آمارها نشان می دهد که وضعیت صنعت برق مناسب نیست و در سالهای اخیر به دلیل کمبود سرمایه گذاری این نگرانی وجود دارد که بعد از برداشته شدن تحریم ها و رونق گرفتن کسب و کار و فعالیت های صنعتی، مصرف برق از تولید سبقت بگیرد و کشور دستکم در دو ماه از سال با کمبود برق و خاموشی مواجه شود.
مشکل اصلی صنعت برق، بدهی هنگفتی است که این صنعت دارد و نتوانسته در سالهای اخیر بدهی خود را به بانکها و پیمانکاران بپردازد. بنابر آمار وزارت نیرو، این صنعت 28 هزار میلیارد تومان بدهی دارد و درآمدش در سال تنها 13 هزار میلیارد تومان است. یکی از مهمترین دلایل بروز این مشکل، بالا بودن هزینه تولید برق است. به گفته هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نیرو در امور برق، هزینه تولید هر کیلووات برق 95 تومان است در حالی که مصرف کننده 60 تومان آن را می پردازد.
مشکل دیگر این صنعت به گفته هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نیرو در امور برق این است که در حال حاضر مانده مطالبات صنعت برق از مشترکان پنج هزار میلیارد تومان است و این میزان در شرایطی است که این صنعت نیازمند سرمایه برای بهبود زیرساخت‌های خود است.
به گفته آقای فلاحتیان، سهم بخش دولتی در این مطالبات کمتر از 10 درصد است، وضعیت بدهی مشترکین قابل قبول نیست و تعداد قابل توجهی از مشترکان در بخش‌های اداری، صنعتی و خانگی در پرداخت قبوض خود کوتاهی کرده اند و با توجه به این که بهای مصرفی برای ارائه بهتر خدمات دریافت می‌شود، لذا خواهش ما این است که مشترکین بهای قبوض خود را در موقع مقرر خود پرداخت کنند.هدف ما این است که با استفاده از ظرفیت‌های قانونی مشترکان را ملزم به پرداخت این بها کنیم.
معاون وزیر نیرو در امور برق با بیان این که در دو سال 1395 – 1396 از نظر تامین برق سالهای سختی را پیش رو داریم، می گوید: باید بتوانیم با به‌کارگیری از یک مدیریت تقاضا و مصرف که در طول چند ساله اخیر آن را به کار برده‌ایم، این مساله را مدیریت کنیم. طی سالهای اخیر میزان دسترسی صنعت برق به منابع مالی مورد نیاز کاهش پیدا کرده است. امیدواریم با ایجاد یک فضای جدید بتوانیم میزان سرمایه‌گذاری‌ها را افزایش دهیم.
وی با بیان این که مصرف برق کشور تنها در دو ماه سال رشد قابل توجهی دارد، گفت: این در حالی است که در مابقی فصول سال ظرفیت‌های موجود برای تامین برق کافی است، اما نمی توان این مساله را منکر شد که برای سال 1395، 3000 مگاوات پیک بار افزایش می‌یابد.
پیش بینی وزارت نیرو این است که نیاز کشور در سال آینده به 53 هزار مگاوات برسد در حالی که بنابر پیش بینی ها، تنها 1500 مگاوات برق جدید وارد شبکه می شود و این یعنی دستکم به همین میزان یعنی 1500 مگاوات کسری وجود خواهد داشت. وزارت نیرو امیدوار است با مدیریت مصرف برق بتواند این کسری را جبران کند.
مشکل اصلی در طول سالهای گذشته این بوده که قیمت تمام شده برق بسیار بیشتر از مبلغی بوده که مصرف کننده بابت آن پرداخت می کند. با وجود حذف یارانه ها و افزایش قیمت اما همچنان قیمت تمام شده برق با قیمتی که مصرف کننده پرداخت می کند فاصله دارد.
به گفته آقای فلاحتیان، قیمت تمام شده برق بدون احتساب هزینه سوخت 95 تومان است، اما آنچه به فروش می‌رسد تنها معادل 60 تومان است و با توجه به این‌که 10 تومان باید برای هدفمندی یارانه‌ها هزینه شود، لذا می‌توان گفت سهم صنعت برق تنها 50 تومان است. این مساله به این معناست که صنعت برق برای فروش هر کیلووات ساعت 40 تومان ضرر می‌کند.
بدهی ها و درآمدهای صنعت برق
بنابر آمارهای ارائه شده، درآمد صنعت برق 13 هزار میلیارد تومان است که ده هزارو 500 میلیارد تومان آن از محل فروش برق در کشور تامین می شود و بقیه نیز درآمدی است که از محل صادرات برق به دست می آید. با این حال به گفته آقای فلاحیتان، بخش برق 7500 میلیارد تومان کسری منابع دارد.
غیر این، بخش برق بدهی های هنگفتی دارد و بنابر آمار وزارت نیرو سرجمع بدهی‌های صنعت برق به بانکها، تولید‌کنندگان و پیمانکاران 28 هزار میلیارد تومان است.
بخشی از این بدهی‌ها، بدهی به بانک هاست. یعنی وزارت نیرو برای ساخت نیروگاه از بانکها وام گرفته و نتوانسته این بدهی را پرداخت کند. آقای فلاحتیان می گوید که بدهی صنعت برق به بانکها 7000 میلیارد تومان است. اما این تنها بدهی صنعت برق نیست. وزارت نیرو مقادیری نیز به پیمانکاران صنعت برق بدهکار است.
بنابر آمارها در تابستان امسال مصرف برق در ساعات پیک بار به 50 هزار و 177 مگاوات رسید و این در حالی است که در سال 1393 در فصل تابستان حداکثر بار 46 هزار و 600 مگاوات بوده است. این یعنی مصرف برق بیش از سه هزار مگاوات نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
فلاحیتان می گوید این مسئله ناشی از آن است که امسال نسبت به سال گذشته یک میلیون و 400 هزار اشتراک جدید به شبکه اضافه شده است. بنابر آمار برق کشور 32 میلیون و 300 هزار اشتراک برق دارد و هر ساله این رقم در حال افزایش است.
