خانه بلاگ صفحه 44

پنجمین گزارش سه ماهه وزارت امور خارجه از اجرای برجام

0

وزارت امور خارجه در پنجمین گزارش خود از اجرای برجام به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس آخرین تحولات در حوزه رفع تحریم ها و فعالیت های هسته ای را تشریح و اعلام کرد در 3 ماه گذشته با تدابیر لازم، با 3 چالش فراروی برجام مقابله کرده است.

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که تیرماه 1394 بین ایران و 5 کشور قدرتمند جهان موسوم به 1+5 توافق گردید، پس از تأیید توسط شورای عالی امنیت ملی، مجلس شورای اسلامی و نهایتاً مقام معظم رهبری در تاریخ 26 دی 1394 به مرحله اجرایی شدن رسید.
تبصره یک قانون “اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام” مصوب 21/7/1394 مجلس شورای اسلامی مقرر می‌دارد: “وزیر امور خارجه موظف است روند اجرای توافقنامه را هر سه‌ماه یک بار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گزارش دهد”. نخستین گزارش سه ‌ماهه از اجرای برجام در 26 فروردین ماه 1395، دومین گزارش سه‌ ماهه در 26 تیرماه 1395، سومین گزارش سه ‌ماهه در 26 مهرماه 1395و چهارمین گزارش سه‌ ماهه در 26 دی‌ماه 1395تقدیم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی شد. این گزارش حاضر، پنجمین گزارش سه ‌ماهه اجرای برجام از تاریخ 26 دی 1395 تا 26 فروردین 1396 است.

وزارت خارجه آخرین تحولات در حوزه فعالیت‌های هسته ‌ای به تفضیل شرح داده شده است و بعد از آن “آخرین تحولات در حوزه رفع تحریم‌ها”، و “موانع و چالش‌ها” به مجلس گزارش کرده است. آنچه می خوانید بخش مربوط به اخرین تحولات در حوزه رفع تحریم هاست.

کارکرد مورد انتظار از برجام در حوزه اقتصادی، رفع موانع و محدودیت‌های گسترده ناشی از “تحریم‌های هسته‌ای” بوده و می ‌باشد. متعاقب اجرایی شدن برجام، تحریم ‌های مرتبط با هسته ‌ای علیه ایران رفع شد و در نتیجه آن، گشایش‌های قابل ملاحظه‌ای حاصل شد و روند بازگشت به شرایط عادی آغاز شد. این روند همچنان و به صورت مستمر ادامه دارد.
در گزارش‌های سه‌ ماهه‌ قبلی، خصوصا در گزارش سه ماهه چهارم که همزمان با سالگرد اجرای برجام تهیه و ارائه شد، گشایش‌ها و تحولات عمده در حوزه رفع تحریم‌ها، با استناد به آمار و اطلاعات دریافتی از دستگاه‌های مختلف اجرایی و اقتصادی، به تفصیل تشریح شد. انعکاس آمار و اطلاعات واصله از دستگاه‌ها در گزارش‌های سه ‌ماهه وزارت امور خارجه، عمدتا به منظور تبیین ملموس‌ تر گشایش‌ها و مقایسه شرایط قبل و پس از اجرای برجام با تکیه بر آمارهای رسمی، و با هدف فراهم نمودن امکان ارزیابی دقیق‌ تر روند اجرای این تفاهم توسط نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی صورت گرفت.
همانطور که در گزارش‌های پیشین اشاره شد، تحریم‌های غیرقانونی و ناعادلانه هسته ‌ای که با هدف فلج کردن اقتصاد جمهوری اسلامی ایران وضع شده بود، عمدتا بر سه حوزه اصلی و چندین حوزه فرعی متمرکز بود. سه حوزه اصلی مورد اشاره عبارت بود از حوزه نفت و گاز، حوزه حمل و نقل و حوزه بانکی و مالی، و حوزه‌های فرعی نیز شامل آب و برق، صنعت و تجارت، بهداشت و درمان، کشاورزی و … بوده است. در گزارش‌های قبلی، با تکیه بر آمار و اطلاعات واصله از دستگاه‌های اجرایی و اقتصادی کشور، تاکید شد که بخش اعظم تحریم‌ها در تمامی حوزه‌های اصلی و فرعی مورد اشاره و البته در چارچوبی که در برجام مورد توافق قرار گرفته بود، رفع شده است. طی سه ‌ماهه اخیر، روند مزبور ادامه یافته است.
اکنون پس از گذشت بیش از یک سال از اجرای برجام و با عنایت به ثبات نسبی در حوزه رفع تحریم‌ها، تداوم شرایط تشریح شده در گزارش‌های سه ‌ماهه اول تا چهارم، عدم دریافت گزارش جدیدی از سوی دستگاه‌ ها مبنی بر بازگشت موانع گذشته، و تاکید دستگاه ‌ها بر تداوم روند بهبود شرایط و رفع موانع، این گزارش و گزارش‌های آتی سه ‌ماهه وزارت امور خارجه بر تشریح “روند اجرای برجام”، یعنی آنچه که “قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام” وزیر امور خارجه را موظف بر انجام آن نموده است، متمرکز خواهد بود. بنابراین در حوزه رفع تحریم‌ ها، صرفا تشریح آخرین تحولات در حوزه رفع موانع تحریمی مورد توجه قرار خواهد گرفت و در صورت لزوم، برخی آمارهای مرتبط (خصوصا در حوزه‌های حساس یا بخش‌هایی که همچنان درگیر برخی چالش‌ها می ‌باشند) ارائه خواهد شد. بدیهی است دستگاه‌های اجرایی و اقتصادی همچنان و بنا بر وظیفه ذاتی خود، موظف به پاسخگویی به مجلس شورای اسلامی در خصوص عملکرد خود و ارسال آمار و اطلاعات مورد نیاز نمایندگان خواهند بود. با عنایت به توضیحات فوق، تحولات سه ‌ماهه اخیر در حوزه رفع تحریم‌ها، به شرح زیر است:

