زندگی واقعی در دنیای مجازی

بوید کوهن در مجله Fastco Exist اولین رتبه‌بندی مربوط به 10 شهر هوشمند جهان را براساس معیارهایی همچون نوآوری و ثبات منتشر کرد که در کمال شگفتی پایتخت اتریش رتبه نخست این فهرست را از آن خود کرد. پس از وین شهرهای تورنتو و پاریس در جایگاه دوم و سوم قرار گرفته‌اند. شهرهای هوشمند دیگر این رده‌بندی عبارتند از نیویورک، لندن، توکیو، برلین، کپنهاگ، هنگ کنگ و بارسلونا.

کوهن پس از تحقیقات گسترده‌ای که سال گذشته پیرامون نوآوری شهرهای هوشمند در سراسر جهان انجام داد توانست برای اولین بار به رتبه‌بندی شهرهای هوشمند در سطح جهان دست یابد. بنا بر عقده کوهن، نوآوری و ثبات از مهمترین معیارهای تعیین یک شهر هوشمند هستند. همچنین استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای مدیریت بهینه منابع نیز از دیگر فاکتورهای برجسته در این رده‌بندی به شمار می‌روند.

اصطلاح «شهر هوشمند» اندکی مبهم به نظر می‌رسد. برخی افراد از آن به عنوان شهری یاد می‌کنند که از ارتباطات و فناوری اطلاعات بهره می‌برد تا خدمات عمومی را در اختیار شهروندان بگذارد و بعضی افراد دیگر بر این باورند که شهرهای هوشمند فناوری اطلاعات و هر آنچه مربوط به آن می‌شود را مورد استفاده قرار می‌دهند تا هوشمندترین و کارآمدترین منابع را مورد استفاده قرار دهند و در نتیجه بتوانند هزینه استفاده از انرژی را به حداقل برسانند، نحوه ارائه خدمات را بهبود بخشند، کیفیت زندگی را ارتقا دهند و میزان آسیب رسانی به محیط زیست را به میزان قابل ملاحظه پایین بیاورند و البته تمام این اتفاقات را در سایه استفاده از نوآوری‌ها و به حداقل رساندن مصرف سوخت‌های کربنی محقق سازند.

انتخاب وین به عنوان هوشمندترین شهر جهان اندکی غیرقابل باور به نظر می‌رسد زیرا نام این شهر معمولا در فهرست هوشمندترین شهرها به چشم نمی‌خورد. با وجود این، وین تنها شهر جهان محسوب می‌شود که در تمام معیارهای در نظر گرفته شده امتیاز کامل را کسب کرده است.

شهر نوآورانه، بهره‌مندی کامل از فناوری‌های سبز، بالا بودن کیفیت زندگی و ارائه خدمات دولت الکترونیک وین در فهرست شهرهای هوشمند جهان بسیار متمایز است و فرمانداری آن طرح‌هایی در دست دارد که پیش‌بینی شده است با اجرای آنها موقعیت وین به عنوان هوشمندترین شهر جهان تا سال 2050 میلادی حفظ شود.

از جمله این طرح‌ها می توان به: Smart Energy Vision 2050، Roadmap 2020  و Action Plan 2012-2015 اشاره کرد. مدیران و برنامه‌ریزان شهر هوشمند وین مذاکرات گسترده‌ای را با سهامداران و صاحبان صنایع بزرگ آغاز کرده‌اند تا از این طریق بتوانند نسل جدید ساختمان‌های هوشمند با درصد آلایندگی صفر بسازند، سیستم حمل و نقل عمومی را هوشمند کنند و آخرین فناوری‌های اروپا برای شهرهای هوشمند را به کار گیرند.

تورنتو بالاترین امتیاز شهرهای هوشمند در آمریکای شمالی را از آن خود کرده است. همچنین در فهرست بهترین شهرهای جهان بالاترین امتیازها را کسب کرده است و به واسطه سرعت توسعه در زمینه‌های مختلف فناوری شهرت جهانی دارد.

شرکت IBM  مرکزی در این شهر تاسیس کرده است که با نام Business Analytics Solutions شناخته می‌شود و در آن مهمترین راهکارها برای توسعه شهر مجازی و رفع موانع مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نام تورنتو همچنین در فهرست کلانشهرهای Clinton 40 نیز دیده می‌شود و به عبارت دیگر می‌توان گفت وابستگی اقتصاد آن به کربن و سوخت‌های فسیلی بسیار اندک است. بخش خصوصی نیز در ساخت تورنتوی مجازی بسیار فعالیت کرده است و به کمک آن مرکز راهبردی Smart Commute Toronto  راه‌اندازی شده است تا امکان دسترسی ساکنان شهرها و روستاها به خدمات عمومی به یک اندازه فراهم شود. هوشمند تورنتو به گونه‌ای راه‌اندازی شده است که دولت 100 درصد خدمات خود را مبتنی بر آن ارائه می‌دهد.

