گزارش عملکرد صنعت پتروشیمی نشان می دهد که با تولید چهار میلیون و ٥٠ هزار تن محصول این صنعت در دی ماه امسال، مجموع کل تولید کشور در ١٠ ماه نخست سال به ٤٢,١٠٧ میلیون تن رسیده است.
از مجموع تولید صنعت پتروشیمی کشور در ١٠ ماه امسال، سهم ٢٠ مجتمع پتروشیمی در منطقه ماهشهر بیش از ١٥ میلیون و ١٠٠ هزار تن، ١٤ مجتمع پتروشیمی در منطقه عسلویه ١٨ میلیون و ٨٤١ هزار تن و سهم ١٩ مجتمع پتروشیمی در سایر مناطق کشور ٨ میلیون و ١٦٥ هزار تن بوده است.
بیژن زنگنه وزیر نفت، با اشاره به افزایش تولید و بهره برداری از طرح های تازه امسال را سالی استثنایی در صنعت پتروشیمی توصیف کرده است.
مرضیه شاهدایی معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی گزارشی از وضعیت این صنعت و آینده آن ارائه داده است.
خانم شاهدایی با اشاره به دستاوردهای دولت یازدهم و پسابرجام در صنعت پتروشیمی گفت که: روند توسعه این صنعت در سال های ٨٤ تا ٩٤ با وجود تحریم ها متوقف نشد.
وی با اشاره به ظرفیت نصب شده صنعت پتروشیمی در دولت یازدهم گفت: ظرفیت نصب شده این صنعت از ٥٥,٧ میلیون تن در پایان سال ٩١ به ٦٤.١ میلیون تن تا پایان سال ٩٥ رسیده است.
شاهدایی، مقدار صادرات محصولات پتروشیمی در سال ٩١ را ١٥,٨ میلیون تن اعلام و افزود: براساس صادرات ١٨.٨ میلیون تنی در سال ٩٤، پیش بینی می‌شود صادرات محصولات تا پایان سال به ٢٠.٢ میلیون تن برسد؛ ارزش صادرات محصولات ٢١ درصد کاهش به دلیل تأثیرپذیری این محصولات از کاهش قیمت نفت است.
بهره برداری از ٢٠ طرح پتروشیمی در دولت یازدهم
معاون وزیر نفت با اشاره به این که صنعت پتروشیمی ایران از سال ٩٢ تا ٩٤ با وجود تحریمها، سهم خود را در ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی در خاورمیانه و جهان با راه اندازی واحدهای جدید حفظ کرده است، گفت: ارزش محصولات پتروشیمی به دلیل تأثیرپذیری از کاهش قیمت نفت کاهش یافت اما حجم صادرات افزایش یافت.
وی با بیان این که ٢٠ طرح پتروشیمی در دولت یازدهم به بهره برداری رسیده است، گفت: افتتاح این طرحها سبب افزایش ٧,٥ میلیون تنی ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی کشور شده است.
شاهدایی با اشاره به طرح های پتروشیمی که براساس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی برای سال ٩٥ برنامه ریزی شده بودند، گفت: چهار طرح برای هفته‌های ابتدایی اسفند ماه آماده افتتاح هستند؛ فاز ٣ پردیس، متانول کاوه و پتروشیمی کردستان نیز در مرحله راه اندازی و پیش راه اندازی هستند که تا پایان سال به ظرفیت صنعت افزوده می شوند.
راه اندازی خط لوله اتیلن غرب تا پایان سال
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، خط لوله اتیلن غرب کشور از مهم ترین طرح هایی دانست که امسال در مراحل پایانی قرار دارد.
وی گفت: این خط به طور کامل از عسلویه تا مهاباد اجرا شده است و ٢ ایستگاه کمپرسور نیز در حال راه اندازی هستند که کل خط تا پایان سال ٩٥ از عسلویه تا میاندوآب و مهاباد تکمیل و راه اندازی می شود.
به گفته وی، صنعت پتروشیمی برای تکمیل زنجیره ارزش به طور قطع به فناوریهای نو و سرمایه ای حدود ٥٥ میلیارد دلار نیاز دارد که باید از سرمایه گذارها و یا فاینانسهای خارجی استفاده کرد.
شاهدایی گفت: طرح‌های فعال در صنعت پتروشیمی ٥٠ طرح با ظرفیت ٤١,٣ میلیون تن در سال است که به سرمایه گذاری ٢٣ میلیارد دلار به اضافه ٢٣٩ هزار میلیارد ریال برای تکمیل آنها نیاز است تا به ظرفیت تولید سالانه ١٠٠ میلیون تن در ٥ سال آینده برسیم.