1- تحولات در حوزه بانکی و مالی: پس از اجرای برجام، تحولات و گشایش‌های وسیع و قابل توجهی در حوزه مالی و بانکی رخ داده است که موجب خروج قطعی نظام بانکی و مالی از مرحله بحرانی و بن‌بستِ دوران تحریم شده است. همانگونه که در گزارش‌های پیشین مورد اشاره قرار گرفت، علیرغم تداوم برخی مشکلات و محدودیت‌ها در این حوزه (که عمدتا مرتبط با برجام نبوده و به عوامل دیگری مانند تحریم‌های اولیه و غیرهسته‌ای آمریکا، قوانین انضباطی مرتبط با پولشویی، مشکلات زیرساختاری در نظام بانکی کشور و … مربوط می‌شود) سیستم بانکی کشور هم اکنون با مانع تحریمی مرتبط با موضوع هسته ای و برجام مواجه نیست.
براساس آخرین اطلاعات دریافتی از بانک مرکزی، از تاریخ اجرای برجام تا پایان سال 1395، شبکه بانکی کشور 704 رابطه کارگزاری با 249 بانک دنیا ایجاد کرده است. طی این مدت 99936 فقره گشایش اعتبارات اسنادی و ارائه خدمات تجاری در قالب 17861 فقره گشایش اعتبار اسنادی، 1866 فقره ثبت سفارش برات اسنادی و 80209 فقره حواله ارزی صادر شده است که ارزش دلاری خدمات تجاری مذکور بیش از 38 میلیارد دلار بوده و شامل 74/17 میلیارد دلار گشایش اعتبار اسنادی، 96/3 میلیارد دلار برات اسنادی و 62/16 میلیارد دلار حواله ارزی می‌باشد.

در چارچوب آزادسازی دارایی‌های کشور، علاوه بر آزادسازی 12 میلیارد دلار از وجوه مسدود شده کشورمان در فاصله زمانی برنامه اقدام مشترک (توافق موقت ژنو) تا انعقاد برجام، از تاریخ اجرایی شدن برجام تا پایان سال 1395، بالغ بر 7/25 میلیارد دلار از منابع ارزی کشور آزاد شده است که آزادسازی 3/9 میلیارد دلار از این مبلغ مربوط به سه‌ماهه اخیر می‌باشد. شایان ذکر است انتقال وجوه حاصل از فروش نفت و سایر درآمدهای صادراتی در اروپا و آسیا، از طریق حساب های افتتاح شده نزد بانک‌های مرکزی و نیز حساب‌های موجود نزد تعدادی از بانک های تجاری خریداران نفت در اروپا و آسیا استمرار دارد.

2- تحولات در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی: تحریم‌های مربوطه در این حوزه کاملا رفع شده و گزارشی از اینکه کشور با مانع عمده ‌ای در تولید، صادرات، یا انتقال عواید حاصله از فروش نفت مواجه باشد، دریافت نشده است. بر اساس آخرین آمار دریافت شده از وزارت نفت، میانگین تولید نفت خام و میعانات گازی کشور در سال 1395، به بیش از 4 میلیون و 337 هزار بشکه در روز رسیده است که 31 درصد نسبت به قبل از برجام رشد نشان می دهد. میانگین تولید گاز طبیعی نیز با 23 درصد افزایش نسبت به قبل از برجام بیش از 781 میلیون متر مکعب در روز می‌ باشد.
روند افزایش صادرات نفت خام کشور پس از اجرای برجام، مطابق با اهداف از پیش تعیین شده ادامه دارد. میانگین صادرات روزانه نفت خام و میعانات گازی کشور در سال 1395، حدود 2 میلیون و 639 هزار بشکه در روز بوده که بیش از دو برابر نسبت به زمان قبل از برجام افزایش داشته است. درآمد کشور از محل صادرات نفت خام و میعانات گازی در سال 1395، بالغ بر 34 میلیارد دلار بوده است. مبالغ حاصل از صادرات نفت خام، از طریق بانک های مختلف بین‌المللی دریافت می‌گردد.

