دستاورد صنعت / مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی ویژه باعنوان « سهم نهادهای شبه دولتی در اقتصاد/ صنعت پالایش نفت» نوشته است:« در این گزارش به بررسی سهم نهادهای عمومی غیردولتی و دولت (به دلیل سهم قابل توجه) در صنعت پالایش نفت (نفت خام و میعانات گازی) پرداخته شده است.»
بنابر این گزارش «بر اساس نتایج گزارش سازمان تأمین اجتماعی، دولت (شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی)، سهام عدالت و تأمین اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا) به ترتیب ۴۵، ۳۵، ۱۱ و ۸ درصد از حق کنترل و مدیریت صنعت پالایش نفت کشور را در اختیار دارند و سهم بخش خصوصی از مدیریت صنعت مذکور تنها حدود یک درصد است.
به جز این بنابر گزارش بازوی پژوهشی مجلس در بخش نقدی نیز «دولت و نهادهای عمومی غیردولتی مذکور به همراه سایر نهادهای عمومی غیردولتی نظیر صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت، هیئت امنای صرفه جویی ارزی، صندوق بازنشستگی کارکنان بانک های ملی و ادغام شده، بیمه اجتماعی روستاییان، عشایر و کشاورزان، بنیاد شهید و امور ایثارگران و صندوق بازنشستگی کشوری، منتفعان اصلی صنعت پالایش نفت کشور هستند و بخش خصوصی سهمی کمتر از یک درصد را داراست.»
در بخش دیگری از این گزارش آمده است:« شرکت های پالایش نفت در گروه «فرآورده های نفتی، کک و سوخت هسته ای » بازار بورس دسته بندی می شوند. از ۱۰ شرکت پالایشی فعال در کشور، ۴ شرکت غیر بورسی هستند. گفتنی است براساس صورت های مالی 6ماهه اول سال ۱۴۰۱، ۶ شرکت بورسی پالایش نفت همگی سود دهه بوده اند. شرکت پالایشی نفت آبادان با ظرفیت اسمی پالایش ۳۹۰ هزار بشکه نفت خام در روز در جایگاه اول قرار می گیرد. پالایش نفت کرمانشاه با پالایش 22 هزار بشکه نفت خام، کمترین ظرفیت پالایشی را در بین ۱۰ شرکت پالایشی داراست.»
بنابر این گزارش «در یک بررسی اولیه مشخص می شود که صنعت پالایش کشور عمدتا در اختیار دولت و نهادهای عمومی غیردولتی است و بخش خصوصی سهم ناچیزی از صنعت مذکور را در اختیار دارد. به غیر از پالایشگاه کرمانشاه که ۸۰ درصد سهام آن در فرآیند خصوصی سازی به بخش خصوصی واگذار شد، ۹ پالایشگاه دیگر در مالکیت دولت و نهادهای عمومی غیردولتی است.»
این گزارش نشان می دهد که «دولت از طریق شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی، سازمان تأمین اجتماعی از طریق شرکت سرمایه گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیکو)، سهام عدالت، سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا) از طریق شرکت های سرمایه گذاری تجاری شستان و غدیر، صندوق بازنشستگی و از کار افتادگی بانک های ملی و بانک های ادغام شده از طریق شرکت سرمایه گذاری غدیر، صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت از طریق شرکت سرمایه گذاری اهداف و هیئت امنای صرفه جویی ارزی از طریق شرکت آوای پردیس سلامت از بازیگران اصلی بازار پالایش نفت هستند.»
