آمارها و شواهد نشان میدهد که ایران اگر چه در حاشیه شکوفایی تجارت الکترونیک است اما با رشد تجارت الکترونیک در سالهای اخیر فرصتهای کسب و کار قابل توجهی در اختیار سرمایهگذاران داخلی و خارجی قرار خواهد گرفت.
در حال حاضر تجارت الکترونیک در مراحل ابتدایی است و حدود 0.7 درصد تولید ناخالص ملی را در بر میگیرد اما ارزیابیها نشان میدهد که پتانسیلی قوی در این بخش وجود دارد. دلایل وجود پتانسیل قوی نیز روشن است چون بازار مصرف گستردهای وجود دارد به طوری که سرانه تولید ناخالص ایران از هند بیشتر است.
علاوه بر این ایران با داشتن جمعتی جوان که حدود 70 درصد آن افرادی زیر 35 سال هستند، این قابلیت را دارد که به سرعت شکوفا شود. برآوردها نشان میدهد این جوانان که بخش بزرگی از آنها با تکنولوژی جدید در ارتباط هستند، بازار وسیعی برای کسب و کار آنلاین را ایجاد خواهند کرد.
نرخ نفوذ اینترنت در ایران حدود 55 درصد است و بخش زیادی از اتصال به اینترنت از طریق طریق گوشیهای موبایل انجام میشود که این میزان یکی از بالاترین میزانهای استفاده از اینترنت در سطح خاورمیانه است. اشتراک پهنای باند از سال ده سال پیش هر ساله دو برابر شده است و کشور دارای بالاترین سهم فارغ التحصیلان مهندسی جهان است.
با توجه به ترکیب جوان جمعیت و توسعه سریع استفاده از اینترنت و گوشیهای تلفن همراه هوشمند برآوردها نشان میدهد که ایران در آستانه یک تحول بزرگ در بخش تجارت الکترونیک است و با حل بحران هستهای و برداشته شدن تحریمها شرکتهای بینالمللی نمیتوانند از این بازار بالقوه بکر چشمپوشی کنند.
بازار تجارت الکترونیک در حال حاضر در دست تعدادی از شرکتهای داخلی اداره میشود تعداد محدودی از این شرکتها توسط سرمایهگذاران بینالمللی حمایت میشوند تا خرده فروشی و تجارت الکترونیک بازارهای آنلاین را توسعه دهند. پیشبینی میشود در آینده حدود 15000 سایت خرید آنلاین ایرانی ایجاد شود.
طبق گفتههای MVF، شرکت کسب مشتری بریتانیا، حدود 43 درصد از کاربران اینترنتی از سایتهای تجارت الکترونیک در ایران استفاده میکنند. با توجه به آمار 50 درصدی استفاده کاربران ایرانی از اینترنت، تجارت الکترونیک در ایران رو به رشد است.
دلیل دیگر اطمینان در رشد بازار تجارت الکترونیک به انعطافپذیری مشتریان بر میگردد. درخواست استفاده از تجارت آنلاین در ایران همچنان رو به رشد خواهد بود چون کاربران ایرانی نیاز به این سایتها را درک کردهاند. در سال 2012، کاربران ایرانی 77 میلیون دلار صرف خرید غذا، 22 میلیون دلار را برای خرید البسه و 18.5 میلیون دلار را صرف هزینههای گردشگری بینالمللی کردهاند.
اکنون تجارت الکترونیک نقش مهمی را در رشد این بازارها خواهد داشت. اکنون تعداد زیادی شرکت خرید و فروش کالا و خدمات در ایران به راه افتاده و سرعت رشد آنها گاه حیرتانگیز است.روند رو به رشد این صنعت نشان میدهد که در دو سال اخیر این رشد بیشتر از گذشته بوده است و این رشد سریع به افزایش کاربران اینترنت، بیشتر شدن استفاده از تلفنهای هوشمند و کامپیوتر خانگی بر میگردد.
تا حالا به دلیل تحریمهای بینالمللی، حضور سرمایهگذاران خارجی در بازار تجارت الکترونیک بسیار محدود بوده است و پیشبینی میشود که با برداشته شدن تحریمها راه برای حضور سرمایهگذاران خارجی باز شود.
محدودیت دسترسی به نرمافزار تجارت الکترونیک باعث شده است که ایران از سیستم انتقال پول به صورت آنلاین دور بیفتد و در نتیجه میزان آگهیهای شرکتهای ایرانی در شبکههای اجتماعی جهانی بسیار کم است ولی با باز شدن درهای جهانی، حضور شرکتهای ایرانی در سطح جهانی نیز پررنگتر خواهد شد.
با توجه به این که بازار مصرف ایران به 77 میلیون نفر رسیده است تعداد کاربران اینترنتی نیز بیشتر خواهد شد. بخش عمده این کاربران از نسل جوانی هستند که برای تهیه کالاهای خرده فروشی از فضای اینترنت استفاده خواهند کرد و انتظار میرود بسیاری از این معاملات آنلاین انجام شود.
برای نمونه فقط بازار توریسم را در نظر بگیرید که اگر قرار باشد بخش اندکی از رزروها از طریق آنلاین انجام شود چه تحولی صورت میگیرد. ایجاد قوانین بومی آزادسازی تدریجی این بخش را شکوفا خواهد کرد. از این میان میتوان به صدور مجوز اینترنت 3G و 4G اشاره کرد.
ترکیب اتصال با سرعت بالا و توسعه باند به 10 مگابایت باعث خواهد شد که مشتریان به راحتی و با سرعت بیشتری تصاویر و فیلمهای محصولات را مشاهده کنند.
اگر این روند رو به توسعه ادامه یابد میتوان انتظار داشت که تجارت الکترونیک شکوفاتر از گذشته شود و سرمایهگذاران متقاعد شوند که روی استارت آپهای ایرانی سرمایهگذاری کنند.
- برآوردهای رسمی نشان میدهد که شمار کاربران تلفن هوشمند تا پایان امسال به 40 میلیون برسد.
- در دو سال گذشته تعداد کاربران اینترنتی از سه میلیون و ۲۰۰هزار نفر به ۲۰ میلیون نفر رسیده است
- در حال حاضر 71 میلیون نفر از تلفن همراه استفاده میکنند و 27.5 میلیون گوشی تلفن هوشمند در کشور فعال است.
- ۲۷.۵ میلیون گوشی تلفن هوشمند در کشور فعال است و ۹ میلیون نفر نیز از اینترنت موبایل استفاده میکنند.
- تعداد گوشیهای تلفن همراه در فاصله یک سال تقریبا ده برابر شده است