3- تحولات در حوزه حمل‌ ونقل: پس از اجرای برجام، کلیه تحریم‌ هایی که مرتبط با موضوع هسته‌ای بر حوزه حمل ‌ونقل وضع شده بودند برطرف شده و گزارشی مبنی بر وجود مانع عمده‌ ای مرتبط با برجام در این حوزه، دریافت نشده است. روند نهایی شدن و اجرای بسیاری از توافق‌ ها و تفاهم‌ هایی که طی یک سال نخست اجرای برجام قطعی شده بود، به شکل قابل قبولی ادامه دارد.
در ماه های اسفند 1395 و فروردین 1396 دومین و سومین فروند از هواپیماهای ایرباس که از نوع پیشرفته A330 هستند تحویل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) شده و عملیاتی گردیدند. پیش ‌بینی می‌شود تا پایان سال 1396، حداقل 4 فروند دیگر از هواپیماهای ایرباس و حداقل یک فروند هواپیمای بوئینگ تحویل هما گردد. همچنین قرارداد نهایی خرید 20 فروند هواپیمای ATR72-600 بین هما و شرکت سازنده امضاء شد و قرار است 4 فروند از این هواپیماها طی یک ماه آینده و تعدادی دیگر تا پایان سال 2017 تحویل شود.
علاوه بر موارد ذکر شده، طی یک ماه اخیر مذاکرات شرکت هواپیمایی آسمان با شرکت بوئینگ به تفاهم نهایی منتهی شد که بر اساس آن قرار است تعداد 30 فروند هواپیمای بوئینگ 737 مکس اس (قابل افزایش تا 60 فروند) که از جدید ترین و مدرن‌ ترین تولیدات شرکت بوئینگ است، به تدریج و از سال 2019 به هواپیمایی آسمان تحویل شود.
با توجه به طرح پاره ‌ای ابهام ‌ها مبنی بر ‘مرجوعی’ بودن هواپیماهای تحویلی به ایران‌ایر، ذکر توضیحی در این خصوص مفید به نظر می‌ رسد. اصولا شرکت‌های سازنده هواپیماهای مسافربری، پس از دریافت سفارش و بر اساس مفاد قرارداد منعقده با خریدار، و بسته به نوع هواپیما و امکانات پیش‌بینی شده در آن (از جمله نوع، تعداد و چیدمان صندلی‌ها) ، فرآیند ساخت هواپیما را آغاز می‌ کنند که این روند ممکن است از چندین ماه تا چند سال – بسته به شرایط – متفاوت باشد. در زمان ساخت و هنگام آماده شدن هواپیما، ممکن است خط هوایی سفارش دهنده به دلایلی، از جمله مشکلات مالی یا تغییر سیاست‌ های تجاری خود، و با استناد به مفاد قرارداد، درخواست خرید خود را لغو کند. در چنین شرایطی، شرکت سازنده به سایر خریداران خود اعلام می‌ کند که چنین هواپیمایی با مشخصات ذکر شده و در تاریخ بسیار کوتاه تر از زمان تحویل قرارداد های عادی، آماده تحویل است و چنانچه خط هوایی دیگری تمایل و آمادگی داشته باشد، هواپیمای ساخته شده در موعد تسریع شده تحویل متقاضی جدید خواهد شد. این موضوع در بسیاری از معاملات، از جمله در صنعت هوانوردی، امری رایج است و نه تنها به معنای ‘مرجوعی’ بودن هواپیما تلقی نمی‌ شود، بلکه فرصت و امتیازی برای خریدار بعدی خواهد بود که هواپیمای سفارشی خود را زودتر از موعد تحویل گیرد. این امر خصوصا در مورد خطوط هوایی کشورمان که به علت تحریم ‌های ظالمانه و طولانی مدت (قریب 40 سال) از خرید هواپیمای مسافربری ‘نو’ محروم شده بودند، امتیازی مضاعف محسوب می شود. شایان ذکر است مجموع ساعات پرواز هواپیمای ایرباس A330 تحویل داده شده به ایران‌ایر (که به دلیل سفارش اولیه توسط یک شرکت هواپیمایی از آمریکای لاتین، محور فضاسازی اخیر قرار گرفته بود) 11 ساعت بوده است که این زمان نیز برای موارد آموزشی و پروازهای آزمایشی متداول و مرسوم قبل از تحویل نهایی هواپیما به ایران صورت گرفته است.

4- خارج شدن نام سه شرکت ایرانی از فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا: متعاقب مذاکرات و پیگیری‌های مستمر حقوقی و سیاسی ‘شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت’، ‘شرکت نکا نوین’‌، و ‘شرکت تجاری وست‌سان’ به موجب فرآیند مرور اداری، از فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا خارج شدند. خاطرنشان می‌ سازد قرار بود این شرکتها 8 سال بعد از روز توافق برجام، از فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا خارج شوند.