٣٠ طرح در برنامه ششم صنعت پتروشیمی
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در باره نقشه راه برنامه ششم صنعت پتروشیمی ادامه داد: ٣٠ طرح با برآورد سرمایه گذاری حدود ٤٠ میلیارد دلار در این برنامه در نظر گرفته شده که شامل ٢٥ طرح پتروشیمی و پنج طرح بالادستی تأمین کننده خوراک است.
وی افزود: ٢٢ طرح نیز با ظرفیت کل ٣٧,١ میلیون تن در سال نیز در برنامه هفتم صنعت پتروشیمی قرار داده شده است.
شاهدایی به آثار اجرای برجام در صنعت پتروشیمی اشاره و گفت: شرکت ملی صنایع پتروشیمی مذاکرات زیادی با شرکتهای معتبر جهانی به منظور سرمایه گذاری، انتقال فناوریهای نو، تأمین و ساخت تجهیزات، کاتالیست و مواد شیمیایی داشته است و توانسته بخشی از بازارهای صادراتی از جمله کشورهای اروپایی و آمریکای جنوبی را که در سال های گذشته از دست داده بود، احیا کند و همچنین شرایط حمل و نقل، بیمه و تسهیلات در روابط بین الملل برای صادرات بهبود یافته است.
به گفته وی، کاهش قیمت تمام شده اجرای طرحها و تولید، دسترسی به دانش فنی روز جهان، انتقال دانش فنی و دسترسی به منابع اطلاعات روزآمد بازار و اقتصاد دنیا نیز با اجرایی شدن برجام صورت پذیرفت.
معاون وزیر نفت گفت: صنعت پتروشیمی به دلیل نیاز به فناوریهای روزآمد و سرمایه بالا وابسته به روابط بین الملل و سیاسی خوب با کشورهای جهان است.
سرمایه گذاری ٤ تا ٤,٦ میلیارد دلاری باسف آلمان
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی به مذاکراتی که در پسابرجام در زمینه صنعت پتروشیمی انجام شده است اشاره کرد و گفت: شرکتهای توتال فرانسه، لینده آلمان، باسف آلمان، میتسویی ژاپن، سرکوبه، سوجیتز ژاپن، هیوسانگ کره جنوبی و شرکت انگلیسی- هلندی شل از شرکتهای علاقه مند به سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران هستند.
شاهدایی گفت: شرکت باسف در مرحله بررسی فنی و برآورد اقتصادی یک طرح چهار تا ٤,٦ میلیارد دلاری پتروشیمی با یک شریک ایرانی است.
معاون وزیر نفت همچنین از مذاکرات شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بانکها و موسسههای بین المللی اروپایی و ژاپنی برای تسهیل تأمین مالی و فاینانس طرحها خبر داد.
صنعت پتروشیمی ایران در یک نگاه
درآمد 20 میلیارد دلاری از صادرات پتروشیمی
در سال ١٣٣٧ هجری شمسی با فعالیت «بنگاه کود شیمیایی مرودشت» نخستین بارقه های امید مربوط به صنعت پتروشیمی در ایران شکل گرفت و در سال ١٣٤٢ با بهره برداری از مجتمع پتروشیمی شیراز این صنعت به طور رسمی وارد فعالیت های اقتصادی کشور شد.
در سال ١٣٣٨ بخش خصوصی ایجاد یک کارخانه کلرآلکالی را مورد توجه قرار داد. این کارخانه نزدیک آبادان بود و با تجزیه نمک طعام، سود سوز آور و کلر تولید می‌کرد. مشخص نیست که چرا نام شرکت را «شرکت سهامی پتروشیمی ایران» و نام کارخانه را «کارخانه پتروشیمی ایران» گذاشته بودند زیرا کار کارخانه، عملیات شیمیایی محض بود، شاید این شرکت یا کارخانه در آینده می خواست محصولات پتروشیمی تولید کند.
تا پیش از پیروزی انقلاب، توسعه این صنعت با تعداد اندکی از مجتمع‌های پتروشیمی با هدف تأمین نیاز داخلی کشور به کود شیمیایی و برخی مواد پایه شیمیایی جدید نظیر دوده، گوگرد، گاز مایع، سود سوزآور، کربنات و بی کربنات سدیم، پی وی سی و مواد نرم کننده پلاستیک به اجرا درآمد که احداث مجتمع‌های پتروشیمی رازی (شاهپور سابق)، آبادان، پازارگاد، کربن اهواز، خارک، فارابی (ایران نیپون سابق) و طرح‌های توسعه پتروشیمی شیراز و انجام بخش عمده‌ای از احداث پتروشیمی بندر امام (ایران ژاپن سابق) حاصل تلاش‌های این دوره بوده است.
