دستاورد صنعت / رهبران جهان که در آخرین نشست سالانه اقلیمی سازمان ملل متحد در آذربایجان شرکت دارند، امیدوارند به توافقی برای مهار افزایش دمای جهانی دست یابند.
یکی از مسائل کلیدی مورد بحث، چگونگی تأمین بودجه بیشتر برای کشورهای فقیرتر به منظور کمک به آنها در کاهش گازهای گلخانهای و مقابله با اثرات فزاینده تغییرات اقلیمی است.
انتخاب باکو، پایتخت آذربایجان، به عنوان محل برگزاری این نشست، به دلیل ارتباطات این کشور با گاز و نفت، مورد انتقاد قرار گرفته است.
پیروزی دونالد ترامپ، که به عنوان یک تردیدکننده اقلیمی شناخته میشود، در انتخابات آمریکا نیز میتواند حواسها را پرت کند و برخی از رهبران مهم در این نشست حضور ندارند.
کاپ ۲۹ چیست و کجا برگزار میشود؟
کاپ ۲۹ مهمترین نشست جهانی در مورد تغییرات اقلیمی است.
این نشست توسط سازمان ملل هدایت میشود و رویداد سال ۲۰۲۴، بیست و نهمین گردهمایی از این دست، از ۱۱ تا ۲۲ نوامبر برگزار میشود.
این نشست در باکو، پایتخت آذربایجان، کشوری در آسیای مرکزی واقع بین روسیه و ایران، برگزار میشود.
کاپ مخفف چیست؟
کاپ مخفف “کنفرانس طرفین” است. “طرفین” به کشورهایی اشاره دارد که پیمانی به نام UNFCCC (کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی) را تصویب کردهاند.
این سند در سال ۱۹۹۲ توسط تقریباً ۲۰۰ کشور امضا شد.
کاپ نهاد تصمیمگیری مربوط به این توافقنامه است و نمایندگان این کشورها هر ساله برای مذاکره در مورد بهترین روشهای مقابله با علل اصلی تغییرات اقلیمی گرد هم میآیند.
چه کسانی در کاپ ۲۹ شرکت میکنند و چه کسانی غایب هستند؟
انتظار میرود بین ۴۰،۰۰۰ تا ۵۰،۰۰۰ نماینده در کاپ ۲۹ شرکت کنند. این شامل نمایندگانی از همه کشورهای عضو سازمان ملل و اتحادیه اروپا است. دیپلماتها، دانشمندان اقلیمی، رهبران اتحادیههای کارگری و فعالان محیط زیست نیز در این نشست شرکت خواهند کرد.
نخستوزیر بریتانیا، سر کییر استارمر، در این کنفرانس خواهد گفت که میخواهد بریتانیا اهداف اقلیمی “جدیتر” داشته باشد. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، و میا موتلی، نخستوزیر باربادوس نیز سخنرانی خواهند کرد.
از دیگر شرکتکنندگان میتوان به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل اشاره کرد.
با این حال، رهبران برخی از بزرگترین اقتصادها و بزرگترین تولیدکنندگان کربن، به طور قابل توجهی در کاپ ۲۹ غایب هستند.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین و امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، در این نشست شرکت نمیکنند. اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، و نارندرا مودی، نخستوزیر هند نیز در این نشست حضور نخواهند داشت.
آنها به دلایل مختلفی غایب هستند، اما غیبت آنها میتواند اهمیت این رویداد را تضعیف کند.
رهبرانی که در این نشست شرکت میکنند، مسائل دیگری نیز در ذهن خود دارند، از جمله دو جنگ پرهزینه و دشوار در خاورمیانه و اوکراین، و مشکلات مالی جهانی.
پروفسور توماس هیل از دانشگاه آکسفورد میگوید: “هیچ رهبر جهانی با اولویت قرار دادن تغییرات اقلیمی در صدر اولویتهای خود به این نشست نمیآید.”
همچنین این احساس وجود دارد که آذربایجان قدرت دیپلماتیک یا مالی لازم برای تضمین توافق قابل توجهی را ندارد.
بسیاری از رهبران معتقدند که پیشرفت در کاپ ۳۰ که در نوامبر ۲۰۲۵ در برزیل برگزار میشود، محتملتر است.
در کاپ ۲۹ چه مباحثی مطرح خواهد شد؟
یکی از سوالات کلیدی امسال، پول است.
در توافقنامه پاریس که در سال ۲۰۱۵ امضا شد، رهبران جهان تعهد کردند که از افزایش دمای جهانی بیش از ۱.۵ درجه سانتیگراد جلوگیری کنند. برای تحقق این امر، کشورها باید تلاشهای خود را برای کاهش گازهای گلخانهای افزایش دهند.
در بخشی از این توافقنامه، کشورها متعهد شدند تا سال ۲۰۲۵ هدف جدیدی را برای تأمین مالی کشورهای در حال توسعه تعیین کنند. این پول برای کمک به اقتصادهای نوظهور در کاهش کربن و سازگاری با بدترین اثرات افزایش دما استفاده خواهد شد.
رسیدن به توافق در مورد هدف جدید تأمین مالی، به عنوان گامی حیاتی در ایجاد اعتماد بین کشورهای ثروتمند و فقیر تلقی میشود، زیرا تاکنون سابقه خوبی در این زمینه وجود نداشته است.
کشورهای آفریقایی و جزایر کوچک آرزو دارند که تأمین مالی اقلیمی به طور کلی تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱ تریلیون دلار در سال برسد.
تاکنون کشورهایی مانند چین و کشورهای حوزه خلیج فارس به عنوان اقتصادهای در حال توسعه طبقهبندی شدهاند و از کمک مالی معاف بودهاند.
به گفته اتحادیه اروپا و سایر کشورهای ثروتمند، اگر مبلغ کلی پول افزایش یابد، این وضعیت باید تغییر کند.
طرحهای دولتها برای مقابله با تغییرات اقلیمی در کشورهای خود نیز میتواند مسئلهای دشوار باشد. آنها باید هر پنج سال یک بار برنامههای اقدام خود را بهروز کنند و مهلت بعدی در فوریه ۲۰۲۵ است.
برخی از کشورها استراتژیهای خود را در این کاپ منتشر میکنند، اما اگر این استراتژیها ضعیف باشند و به نظر نرسد که از افزایش دمای جهانی فراتر از ۱.۵ درجه سانتیگراد جلوگیری کنند، میتواند مشکلاتی را برای کشورهایی که در خط مقدم تغییرات اقلیمی قرار دارند، ایجاد کند.
همچنین مشخص نیست که آیا توافقات مربوط به سوختهای فسیلی که در آخرین مذاکرات اقلیمی به تصویب رسیدند، همچنان پابرجاست یا خیر. در مذاکرات جی ۲۰ در اوایل سال ۲۰۲۴ نشانههایی وجود داشت که برخی از کشورها میخواستند تعهدات خود را برای کنار گذاشتن سوزاندن نفت، زغال سنگ و گاز کاهش دهند.
مذاکرات مهم سازمان ملل در مورد حفاظت از طبیعت نیز در اکتبر در کلمبیا پس از عدم توافق کشورها بر سر اهداف کلیدی، شکست خورد.
رحیم مجیدی