5-  حذف نام اشخاص حقوقیِ ایرانی از فهرست اشخاص تحت کنترل و مراقبت سازمان کنترل صادرات بریتانیا: سازمان کنترل صادرات بریتانیا در دوره تحریم و به عنوان دستورالعمل رسمی برای صادر کنندگان برخی اقلام استراتژیک به ایران و جهت حصول اطمینان از کاربری نهایی این قبیل کالاها، فهرستی موسوم به ‘فهرست ایران’ تهیه کرده بود که بر اساس دستورالعمل مترتب بر آن، صادر کنندگان مقیم بریتانیا موظف بودند برای صدور کالاهای مزبور به ایران و حتی صدور بسیاری از کالاهایی که در شرایط عادی نیاز به کسب مجوز صادرات ندارد، از مراجع رسمی این کشور مجوز کسب نمایند. در پی تحولات مبتنی بر برجام و برداشته شدن بخش عمده تحریم‌های موضوعی و نیز رفع تحریم از اغلب اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی، در تاریخ 2/1/1396 ‘فهرست ایران’ لغو شد.

6- اصلاح مقررات مربوط به صادرات تجهیزات پزشکی و اقلام کشاورزی به ایران از سوی آمریکا: وزارت خزانه ‌داری آمریکا در تاریخ 14 بهمن 1395 اطلاعیه ‌ای را مبنی بر اصلاح فهرست تجهیزات پزشکی که صادرات آنها به ایران مستلزم اخذ مجوز خاص است منتشر کرد. هرچند اصلاح مقررات مذکور ارتباط مستقیمی به برجام و تعهدات آمریکا در این خصوص ندارد، ولیکن صدور این اطلاعیه تحت تاثیر شرایط و فضای پسابرجام می ‌باشد. بررسی اصلاحات انجام شده در فهرست فوق‌الاشاره بیانگر نوعی تغییر رویکرد از لحاظ مقررات داخلی آمریکا نسبت به صدور تجهیزات پزشکی و اقلام کشاورزی به ایران است، بدین معنا که تا پیش از این وزارت خزانه ‌داری آمریکا فهرستی از اقلام پزشکی ‘مجاز’ جهت صادرات به ایران را منتشر می‌ کرد، اما با اصلاح مقررات جدید، فهرست اقلامی را که نیازمند صدور مجوز خاص است، منتشر کرده است و بنابراین سایر اقلام مجاز تلقی می شود. برخلاف برخی اظهارنظرها و فضاسازی های زودهنگام داخلی، این اصلاحیه موجب سهولت و سرعت بیشتری برای تامین اقلام پیشرفته مورد نیاز حوزه بهداشت و درمان کشور می ‌شود.

7- تحولات کانال خرید برجام: روند فعالیت کانال خرید برجام به شکلی مستمر ادامه داشته است و طی چند ماه گذشته تعداد 6 درخواست برای صدور اقلام مورد نیاز صنایع کشور (که تا قبل از برجام، فروش آنها به ایران به موجب قطعنامه ‌های شورای امنیت و تحریم‌ های اتحادیه اروپایی مطلقا ممنوع بود) به تصویب رسیده است. این درخواست‌ها علاوه بر کیک زرد مربوط به اقلام و کالاهایی با فناوری پیشرفته مورد نیاز در صنایع معدنی، داروسازی، فولاد و خودروسازی بوده است. طی این مدت تعداد دیگری از درخواست‌های واصله از شرکت‌های ایرانی در کارگروه کانال خرید برجام به ثبت رسیده و در دست بررسی است. شایان ذکر است سازمان انرژی اتمی کشورمان به منظور آینده نگری در تامین مواد اولیه، به دنبال خرید حدود 950 تن کیک زرد از قزاقستان طی دوره‌ای سه ‌ساله است که هنوز موافقت کلیه کشورهای طرف کانال خرید در خصوص آن اخذ نشده است. این موضوع همچنان در مرحله رایزنی و مذاکره است و در نشست آتی کمیسیون مشترک برجام نیز مطرح و پیگیری خواهد شد.

8- آخرین وضعیت فهرست‌های تحریمی هسته‌ ای: در چارچوب لغو تحریم‌ های مرتبط هسته ‌ای وفق برجام، مجموعا تعداد 611 (با لحاظ نمودن سه شرکتی که طی سه ماه اخیر از فهرست تحریمی اتحادیه اروپا خارج شدند) شخص و نهاد ایرانی، به همراه 303 فروند هواپیما، نفتکش و کشتیِ ثبت شده در ایران (مجموعا 914 مورد) همزمان با اجرایی شدن برجام و طی یک سال اخیر، از فهرست سه‌ گانه‌ تحریم‌های هسته‌ ای شورای امنیت، آمریکا و اتحادیه اروپا خارج شده‌اند.
9- برگزاری کمیسیون مشترک: نشست آتی کمیسیون مشترک برجام در تاریخ 5 اردیبهشت 1396 در شهر وین برگزار خواهد شد. شایان ذکر است بر اساس برجام، کمیسیون مشترک هر سه ماه یکبار با حضور جمهوری اسلامی ایران و نمایندگان اتحادیه اروپایی و کشورهای 1+5 به منظور بررسی روند اجرای برجام و بحث و تبادل نظر در مورد مشکلات و موانع احتمالی، تشکیل جلسه می‌دهد. جلسه قبلی کمیسیون مشترک در تاریخ 21 دی 1395 برگزار شده بود.

با افتتاح فازهای جدید در پارس جنوبی به قطر رسیدیم

0

حسن روحانی رئیس جمهور در روزهای پایانی فروردین فازهای ۱۷ تا ۲۱ میدان گازی پارس جنوبی را افتتاح کرد.