از لحاظ معماری پایدار برای شهرهای هوشمند، پاریس بالاترین امتیاز را در اروپا دارد. پاریس در زمینه‌های مختلف امتیاز بالایی کسب کرده است که از جمله می‌توان به سومین شهر جهان در زمینه به کارگیری نوآوری‌های فناورانه، نخستین شهر سبز اروپا و یازدهمین شهر جهان در زمینه ارائه خدمات دولت الکترونیک اشاره کرد.

پاریس به واسطه ارائه خدمات گسترده ورزش مبتنی بر شهر اجتماعی شهرت جهانی پیدا کرده است و البته ماه گذشته شهردار پاریس طرحی با نام Autolib ارائه کرد که به موجب آن ساکنان شهر مجازی می‌توانند از خدمات ورزشی در دنیای واقعی بهره‌مند شوند.

 در این طرح 250 ایستگاه اجاره انواع تجهیزات ورزشی از جمله دوچرخه راه‌اندازی شده است که شهروندان به واسطه هویت مجازی خود در شهر هوشمند از خدمات آن بهره مند می شوند.

نیویورک توانسته است امتیاز بیشتری نسبت به دیگر شهرهای هوشمند کسب کند و البته در فهرست بالاترین کیفیت زندگی در بین شهرهای جهان رتبه 47 را در اختیار دارد. فرمانداری نیویورک در سال 2009 میلادی فعالیت مشترکی را با شرکت IBM آغاز کرد و به موجب آن مرکز راهکارهای Business Analytics Solution برای ارائه خدمات جامع شهر هوشمند را در اختیار گرفت.

 این مرکز به منظور پاسخگویی به نیازهای پیچیده روزافزون شهروندان مبتنی بر محیط مجازی راه‌اندازی شد و فرمانداری نیویورک به واسطه آن توانست تمام خدمات دولتی و عمومی خود را بر پایه آن در اختیار شهروندان بگذارد.

به جز شهروندان، تمام مراکز دولتی و خصوصی در نیویورک مجازی می‌توانند فعالیت‌های تجارتی و بازرگانی خود را انجام دهند و البته عموم مردم می‌توانند خدمات آنها را در همین محیط در اختیار بگیرند.

 این اتفاق باعث شده است میزان بازدهی مالیات به سیستم دولتی افزایش قابل ملاحظه یابد و فرمانداری نیویورک پیش‌بینی کرده است طی 5 سال آینده از این طریق 100 میلیون دلار بر درآمدهای خود بیفزاید.

پایتخت بریتانیا در زمینه‌های مختلف برای ارائه خدمات گسترده مجازی امتیاز بسیار مناسبی دارد. شهر لندن به واسطه طراحی سیستم‌های پایدار در جهت بهره‌مندی از نوآوری‌های فناورانه شهرتی فراوان کسب کرده است و البته ساماندهی سیستم حمل و نقل عمومی به واسطه خدمات شهر مجازی نیز توانسته است بر اعتبار آن بیفزاید.

قرار است در کالج سلطنتی لندن مرکز شهرهای هوشمند اروپا تاسیس شود و این مرکز بتواند خدمت رسانی در حوزه دولت، حمل و نقل، بازرگانی، دانشگاهی و داده‌های شهروندی را گسترده‌تر کند و البته این اتفاقات با امید به بهره‌مندی هر چه بیشتر از نوآوری‌ها و کارآیی هر چه بیشتر بخش‌های مختلف جامعه صورت می‌گیرد.

شهرداری لندن همچنین به تازگی اعلام کرد همکاری‌های گسترده‌ای را با شرکت O2 آغاز کرده است تا به موجب آن بزرگترین شبکه خدمات اینترنت رایگان Wi-Fi را در اروپا راه‌اندازی کند.

 توکیو در فهرست شهرهای هوشمند بزرگ جهان نخستین شهر آسیا محسوب می‌شود و در فهرست نوآورانه‌ترین شهرهای جهان رتبه 22 و دیجیتالی‌ترین شهرهای جهان رتبه 15 را از آن خود کرده است.

شهرداری توکیو سال گذشته از طرح جدیدی پرده برداشت که به موجب آن« یک شهر هوشمند برای مناطق حومه و دور افتاده” راه‌اندازی شد. شهرداری این مرکز مجازی را با همکاری پاناسونیک، Tokyo Gas و دیگر شرکت‌های بزرگ راه‌اندازی کرد تا مردم دور افتاده‌ترین مناطق هم به واسطه آن بتوانند از خدمات دولتی با کیفیتی که شهرنشینان در اختیار می‌گیرند، بهره‌مند شوند.

