ایران یک توافقنامه برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی با همکاری یک شرکت چینی CNPC، شرکت فرانسوی توتال و شرکت ایرانی پتروپارس به ارزش چهار میلیارد و 800 میلیون دلار امضا کرده است.
اگر این تفاهم نامه به قرارداد منجر شود این اولین قرارداد بزرگ صنعت نفت ایران با شرکت های بین المللی بعد از توافق هسته ای خواهد بود.
این قرارداد با حضور بیژن زنگنه وزیر نفت، نمایندگان مجلس،استفان میشل مدیربخش خاورمیانه توتال،حمید اکبری مدیرعامل پتروپارس، علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت و ژو ژان پینگ مدیر بخش خاورمیانه شرکت CNPC به امضا رسید.
بر اساس این قرارداد علاوه بر توسعه فاز 11 تاسیسات تقویت فشار نیز برای اولین بار در بخش دریایی نصب خواهد شد. فاز 11 پارس جنوبی ظرفیت تولید روزانه 2 میلیارد فوت مکعب گاز را دارد. قرار است در قالب این توافقنامه برای نخستین بار تاسیسات تقویت فشار دریایی در پارس جنوبی اجرا شود.
هزینه اجرای این طرح 4.8 میلیارد دلار برآورد شده است که در مدت 40 ماه تولید گاز از آن آغاز می شود.
فاز 11، آخرین فاز پارس جنوبی به شمار می رود که هنوز وضعیت توسعه آن مشخص نشده است و پیمانکاران و شرکت های داخلی و بین المللی که مسئولیت توسعه آن را برعهده داشته اند، تاکنون نتوانسته اند به تعهدات خود عمل کنند.
توسعه فاز 11 در 15 سال گذشته به سرانجام نرسیده بود. در سال 2000 میلادی شرکت ملی نفت ایران و توتال فرانسه برای توسعه بخش بالادستی فاز 11 پارس جنوبی به توافق رسیدند اما اجرایی نشد. سپس قراردادی با شرکت ملی نفت چین امضا شد که آن نیز به سرانجام نرسید. در گام بعد، شرکت های متعدد داخلی متقاضی توسعه این فاز شدند اما جنبه عملیاتی پیدا نکرد.
قدردانی از شرکای خارجی
بیژن زنگنه وزیر نفت در مراسم امضای قرارداد گفت: “این چارچوب قرارداد است، ما هنوز به قرارداد نرسیدهایم و برای رسیدن به قرارداد به چند ماه زمان نیاز داریم، اما 70 درصد اصول و ساختار قرارداد اینجا تنظیم و نهایی شده است.”
وزیر نفت با تأکید بر اینکه دو راهبرد توجه به میادین مشترک و افزایش بازیافت را دنبال میکنیم، گفت: از توتال متشکرم که دوباره وارد بخش نفت ایران شد و باید بگویم توتال همیشه در بخش نفت ایران پیشتاز بوده و در شرایط سختی کار کرده است.
زنگنه از حضور شرکتی چینی نیز تشکر کرد و گفت: از حضور شرکت CNPC هم در این قرار داد خوشحالم و باید تأکید کنم ما هیچوقت چین و شرکتهای نفتی چین به عنوان شرکا و همکاران راهبردی خود فراموش نخواهیم کرد.
وزیر نفت در عین حال گفت که ما هم از توتال و هم از پتروپارس توقع داریم که از این جایگاه برای انتقال فناوری در مدیریت پروژه و مهندسی مخزن استفاده کنند و البته پتروپارس هم با توجه به اینکه شریک 20 درصدی است باید به همین میزان منابع مالی بیاورد که رقم بزرگی بالغ بر یک میلیارد دلار خواهد بود.
وزارت نفت می گوید در پنج سال آینده برای توسعه صنعت نفت به 200 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد که 130 میلیارد دلار آن در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز هزینه خواهد شد.
این تفاهم نامه بر اساس الگو جدید قراردادهای نفتی با دو شرکت خارجی امضا شده است و بیژن زنگنه گفته است که الگوی قراردادهای جدید نفتی “مدل تکامل یافته قراردادهای بیع متقابل است و امکان افزایش ضریب بازیافت نفت را فراهم می کند و از این رو اصرار داریم این قراردادهای عملیاتی شوند.”
وزارت نفت عمده تمرکز خود را در بخش گاز در میدان گازی پارس جنوبی و در بخش نفت در میدان های مشترک با کشورهای همسایه قرار داده است.
امضای توافقنامه همکاری برای توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی با توتال و یک شرکت چینی فضا را برای سرمایه گذاران خارجی مهیا کند. شرکت فرانسوی توتال دو دهه پیش بعد از کناره گیری شرکت آمریکایی کونوکو در توسعه میدان نفت سیری، جانشین این شرکت آمریکایی شد و حضور شرکت های دیگر بین المللی در بخش انرژی فراهم شد. اکنون باز هم شرکت توتال گام اول را برای همکاری در توسعه نفت و گاز ایران برداشته است و توافق با توتال می تواند همانند بیست سال پیش، دیگر شرکت های بین المللی نفتی را به مشارکت و سرمایه گذاری در توسعه نفت و گاز تشویق کند.
وزیر نفت در مراسم امضای تفاهم نامه گفت: امیدوارم پس از این امضای قرارداد شرکتهایی که برای کار در ایران دچار تردید بودند، تردیدشان برطرف شده و وارد بازار ایران شوند.