رئیس جمهور در مراسم افتتاح این فازها گفت که دولتش “ظرفیت تولید” گاز میدان پارس جنوبی را از روزی “۲۴۰ میلیون متر مکعب به ۵۷۵ متر مکعب” رسانده است. وزارت نفت می‌گوید ۲۸ فاز پارس جنوبی در صورت تکمیل می‌ توانند تا ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز گاز تولید کنند.

اما آیا در تولید از پارس جنوبی به قطر رسیده ایم ؟

بنابر گزارشها تولید روزانه ایران از میدان پارس جنوبی آن به ۵۷۵ متر مکعب در روز رسیده است و با تولید قطر از این میدان تقریبا برابر شده است. ماه پیش شرکت دولتی نفت قطر بیانیه‌ ای منتشر کرد که از آن برآورد می‌شود تولید روزانه از میدان شمالی یعنی همین میدان گازی مشترک پارس جنوبی حدود ۵۶۶ میلیون متر مکعب در روز است. با این حساب، برداشت ایران کمی بیشتر شده است. گرچه آمارهای نهایی تولید گاز امروز ایران با تاخیر در آمار سازمان‌های مطالعات انرژی جهان منعکس خواهد شد.

در حال حاضر، تولید سالانه گاز ایران از قطر بیشتر است. آمار سالانه شرکت بریتانیایی بی ‌پی، نشان می‌ دهد که تولید ایران از اول دهه ۱۹۸۰ میلادی از قطر بیشتر بوده و تنها در سال ۲۰۱۳ برای یک سال ایران عقب افتاده است. با این تفاوت که منابع مشترک پارس جنوبی، کمتر از نصف کل منابع ایران را تشکیل می ‌دهد اما تقریبا تمام تولید گاز قطر از این مخزن مشترک است.

برداشت از منابع پارس جنوبی از این نظر برای دولت ها اهمیت دارد که می‌تواند به یک منبع درآمد عمده تبدیل شود. ایران سومین تولید کننده بزرگ گاز در جهان بعد از روسیه و آمریکا است، اما به دلیل مصرف داخلی بالا و نبود زیرساخت‌های لازم برای پالایش گاز توان صادرات قابل توجهی ندارد و برای افزایش توان صادراتش، باید تولیدش را بالاتر ببرد.

 

توسعه پارس جنوبی

براساس تازه‌ ترین گزارش وزارت انرژی آمریکا، فازهای ۱۵ تا ۱۸ قبلا تولید گاز را شروع کرده بودند اما به ظرفیت کامل نرسیده بودند. مشخص نیست که فازهای ۱۷ و ۱۸ که به تازگی افتتاح شدند، آیا به ظرفیت کامل تولید ۵۶ میلیون متر مکعب گاز در روز رسیده‌اند یا نه.

اما فازهای ۱۹، ۲۰ و ۲۱ قبلا گاز تولید نکرده بودند. پارس جنوبی در مجموع ۲۸ فاز دارد، که فازهای یک تا ۱۰ و فاز ۱۲ در سال‌های گذشته تکمیل شده‌ اند.

رئیس جمهوری ایران بهره برداری از فاز اول طرح توسعه لایه‌های نفتی میدان مشترک پارس جنوبی را هم اعلام کرد که از آن روزانه تا ۳۵ هزار بشکه نفت تولید می‌شود.

افتتاح فازهای پارس جنوبی توسط دولت‌های ایران یکی از موضوعات بحث برانگیز در فضای سیاسی است. منتقدان دولت‌ها را به استفاده سیاسی از مراسم بهره‌ برداری از پروژه های نفت و گاز متهم می‌کنند. برای نمونه فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی را یک بار محمود احمدی ‌نژاد و یک بار هم حسن روحانی افتتاح کرده بودند.

حسن روحانی در سخنرانی اش در عسلویه گفت که افتاح فازهای جدید “روز ماندگار صنعت، نفت و مدیریت ایرانی و روز تحقق اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت است.”

از روسیه دومین منابع بزرگ گاز طبیعی جهان را دارد. با آنکه از نظر تولید هم در جهان سوم است اما در بازار صادرات گاز نقشی ندارد.

وزارت انرژی آمریکا می‌گوید در سال ۲۰۱۵ ایران حدود ۸۰ درصد تولید گازش را در داخل مصرف کرده است. ۱۲ درصد در چاه‌ها تزریق شده و هفت درصد هم سوزانده شده است. ایران دو سال پیش در سوزاندن و هدر دادن گاز استخراجی، از روسیه پیش افتاد و به رتبه اول جهان رسید. دلیل سوزاندن گاز، توسعه نیافتن امکانات پالایش و ذخیره است.