شهر هوشمند توکیو در کنار شهر هوشمند ویژه مخصوص مناطق دور افتاده علاوه بر ارائه خدمات الکترونیک و مجازی طرح‌های دیگری را در دست دارد که از جمله آن می‌توان به نصب پنل‌های خورشیدی در خانه‌ها، بهره‌مندی از باتری‌های هوشمند برای تامین انرژی منازل، ابزارهای کاهش مصرف انرژی در خانه‌ها و استفاده عمومی از لوازم خانگی هوشمند و شبکه‌ای اشاره کرد. توکیو همچنین تمرکز فراوان بر راهکارهای تلفن همراه هوشمند دارد و سرمایه‌گذاری‌های فراوانی در این زمینه انجام داده است.

 برلین نیز در این زمینه بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد و کارشناسان آن را چهاردهمین شهر نوآورانه جهان، هشتمین شهر سبز اروپا و هفدهمین شهر در زمینه بالا بودن کیفیت زندگی می‌دانند.

برلین با همکاری شرکت‌های BMW، Vattenfall و غیره، طرح گسترش استفاده از خودروهای هوشمند با درصد آلایندگی صفر را مورد بررسی قرار می‌دهد و البته توانسته است در شهر هوشمند خود همه ساکنان برلین واقعی را عضو کند. این شهر همچنین منبع مجازی تامین انرژی برای تردد خودروهای برقی نیز راه‌اندازی کرده است و می‌کوشد تا سال 2020 همه خدمات خود را به صورت کاملا الکترونیک به مردم ارائه دهد.

این شهر در منطقه اسکاندیناوی بالاترین کیفیت زندگی را در اختیار دارد و عنوان سبزترین شهر در اروپا را نیز به خود اختصاص داده است. شرکت زیمنس متولی راه‌اندازی شهر هوشمند کپنهاگ محسوب می شود و با همکاری‌های این شرکت، شهرداری کپنهاگ موفق شد عنوان انعطاف‌پذیرترین شرایط زندگی برای شهروندان را در جهان به دست آورد.

دلیل کسب این عنوان بسیار ساده است؛ زیرا کپنهاگ ساختار پایدار برای بهره‌مندی دائمی از نوآوری‌های فناورانه را در اختیار گرفته است و بر مبنای ارائه خدمات خود مبتنی بر شهر هوشمند، پیش‌بینی کرده است تا سال 2025 میلادی 40 درصد مردم با استفاده از دوچرخه رفت و آمدهای روزانه خود را انجام دهند و به عبارت دیگر میزان تولید دی اکسید کربن توسط آنها صفر شود. «فرانک جنسِن» شهردار کپنهاگ در آخرین سخنرانی خود اعلام کرد که راز موفقیت آنها در توسعه شهر هوشمند     است.

این منطقه نیز در زمینه‌های مختلف موفقیت‌های فراوانی را رقم زده است که از جمله آنها می‌توان به سومین شهر جهان برای ارائه خدمات گسترده دولت الکترونیک اشاره کرد.

در زمینه کیفیت زندگی، هنگ کنگ رتبه 70 جهانی را دارا است و با وجود این راه‌اندازی مدل هوشمند شهر مبتنی بر فضای مجازی توانسته است میزان رضایت مردم را تا اندازه زیادی افزایش دهد.

هم اکنون تمام فرودگاه‌های هنگ کنگ به سیستم RFID مجهز شده‌اند، چرخه کشاورزی در آن به صورت کاملا هوشمند انجام می‌شود، تمامی شهروندان یک کارت شناسایی هوشمند دارند. برای همه هنگ‌کنگی‌ها هویت مجازی تعریف شده است و همه خدمات عمومی از جمله حمل و نقل، کتابخانه‌ها، سرویس‌های دولتی، خریدهای روزانه و حتی مکان‌های پارک خودرو مبتنی بر شهر مجازی ارائه می‌شود.

از زمانی که شهر هوشمند بارسلونا بر کاهش مصرف کربن و پایین آوردن میزان آلایندگی شهری تمرکز کرد، توانست وارد 10 شهر هوشمند برتر جهان شود. بارسلونا این روزها تمرکز فراوانی بر استفاده از پنل‌های خورشیدی دارد و شهروندان با حداقل هزینه می‌توانند از آن در خانه‌های خود بهره‌مند شوند.

در این شهر طرحی با نام LIVE EV ارائه شده است که به موجب آن هر آنچه در بارسلونای حقیقی وجود دارد، در مدل هوشمند شهر مبتنی بر فضای مجازی در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد و برای ارائه خدمات بهتر در آن همکاری‌های گسترده‌ای با شرکت‌های بزرگ و اتحادیه اروپا انجام شده است.

باید توجه داشت دیگر شهرهای بزرگ جهان از جمله آمستردام، ملبورن، سیاتل، سائوپائولو، استکهلم، ونکوور و … نیز خدمات هوشمند گسترده‌ای در اختیار شهروندان خود می‌گذارند و پیش‌بینی شده در مدت کوتاهی میزان سرمایه‌گذاری در شهرهای هوشمند به بیش از 40 میلیارد دلار برسد.

ترجمه: هفته نامه عصر ارتباط