فاز 11 پارس جنوبی در یک نگاه
- قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با مشارکت شرکتهای فرانسوی، چینی و ایرانی با رهبری شرکت توتال فرانسه در قالب قراردادهای جدید نفتی اجرا می شود. بر اساس این قرارداد، پیشبینی می شود حدود 4.8 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب صنعت نفت کشور شود. مرحله اول این سرمایه گذاری حدود 2 میلیارد دلار خواهد بود.
- پیش بینی ساخت داخل طرح تا 70 درصد ارزش قرارداد است. لوله گذاری کف دریا و ساخت سکوهای سرچاهی و تقویت فشار در ایران انجام خواهد شد.
- موضوع انتقال فناوری در این قرارداد در چند سطح انجام میشود. اول، حضور شرکت پتروپارس با مشارکت 20 درصدی در کنسرسیوم پیمانکار است که منجر به انتقال دانش، مهارت های مدیریت پروژه ، مخزن و … به این شرکت خواهد شد. دوم ، ساخت سکوی فشارافزایی در کارگاه پیمانکاران ایرانی است و سوم، انجام عملیات تولید و بهره برداری توسط شرکت ایرانی خواهد بود.
- مدت قرارداد توسعه و بهره برداری 20 سال است که پیش بینی میشود تولید اولیه از ماه چهلم قرارداد شروع شود.
- دوره بازپرداخت هزینه های مستقیم سرمایه ای در این قراداد 10 سال پیش بینی شده که از تولید اولیه آغاز خواهد شد. هزینههای سرمایه گذاری مربوط به سکوی تقویت فشار، صرفا پس از تکمیل و راه اندازی آن قابل بازپرداخت خواهد بود.
- پرداخت دستمزد پیمانکار در طی سالهای بهره برداری بوده و به میزان تولید مرتبط است. به عبارت دیگر، پیمانکار انگیزه کافی به منظور افزایش تولید در طول دوران قرارداد دارد که به نوبه خود منجر به افزایش منافع ملی کشور خواهد شد.
- پیمانکار (مشارکت پیمانکاران ایرانی و خارجی) متعهد به تولید تجمعی گاز و میعانات گازی در طول دوره قرارداد بوده و موظف است برنامه نگهداشت سطح تولید (Plateau) را در طول سالهای قرارداد رعایت کند.
- بر اساس اصولی که شرکت ملی نفت ایران در قرارداد پیمانکار را متعهد به آن کرده، شرکت ایرانی پتروپارس به نسبت سهم خود در سازمان مدیریت پروژه و همچنین سایر بخشهای اجرایی و تصمیم گیری نقش جدی خواهد داشت.
- پیش بینی می شود بیش از 95 درصد نیروی انسانی کل پروژه در مجموعه شرکت اصلی و پیمانکاران فرعی ایرانی باشند.
امکانات و تاسیسات
- حفاری 30 حلقه چاه (در مجموع 2 حلقه چاه توصیفی – تولیدی و 28 حلقه چاه توسعه ای)
- نصب و راه اندازی دو سکوی تولیدی هر یک با 15 حلقه چاه جهت ظرفیت تولید کل 2000 میلیون فوت مکعب استاندارد در روز (حدود 56 میلیون متر مکعب در روز) و تاسیسات مربوطه (ظروف جداکننده، سکوی فلر، سیستم تزریق مواد شیمیایی و …)
- دو رشته خط لوله 32 اینچ هر یک به طول 135 کیلومتر جهت انتقال گاز تولیدی سکوهای فاز 11 به پالایشگاه های خشکی (فازهای 12 و 8، 7 و 6)
- یک سکوی فشارافزایی با ظرفیت 2000 میلیون فوت مکعب استاندارد در روز جهت تقویت فشار گاز تولیدی از سکوهای فاز 11 پس از افت فشار مخزن در سالهای آتی (حدود سه سال پس از تولید اولیه) . فشار جریان گاز از طریق کمپرسورهای پیش بینی شده و فشار مایعات نیز توسط پمپ های تعبیه شده افزایش یافته و در نهایت پس از اختلاط از طریق دو رشته خط لوله به هر یک از سکوهای تولیدی انتقال داده می شود.
- برای اولین در منطقه خلیج فارس احداث تاسیسات تقویت فشار از ابتدا در شرح کار پیمانکار طرح فاز 11 گنجانده شده است. این تاسیسات از قابلیت فشارافزایی گاز به میزان 90 بار برخوردار است.
برنامه زمان بندی و برآورد هزینه
بر اساس توافقنامه با پیمانکار، برآورد می شود قرارداد توسعه و بهرهبرداری فاز 11 در ابتدای سال 2017 به امضا طرفین برسد. پیش از امضای قرارداد، مطالعات مهندسی و تهیه اسناد مناقصه ساخت پایههای سکوها (جکتها) صورت می گیرد و حداکثر تا 3 ماه بعد از امضا HOA ، مناقصه پایههای سکوها (جکتها) توسط مشارکت فراخوان می شود. طبق برنامه زمان بندی به عمل آمده، هدف این است که به مدت 40 ماه بعد از امضای قرارداد، تولید اولیه گاز صورت گیرد. همچنین با توجه به پیچیدگی طراحی تاسیسات تقویت فشار، حدود 36 ماه مطالعه و آماده سازی پیمانکار جهت ساخت سکوی فشارافزایی و حدود 60 ماه دوره ساخت سکوی مذکور در نظر گرفته شده است.