بهره برداری از پنج فاز گازی، یک طرح توسعه میدان نفتی و چهار مجتمع پتروشیمی

0
پارس جنوبی

آیین بهره برداری رسمی فازهای 21،20،19،18،17 و فاز 1 طرح توسعه لایه نفتی میدان مشترک گازی پارس جنوبی روز بیست و هفتم فروردین با حضور رئیس جمهوری در عسلویه انجام شد.
برای اجرای این فازها و طرح توسعه لایه نفتی میدان گازی پارس جنوبی 20 میلیارد دلار سرمایه گذاری شده است. هم اکنون تولید گاز در پارس جنوبی نسبت به سال 92 به بیش از 2 برابر افزایش یافته و از 250 میلیون مترمکعب در روز به 540 میلیون مترمکعب رسیده است. با افتتاح پنج فاز پارس جنوبی 150 میلیون متر مکعب گاز ، 200 هزار بشکه میعانات گازی، سه میلیون تن گاز اتان و سه میلیون تن گاز ال. پی. جی (گاز مایع ) به تولید ایران افزوده شده است. با افتتاح فازهای جدید پارس جنوبی، میزان برداشت گاز ایران از میدان مشترک پارس جنوبی با کشور قطر برابر شد.

همچنین چهار مجتمع های پتروشیمی کاویان 2، مروارید، انتخاب و تخت جمشید در منطقه پارس جنوبی که بدست فعالان بخش خصوصی ساخته شده است با حضور رئیس جمهوری افتتاح شد.

با راه اندازی این طرح های پتروشیمی در مجموع سالانه 2 میلیون تن به محصولات پتروشیمی و پلیمری به ارزش 2 میلیارد دلار افزوده می شود که این امر سبب تحولی عظیم در زمینه تولید و اشتغال در منطقه ویژه پارس خواهد شد.
بنابر بر برآوردها هر 2 فاز پارس جنوبی سالیانه 3،5 تا چهار میلیارد دلار در آمد ارزی ایران را افزایش می دهد و در کمتر از 2 سال تمام سرمایه گذاری ها در این پنج فاز (21،20،19،18،17) به اقتصاد ملی باز می گردد.

 

 

زنگنه در مراسم بهره برداری از پروژه های پارس جنوبی

 عسلویه مایه افتخار ایران

 

بیژن زنگنه وزیر نفت در مراسم افتتاح فازهای پارس جنوبی گفت که امروز برای صنعت نفت ایران قطعا روز تاریخی، بی نظیر و فراموش نشدنی است، این بزرگترین مجموعه ای است که در طول تاریخ صنعت نفت با این میزان سرمایه گذاری انجام شده است.

وزیر نفت که به همراه رئیس جمهور در مراسم افتتاح پروژه های پارس جنوبی حضور داشت، بر پیگیری موضوع قراردادهای جدید نفتی برای آینده صنعت نفت و گاز، تاکید کرد و گفت: این قراردادها می تواند تا یکصد هزار شغل فعال مولد در کشور ایجاد کند. در اینجا بخشی از سخنان وزیر نفت را می خوانید:

اوج تحریم ها علیه ایران در دو سال و نیم دولت یازدهم به جز یک سال آخر بود و ما برای عبور از مسیر توسعه با جاده آسفالت و راه صاف روبرو نبودیم، با این شرایط ١١ فاز به نتیجه رسید و ظرفیت تولید و پالایش از ٢٤٠ میلیون مترمکعب در میانه سال ٩٢ به ٥٧٠ میلیون مترمکعب در شرایط فعلی رسید.

درباره  یک مگا پروژه حرف زدن و شعار دادن ساده است و مالیات هم ندارد ولی به نتیجه رساندن کار بسیار دشوار است؛ قطعه قطعه باید آزمایش شوند، همه اجزا باید جوش داده شوند و …

١١ فاز پارس جنوبی در این ٣ سال و نیم دولت یازدهم به نتیجه رسیده است و کشور صاحب ٢١ فاز در پارس جنوبی شد. شرکت پتروپارس، شرکت اویک به عنوان پیمانکار نفتی، تأسیسات دریایی، داشتن قوی ترین ناوگان لوله گذاری، ایجاد ناوگان قوی حفاری دریایی، افزایش ظرفیت تولید ماشین های دوار و کمپرسورهای سنگین شبکه گاز نیز از دیگر دستاوردهای وزارت نفت در منطقه عسلویه است.

تمام تأسیساتی پالایشگاه هایی که افتتاح می شوند، توسط متخصصان توانمند ایرانی نصب شده است، قدری مشکل در بهره وری در پروژه ها وجود دارد و زمان و به دنبال آن هزینه ها بیشتر از حد متعارف شده است اما به هر حال باید این درست شود و مهم مدیریت است.

اشخاصی می گویند اینجا با پول ساخته شده است، اما من به جرأت می گویم که اینجا هم با عشق همکاران ما برای سربلندی ایران و هم با تدبیر و امید، فداکاری و سرسختی برای ایران ساخته شد و این یک اشتباه بزرگ است که تنها با پول می شود توسعه ایجاد کرد.

من از میانه سال ٧٦ در مجموعه پارس جنوبی حضور دارم و این مجموعه عظیم که در پهنه ساحلی به طول حدود ٤٥ کیلومتر در کنار یکدیگر ساخته شده است حاصل کاری کمتر از ١٩ سال است؛ واقعا ما می توانیم. من اگر صحبت می کنم به اقتدای اراده های آهنین همکارانی است که این کارها را کردند و این همکاران، سربازان گمنام واقعی جمهوری اسلامی هستند و ایران را می شود جهش توسعه داد به ویژه پس از برجام.