در دوره پس از انقلاب و به فاصله سال‌هایی که کشور درگیر جنگ تحمیلی بود فعالیت چندانی در این صنعت رخ نداد اما پس از آن در دوره سازندگی و با توسعه شبکه گازرسانی و تولید از مخزن پارس جنوبی طی دهه ٧٠ و اوایل دهه ٨٠ صنعت پتروشیمی به صنعتی اثرگذار در اقتصاد ایران بدل شد.
در سال‌های ١٣٦٨ تا ١٣٧٣ بازسازی مجتمع های آسیب دیده در جنگ تحمیلی با جدیت پیگیری شد و به تدریج، مجتمع‌های آسیب دیده به بهره برداری رسید. در عین حال بهره برداری شماری از طرح های اساسی شرکت ملی صنایع پتروشیمی شامل مجتمع‌های پتروشیمی اصفهان، پتروشیمی اراک و تکمیل مجتمع بندر امام آغاز شد.
در سال‌های ١٣٧٤ تا ١٣٧٨ با بهره برداری از طرح های باقیمانده از برنامه پنج ساله نخست، تولید سالانه محصولات پتروشیمیایی از ٤,٢ به ١١ میلیون تن در سال رسید. از سال ١٣٧٩ فعالیت های صنعت پتروشیمی به اوج خود رسید. در این دوره، بر پایه تجربه های به دست آمده از اجرای برنامه‌های نخست و دوم، با اجرای برنامه پنج ساله سوم و چهارم، ساخت طرح های متعددی آغاز شد و از آن میان مجتمع های پتروشیمی تبریز، ارومیه، خراسان، بوعلی سینا، خوزستان، بیستون، فن آوران، امیرکبیر، شهید تندگویان، مارون، پارس، زاگرس، آریا ساسول، نوری (برزویه)، پردیس، جم، کرمانشاه، لاله، کارون و مهر به تولید رسید. افزون بر آن، فعالیت‌هایی چون استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود، توسعه صادرات، ارتقای جایگاه پتروشیمی در صادرات غیر نفتی و گسترش فعالیت‌های خصوصی‌سازی مورد توجه بود.
افزایش ٤٦ برابری تولید محصولات پتروشیمی
تولید محصولات پتروشیمی از یک میلیون و ٦٠٤ هزار و ١٠٠ تن در سال ١٣٥٧ به ٤٦ میلیون و ٤٠٠ هزار تن در سال ٩٤ رسید. بدان معنا که تولید محصولات پتروشیمی در کشور حدود ٤٦ برابر شده است. از سوی دیگر بر اساس برآوردهای صورت گرفته، پیش بینی می‌شود مقدار تولید محصولات پتروشیمی تا پایان امسال ٥٠ تا ٥١ میلیون تن افزایش یابد.
ظرفیت نصب شده این صنعت تا ٥ سال آینده به بیش از ١٠٠ میلیون تن خواهد رسید و انتظار می رود تا پایان امسال ظرفیت تولید به ٥٠ میلیون تن برسد.
بنابر برآوردها تولید محصولات پتروشیمی در برنامه ششم توسعه دو برابر می شود و برنامه صنعت پتروشیمی ایران در افق ١٤٠٤ دستیابی به تولید ١٣٠ میلیون تن محصولات پتروشیمی است.
صادرات محصولات پتروشیمی
برآوردها نشان می دهد که تا پایان امسال صادرات محصولات پتروشمی به ٢٠ میلیون تن می رسد. بررسی بازارهای هدف صادراتی ایران نشان می دهد که بالاترین رقم صادرات محصولات پتروشیمی ایران را به آسیای دور و کشورهایی مانند هند، چین و کره جنوبی بوده است. ضمن آنکه صادرات محصولات پتروشیمی ایران به آفریقا نیز شرایط مناسبی دارد و با توجه به افزایش تولید، برای رشد میزان صادرات به این منطقه تلاش می شود. اکنون محصولات پتروشیمی علاوه این مناطق به کشورهای اروپای غربی و شرقی مانند آلمان، انگلیس و مجارستان صادر می شود به گونه ای که صادرات محصولات پتروشیمی ایران در هفت ماه امسال به اروپا دو برابر شده است.
