دستاورد صنعت / در اولین فن بازار صنعت برق حضور نهادهای مالی از جمله صندوق پژوهش و نیرو صنعت برق، صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق توسعه ملی، میتواند کمک شایانی به تامین مالی شرکتهای فناور و دانش بنیان در طول زنجیره ارزش ساخت تجهیزات تجدیدپذیر کند؛ این موضوع میتواند از طریق تعامل سرمایهگذاران و سرمایه‌پذیران زمینه تحقق اهداف وزارت نیرو در خصوص توسعه پایدار و توسعه انرژیهای تجدیدپذیر را فراهم کند.
با توجه به اهمیت حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار در کشور، توسعه انرژي‌‌هاي تجديدپذير و کاهش مصرف منابع انرژی فسیلی راه‌حل مناسبي براي تحقق این اهداف به شمار مي‌رود. امروزه تمامی کشورهای جهان حساسیت و توجه ویژه‌‌ای به موضوع گذار انرژی دارند، به طوری که در سال‌‌های اخیر چارچوب سیاست‌های حاکم بر انرژیهای تجدیدپذیر و بازار آن در کشور، به سرعت در حال توسعه و پیشرفت است.
در دهه‌‌های اخیر، به دلیل افزایش نیاز کشور به تامین برق و رشد ناترازی انرژی فسیلی، استفاده از منابع تجدیدپذیر با استفاده از سرمایهگذاری بخش خصوصی در دستورکار وزارت نیرو قرارگرفته است، به طوری‌که بر اساس ماموریت‌های این وزارتخانه چشم‌انداز ارتقای سهم انرژیهای تجدیدپذیر به میزان حداقل 15 درصد از ظرفیت منصوبه برق کشور در افق 1410 ترسیم شده است. این نکته در کنار تعدد ایده‌‌های خلاق و نو و حمایت‌‌های دولت از طریق اعطای تسهیلات منجر به ایجاد و توسعه طیف وسیعی از شرکتهای دانش بنیان شده است.
در همین راستا قانون جهش تولید دانش بنیان، با هدف تکمیل قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری‌سازی طرح‌های مربوطه با هدف رفع چالش‌ها و مشکلات پیش‌روی شرکتهای دانشبنیان تهیه و آیین‌نامه اجرایی آن تدوین شده است. ماده 16 این قانون با تاکید بر تولید برق تجدیدپذیر توسط صنایع پر مصرف به عنوان اصلی‌‌ترین اهرم حمایتی از شرکتهای فناور دانشبنیان صنعت برق از طریق درآمدهای این ماده قانونی است. از دیگر اهداف این قانون، تأمین الزامات مورد نیاز برای رشد اقتصادی حوزه دانش بنیان به شمار می‌رود.
به عنوان یک نمونه محقق شده در کشور در راستای اهداف یاد شده، تابلوی برق سبز از خرداد 1402 برای اولین بار در کشور در بورس انرژی راه اندازی شد. تابلوی برق سبز با هدف ایجاد فضای عرضه و تقاضای مستقیم، مردمی‌سازی اقتصاد دانشبنیان تجدیدپذیرو ایجاد بستر رقابتی تبادل برق تجدیدپذیر در این بستر با رویکردی حمایت محور از ساخت داخل و شرکتهای فناور دانش بنیان ایجاد شده است.
این مهم با هدف توسعه نیروگاه‌‌های تجدیدپذیر و ایجاد سازو کار اجرائی به منظور عرضه و تبادل مستقیم برق تجدیدپذیر به‌صورت فیزیکی و یا سایر اوراق مشتقه (گواهی تولید برق تجدیدپذیر) در چارچوب بورس انرژی انجام شده است. در این خصوص گواهی‌‌های تجدیدپذیر در مواردی که مبتنی بر ساخت تجهیزات داخلی باشند با ضریب دو برابر به تولیدکنندگان تخصیص داده می‌‌شود. این تابلو به استناد ماده 16 قانون جهش تولید دانشبنیان و لزوم تامین یک تا پنج درصد از مصرف برق صنایع کشور با قدرت قراردادی بالای یک مگاوات ایجاد شده است.
پیش‌بینی می‌‌شود مبلغ 88 هزار میلیارد تومان در 5 سال آتی به عنوان درآمد کل اجرای آیین‌نامه این ماده باشد که 25 درصد از درآمدهای حاصله با محوریت ساتبا صرف حمایت از شرکتهای دانشبنیان با اولویت شرکتهای تولیدکننده تجهزات داخلی می‌‌شود و بدین طریق علاوه بر تحقق اهداف ماده 16 قانون مذکور، زمینه مناسبی جهت ورود صنایع دانشبنیان تجدیدپذیر، سرمایهگذاران و صنایع مشمول نیز فراهم می‌‌شود.
همچنین ایجاد الگوهای جدید تامین مالی ضرورت تعامل نهادهای تامین‌کننده مالی با متولیان حوزه را در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر را بیشتر کرده است. همواره تبدیل ایده‌‌ها و فرصت‌‌ها به مرحله عملیاتی با چالش‌‌های مالی همراه بوده است.
در اولین فن بازار صنعت برق حضور نهادهای مالی از جمله صندوق پژوهش و نیرو صنعت برق، صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق توسعه ملی، میتواند کمک شایانی به تامین مالی شرکتهای فناور و دانش بنیان در طول زنجیره ارزش ساخت تجهیزات تجدیدپذیر کند؛ این موضوع میتواند از طریق تعامل سرمایه-گذاران و سرمایه‌پذیران زمینه تحقق اهداف وزارت نیرو در خصوص توسعه پایدار و توسعه انرژیهای تجدیدپذیر را فراهم کند.
امید است با ایجاد بسترهایی مانند فن بازار و بهبود تعاملات بین صنعت و شرکتهای فناور و مراکز دانشگاهی در آینده سهم این نیروگاه‌‌ها از سبد انرژی کشور افزایش چشمگیری داشته باشد.
سید مهدی حسینی – مدیر کل بودجه، سرمایهگذاری و تامین منابع مالی سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)
