهران 36 درصد از سرمایه های ثبت شده در کشور را در یک چهارم اول 2016 دست آورده باشد.
| رکورد های قابل توجهی در یک چهارم اول 2016 مشاهده می‌شوند | |||
| پروژه ها | سرمایه گذاری $m* | تعداد شغل های جدید | |
| Q1 2016 | 22 | 3,489 | 5,376 |
| 2015 | 9 | 2,473 | 541 |
| 2014 | 8 | 1,670 | 2,732 |
| 2013 | 3 | 79 | 352 |
| منبعfDi Markets: * تخمینی است | |||
از زمانی که تحریم ها برداشته شدند مهم ترین بخش برای سرمایه گذاری در ایران، خدمات مالی بوده است، که به موجب آن 4 طرح سرمایه گذاری از سوی شرکت های متفاوت به اندازه 60 میلیون دلار بوده است.
این کشورهمچنین سرمایه گذاری هایی در بخش صنعت خودرو، خدمات تجاری، لوازم مصرفی الکترونیکی و صنعت پارچه و نساجی جذب کرده است.
کشورهای اصلی که در این دوره در ایران سرمایه گذاری کرده اند، کره جنوبی و آلمان هستند، که جمع مبلغ سرمایه گذاری آنها به 2.15 میلیارد دلار می‌رسد. تولید کننده فولاد وابسته به کره جنوبی شرکت آهن و فولاد فونگ (posco) بزرگترین شرکت سرمایه گذار در ایران در این دوره است که برنامه ریزی کرده تا مارس 2017 مبلغ 1.62 میلیارد دلار برای ساخت کارخانه فولاد یکپارچه در منطقه آزاد تجاری چابهار سرمایه گذاری کند.
همچنین شرکت posco Enegry که زیر مجموعه شرکت اصلی است اعلام کرد تفاهم نامه ای با ایران برای ساخت یک نیروگاه 500 مگاواتی بدون گاز(از گازهایی که در فرایند تولید فولاد به دست می‌آیند استفاده می‌کند) درنزدیکی آن کارخانه تولید کند.
روند رو به رشد ثبت شده توسط FDI Markets پیش بینی می کند رشد اقتصادی در ایران رو به افزایش است. 19 سرمایه گذار علاقه مندی خود برای سرمایه گذاری های آینده در ایران اعلام کرده اند، که افزایش 90 درصدی سرمایه گذاری از 2015 را نشان می دهد.
منبع:FT