برجام تنها یک موافقتنامه نیست، برجام نقطه عطفی در تاریخ توسعه اجتماعی و سیاسی ایران است و من صمیمانه از سیاست گذاری دکتر روحانی و دکتر ظریف به عنوان مجری این سیاست گذاری در برجام تقدیر و تشکر می کنم که ما را از چاه تحریم ها درآوردند و امکان جهش توسعه را برای ایران به وجود آوردند.

برای توسعه ایران می توان ایجاد جهش کرد، برای این هدف، به جای فرصت سوزی و نفرت پراکنی باید تشویق سازگاری، دست به هم دادن و دوستی کنیم تا ایران را بسازیم.

افتخار وزارت نفت در دولت یازدهم این است که آنچه که انجام داده و انجام شده به معرض نمایش می گذارد؛ این است اقتصاد مقاومتی، این است پارس جنوبی، این است توسعه ایران، این است همسنگی و هم عرضی کار ما در مقایسه با برآوردن آرزوهای تاریخی مان در برداشت منصفانه و متعادل میدان مشترک.

گزارش ندادن از طرح های جدید صنعت نفت به این معنا نیست که وزارت نفت برای آینده برنامه ریزی ندارد بلکه برنامه های ما بسیار روشن و پرامید برای آینده است.

 

عسلویه مایه افتخار ایران  و ایرانی

برای آینده بخش نفت و گاز باید موضوع قراردادهای نفتی دنبال شود، به حمد الله ما به یک اجماع ملی در این بحث رسیده ایم و این قراردادها می تواند تا یک صد هزار شغل فعال مولد ایجاد کند؛ همانطور که عسلویه مایه افتخار عزت ایران و ایرانی شد.

از مسیر اجرای قراردادهای جدید نفتی می توان صدها کارخانه و واحد تولیدی را فعال کرد، همچنین به وسیله این قراردادها می توان برداشت از میدان های مشترک را تکمیل کرد و از هدررفت نفت ملت ایران که در زیر زمین بماند و برای همیشه غیرقابل استفاده بشود، جلوگیری کرد. ایران می تواند به استناد و اتکای خوراکی که در کشور تولید می شود و همتی که مردم ایران دارند، قدرت نخست پتروشیمی در منطقه باشد.

 

نگاه ملی

افتخاری که امروز در صنعت نفت حاصل شده است متعلق به ملت ایران است. بعضی ها می گویند که این دولت کار کرده، آن دولت کار کرده اما من این را فراتر از یک دولت می دانم و ما باید برای آینده کشورمان ملی نگاه کنیم.

از آقایان سیدکاظم وزیری هامانه، غلامحسین نوذری، سیدمسعود میرکاظمی و رستم قاسمی وزیران نفت و آقایان سیف الله جشن ساز، احمد قلعه بانی، مدیران عامل پیشین شرکت ملی نفت و پیمانکاران تشکر می کنم: من به ویژه از مردم بوشهر تشکر می کنم که یاران عزیز و دوستان همیشگی ما هستند و ما خود را مکلف می دانیم که به دوستانمان خدمت برسانیم و آنها هم میزبانان همراهان عزیزی برای ما بوده و هستند.

در سه سال و نیم گذشته ما بی سرو صدا کار کردیم، شکر به درگاه خداوند می کنم که خداوند به ما آبرو داد، بسیاری خواستند در این مدت ما را زمین بزنند اما خداوند نخواست. پارس جنوبی واقعا نماد تمام نمای اقتصاد مقاومتی است و هیچ چیزی بهتر از این نمایانگر تحقق آنچه که مقام معظم رهبری به عنوان اقتصاد مقاومتی خوانده اند، نیست.

 

رئیس جمهور در مراسم افتتاح پروژه های پارس جنوبی

ذخیره صندوق توسعه ملی به ٤٠ میلیارد دلار می رسد

 

دکتر حسن روحانی، ٢٧ فروردین ماه در آیین افتتاح طرحهای صنعت پتروشیمی، گفت: با وجود پایین بودن بهای نفت و فشار اقتصادی وارد بر دولت یازدهم، بالغ بر ٤٠ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی تا پایان دولت یازدهم به حساب صندوق توسعه ملی واریز می شود.  در اینجا بخشی از سخنان رئیس جمهور را می خوانید

 

سود بانکی بالا از مشکلات پیش روی سرمایه گذاری است و باید تا زمان رفع این مشکل، استفاده از فاینانس خارجی و منابع صندوق توسعه ملی در دستور کار قرار گیرد. در زمان تحریم نمی توانستیم از منابع خارجی استفاده کنیم، اما امروز این امر امکانپذیر شده و البته اشکالاتی هنوز هست که باید رفع شود.

اینکه در یک روز می بینیم که ٦ فاز پارس جنوبی افتتاح می‎شود و مجموعا تعداد فازهای به بهره برداری رسیده در این دولت به ١١ فاز می رسد، یکی از افتخارات مهندسین، کارگران، طراحان، مدیران و در مجموع وزارت نفت، مسئولان استانی و تمام آنانی است که در مسیر شکوفایی استعدادها تلاش می کنند.

