دولت راست میانه فنلاند میخواهد یک طرح اقتصادی بیسابقه را اجرا کند. قرار است همه شهروندان فاقد شغل، صرف نظر از وضعیت مالی و پیشینه حرفهای خود، ماهانه مبلغی برای حداقل نیازمندیهای خود دریافت کنند.
دولت راست میانه فنلاند در صدد انجام یک آزمون اقتصادی بیسابقه است. بر اساس این طرح قرار است همه شهروندان فاقد شغل این کشور، صرف نظر از وضعیت مالی و پیشینه حرفهای خود، ماهانه مبلغی برای حداقل نیازمندیهای خود دریافت کنند.
فنلاند میخواهد به شهروندان بیکار خود، برای تامین نیازهای اولیه آنان ماهانه “مقرری بلاعوض” بپردازد. این طرح اقتصادی، تامین حداقل مایحتاج زندگی شهروندان فنلاند را با پرداخت حقوق ماهانه تضمین میکند، بدون آن که اشتغال یا پیشینه کاری متقاضی یا شرایط زندگی او در تعیین میزان این مستمری نقشی داشته باشد.
وضعیت فعلی
در حال حاضر بیکاران فنلاندی، “حق بیکاری” دریافت میکنند و یکی از شرایط استفاده از این حق، اثبات نیاز متقاضی به دریافت کمکهای دولتی است. در تعیین میزان “حق بیکاری”، وضعیت مالی فرد نیز نقش بازی میکند. افزون بر این، اگر متقاضی بیکار به کارهای کم درآمدی مشغول شود، دستمزد دریافتی اش از “حق بیکاری” او کسر میشود. در نتیجه انگیزه بیکاران فنلاندی برای اشتغال و یافتن شغل بسیار کم رنگ است.
دولت راست میانه فنلاند با نخستوزیری یوحا سیپیلا امیدوار است که پیاده کردن طرح “مقرری بلاعوض” به کاهش شمار بیکاران بیانجامد و در نتیجه هزینههای تامین اجتماعی کاهش یابد.
فنلاند در حال حاضر در تلاش یافتن راهکاری برای غلبه بر بحرانی است که از چهار سال پیش آغاز شده و هنوز چشمانداز روشنی برای پایان دادن به آن، پیش رو ندارد. از جمله چالش های بزرگ دولت، کاهش نرخ بیکاری ۱۰ درصدی در این کشور است که در ۱۵ سال گذشته بی سابقه بوده است.
دولت ائتلافی فنلاند از حزب لیبرال که یوحا سیپیلا به آن تعلق دارد و حزب عوام گرای “فنلاندیها” تشکیل شده است.
خطوط اصلی طرح
قرار است میزان “مقرری بلاعوض” به بیکاران فنلاند، اندکی بیش از حقوق بیکاری در این کشورتعیین شود که درحال حاضر نزدیک به ۵۵۰ یورو است. میانگین درآمد در فنلاند نزدیک به ۲۵۰۰ یورو است. بودجه تامین هزینه این طرح آزمایشی، بیش از ۲۰ میلیون یورو تخمین زده شده که قرار است از محل مالیاتهای مستقیم و غیرمستقیم تامین شود.
این طرح از ژانویه سال ۲۰۱۷ به مدت ۲ سال آغاز میشود و در آن قرار است دستکم ۱۰ هزار نفر شرکت کنند.
موافقان طرح
یکی از طرفداران طرح پرداخت “مقرری بلاعوض” اولی رهن، کمیسر پیشین امور اقتصادی و مالی اتحادیه اروپا است. او می گوید که با پیاده کردن این طرح، ساختار سیستم تامین اجتماعی فنلاند سادهتر میشود: “از این طریق میتوان در افراد انگیزه کارکردن ایجاد کرد.”
نتایج تازه ترین نظرسنجی ها نیز نشان میدهد که حدود ۷۰ درصد پرسش شوندگان با اجرای این طرح موافقند. احزاب سبزها و چپ ها اعلام کرده اند که به طرح دولت رای مثبت خواهند داد.
مخالفان طرح
سوسیال دموکرات های فنلاندی به این دلیل که اجرای برنامه دولت را فاقد موفقیت می دانند، در جبهه مخالفان آن قرار دارند. حزب سوسیال دموکرات، معمولا خواست ها و نظرات اتحادیه های کارگری را در تصمیم گیری های خود رعایت می کند. کارشناسان معتقدند که اجرای این طرح، موجب کاهش قدرت سیاسی اتحادیه های کارگری می شود که اکثر کارگران در آن ها عضو هستند.
این اتحادیه ها در پرداخت حقوق بیکاری به بیکاران نقش تعیین کننده بازی می کنند و از این رو اکثر کارگران فنلاندی به عضویت اتحادیه مربوط به صنف خود در می آیند. این انگیزه مالی، با حذف “صندوق حقوق بیکاری اتحادیه ها” کم رنگ و در نتیجه از قدرت این نهاد ها کاسته می شود.
برخی از نمایندگان احزاب محافظه کار و لیبرال در مجلس فنلاند نیز با پیاده شدن این طرح مخالفند.
چشم انداز ناروشن
کارشناسان امور اقتصادی و اجتماعی فنلاند هنوز در حال بررسی پیامدهای اجرای این طرح بر مناسبات اقتصادی ـ اجتماعی این کشور هستند. اولی کانگاس، جامعهشناس فنلاندی بر این باور است که موفقیت یا عدم موفقیت این طرح را نمی توان به طور قطع ارزیابی کرد. او میگوید: “ما هنوز نمیدانیم که نتیجه این تجربه چه خواهد بود. موفقیت این طرح به روحیه انسانها بستگی دارد.”
به گفته کانگاس برخی امیدوارند که با اجرای این برنامه، شهروندان فنلاند در صدد یافتن شغلی برآیند: “اما اگر آدمها اصولا تنبل باشند، معلوم است که سراغ کار نمی روند و هزینه های دولت افزایش پیدا میکند.”