بر اساس گزارش‌ها انتظار می‌رود رشد تقاضای برق در قاره آفریقا از سال 2024 تا 2026 شتاب یابد و از میانگین 4 درصد در سال فراتر رود که نیجریه، الجزایر و آفریقای جنوبی در راس این لیست قرار دارند. در این بین مصر از دیگر همسایگان این قاره پهناور با سبد مختلف تولید انرژی برق توانسته است ظرفیتی بالغ بر 60 هزار مگاوات را به خود اختصاص دهد، با این حال با خاموشی‌های فراوانی روبرو است.
آخرین گزارشی که توسط واحد تحقیقات انرژی بررسی شده است، نشان می‌دهد که تقاضا برای برق در قاره آفریقا در سال گذشته (2023) اندکی افزایش پیدا کرده و رشد سالانه 2 درصد را تجربه کرده است. تخمین‌زده می‌شود که مصر و الجزایر با نرخ رشد 1.5 و 5 درصدی پس از آفریقای جنوبی (با وجود کاهشی که در سال گذشته شاهد بود) در رتبه‌های دوم و سوم در میان بزرگترین مصرف کنندگان برق در قاره آفریقا قرار دارند.
انتظار می‌رود در دوره بین سال‌های 2024 تا 2026، مصر کمترین توسعه یافتگی از نظر درصد در پاسخگویی به تقاضای برق را داشته باشد، در حالی که الجزایر در کنار نیجریه از توسعه‌یافته‌ترین کشورها خواهد بود. بخش برق مصر ظرفیت عظیمی دارد که به 60 هزار مگاوات نزدیک می‌شود و با وجود این، مصر از ابتدای تابستان گذشته بدون مشخص شدن تاریخی برای پایان بحران، از موج قطع برق رنج می‌برد.
مصرف برق در آفریقای جنوبی
تقاضای برق طی سال گذشته در آفریقای جنوبی بیش از 4 درصد نسبت به سال قبل کاهش یافت، در نتیجه کاهش بار و افزایش قطعی برق رخ نداد.
کاهش تقاضا برای برق در آفریقای جنوبی از سال 2018 و با تشدید بحران انرژی که این کشور از آن رنج می‌برد، آغاز شد، به استثنای سال 2021 که پس از همه‌گیری کرونا شاهد بهبود تقاضا بود.
سال 2023 بدترین سال برای بخش برق در آفریقای جنوبی بود، زیرا به دلیل کمبود ظرفیت تولید برق در نتیجه بدتر شدن ناوگان قدیمی ایستگاه‌های زغال سنگ و احداث ظرفیت جدید، مجبور به کاهش بار شد. حتی این کشور با آسیب دیدگی برخی از تجهیزات دست و پنجه نرم می‌کند.
سه واحد از نیروگاه زغال‌سنگ «کوسل» با ظرفیت 4.8 گیگاوات، آسیب دیدند و نیمی از آنها به دلیل ریزش دودکش در پایان سال 2022 از کار افتادند و کار تعمیر و نگهداری همچنان در کوبرگ ادامه دارد.
با وجود مشکلات ادامه‌دار، آژانس انرژی انتظار دارد تقاضای برق در آفریقای جنوبی تا سال 2026 به میزان 5 درصد رشد کند و این امر را به بازگشت تولید برق هسته‌ای و واحدهای آسیب دیده در نیروگاه «کوسل» و آغاز بهره‌برداری از پروژه های جدید انرژی های تجدیدپذیر نسبت می‌دهد.
تقاضا برای برق در الجزایر
تقاضای برق در الجزایر در سال گذشته 5 درصد رشد کرد که تقریباً همان نرخ رشد ثبت شده در سال 2022 است. آژانس انرژی انتظار دارد که تقاضای کل برق در الجزایر به طور متوسط سالانه 5.2 درصد در دوره 2024 تا 2026 افزایش یابد که ناشی از رشد اقتصادی و افزایش مصرف از بخش‌های نمک‌زدایی آب و خودروهای الکتریکی است.
همچنین این گزارش نشان می‌دهد که منابع انرژی تجدیدپذیر با وجود تداوم تسلط گاز در ترکیب برق، با نرخی که در سال 2023 به 99 درصد می‌رسد، راه خود را در الجزایر باز کرده‌اند.
برنامه‌ریزی این کشور تسریع استقرار انرژی‌های تجدیدپذیر با هدف تولید 22 هزار مگاوات برق پاک تا سال 2030 است. که این رقم نزدیک به ظرفیت برق نصب شده فعلی الجزایر 25 هزار مگاوات است.
در پایان سال 2021، الجزایر مناقصه‌ای را برای پروژه‌های انرژی فتوولتائیک خورشیدی با ظرفیت هزار مگاوات راه‌اندازی کرد، اما هیچ قراردادی منعقد نشد.
مصرف برق در مصر
با وجود سیاست کاهش باری که کشور مصر به دلیل بحران کمبود گاز و بالا رفتن غیرطبیعی دما دنبال کرد، تقاضا برای برق در مصر در طول سال 2023 به میزان 1.5 درصد افزایش یافت. تا جایی که این روزها مشترکان مصری شاهد انتشار لیستی برای قطعی برق در ماه مبارک رمضان هستند.
آژانس بین‌المللی انرژی تخمین می‌زند که بر اساس آنچه که توسط واحد تحقیقات انرژی بررسی شده است، استفاده از گاز در تولید برق طی سال گذشته 2 درصد افزایش یافته است که به کاهش شدت انتشار این بخش منجر شده است.
انتظار می‌رود تقاضای برق در مصر تا سال 2026 به طور متوسط سالانه 2 درصد افزایش یابد که با افزایش تقاضا برای تهویه مطبوع همراه می‌شود.
با این حال، آژانس بین‌المللی انرژی معتقد است که تحمیل بار جدید بر قیمت برق برای مصرف کنندگان منجر به کاهش رشد تقاضای آن خواهد شد. در همین راستا مصر با سرمایه گذاری بالغ بر 40 میلیارد دلار در مدت 10 سال، 7 یادداشت تفاهم با توسعه دهندگان بین‌المللی برای اجرای پروژه هایی در زمینه هیدروژن سبز و انرژی های تجدیدپذیر امضا کرده است.
همچنین انتظار می‌رود که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد تولید برق مصر تا سال 2026 به 13 درصد افزایش یابد، این رقم در حال حاضر 11 درصد است، همچنین این موضوع به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز کمک می کند. با تمام این اقدامات کشور مصر در مقایسه با الجزایر توسعه یافتگی کمتری را تجربه کرده است.
هرچند مصر قصد دارد تا سال 2030 انتشار گازهای گلخانه‌ای از بخش انرژی را، چه در سطح تولید برق یا نفت و گاز، 10 درصد کاهش دهد.
با این وجود و با تمام اقدامات مصر و الجزایر آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد تا سال 2026، گاز تا 99 درصد در سبد تولید برق حضور پررنگ داشته باشد که دلیل آن هم نبود برنامه‌های روشن برای پروژه‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در مراحل آخر است.