چندین پروژه پتروشیمی به ثمر نشست و چند پروژه دیگر پتروشیمی طی هفته های آینده به ثمر می نشیند، این به معنای استعداد ملت ایران و آماده بودن مسیر پیشرفت است.

ایران دارای استعداد بسیار زیادی برای رشد و توسعه است، هم اکنون بحث تجارت آزاد بین ایران و پنج کشور اوراسیا در برنامه است و در حال آماده کردن قرارداد با ٥ کشور اوراسیا برای ایجاد منطقه آزاد تجاری هستیم. همچنین استعداد بسیار بزرگ و ظرفیت خوبی برای توسعه محصولات کشاروزی و صنعتی به کشورهای شمالی آماده شده است.

فعالیت اقتصادی صنعت پتروشیمی از ابتدا بر مبنای صادرات شکل گرفته است، مثل نفت؛ اما بسیاری از محصولات کشور مانند گندم متاسفانه بر مبنای واردات شکل گرفته است. بالا بودن ذخایر محصولات استراتژیک کشور به عنوان یک برگ برنده در مذاکرات است. مذاکره برای اینکه به‎ ثمر بنشیند، اقدامات پشت پرده و تاکتیک های زیادی می طلبد و افزایش ذخایر محصولات استراتژیک به عنوان یکی از این اقدامات در دستور کار دولت بوده است. در مذاکرات با وجود دعواهای داخلی نمی توان موفق شد و وحدت داخلی پشتوانه ما در مذاکرات است.

در این دولت، زمینه فعالیت های بسیاری از جمله صادرات را فراهم کردیم و برای نخستین بار در تاریخ ایران، در سال های ٩٤ و ٩٥، میزان صادرات غیرنفتی ایران از واردات پیشی گرفت.

برنامه ریزی برای توسعه روابط با همسایگان غربی از جمله عراق و ترکیه انجام شده است، در این زمینه، خط ارتباط ما با دریای سیاه و مدیترانه، هم به صورت ریلی و هم جاده ای در برنامه است و انتقال کالاهای مورد نیاز روسیه از شبه قاره هند از مسیر بندرعباس به مسکو با استفاده از راه‎ آهن را نیز در دستور کار داریم.

در شمال و غرب کشور حرکت‎های خوبی برای استفاده از پتانسیل های صادراتی با هدف رشد و توسعه کشور و اشتغالزایی آغاز شده است؛ اما درست کردن شغل بعد از چند سال که اشتغال خالص چندانی در کشور ایجاد نشده، کار آسانی نیست.

سال‎هایی بر ما گذشت که با وجود درآمدهای نفتی خوب، اشتغال خالص چندانی نداشتیم. در این دولت حرکت خوبی برای اشتغال شروع شده است، اما برای رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی است.

 

مقدمات جهش در صنعت پتروشیمی

هر بنگاه تولیدی که افتتاح می شود، خوشحال کننده است، توسعه صنعت پتروشیمی در جنوب کشور امتیاز عظیمی است. در توسعه کشور باید مزیت های نسبی را مدنظر قرار داد و صنعت پتروشیمی از مزیت های نسبی کشور است. در این صنعت، قدمهای خوبی برداشته شده است و گستردگی این صنعت در جنوب به دلیل دسترسی به آب و تامین برق و خوراک کافی، همه چیز را برای تحولی بزرگ در این بخش آماده کرده است.

از یکی از شرکت‎های پتروشیمی در زمان آغاز به کار دولت یازدهم بازدید کردم، آن زمان دیدم محوطه و انبارها پر از محصولات بود و می گفتند تحریم اجازه نمی دهد محصولات پتروشیمی را بفروشیم. مشکل تامین خوراک و صادرات محصولات وجود داشت و از این رو، برداشتن تحریم صنعت پتروشیمی از اولین توافقات ژنو بود و امروز نیز باید خود را برای جهش بزرگ پس از برداشته شدن موانع آماده کنیم.

ایران را چهاردهمین کشور دنیا در تولید برق است. در دولت یازدهم ١٠ درصد به ظرفیت تولید برق اضافه شده است و امروز از صادرکنندگان برق هستیم؛ همچنین می توانیم در این زمینه به هاب منطقه بدل شویم.

یکی از روزهای خوش ما در دولت یازدهم که مثل امروز روز شادی بود، روزی بود که گاز به زاهدان رسید و برای اولین بار مردم زاهدان از نعمت گاز برخوردار شدند.

برنامه توسعه منطقه مکران یکی دیگر از برنامه هاست. توسعه این منطقه از لحاظ استراتژیک برای کشور بسیار حائز اهمیت است. در این طرح، امکان صادرات بخشی از نفت کشور از طریق دریای عمان فراهم می شود و از اتکای ما به تنگه هرمز می کاهد.

امروز در عسلویه تصمیم ملت ایران و کارآفرینان بخش خصوصی، دولتی و صنعت نفت، عزم برای پیشرفت ایران عزیز است و باید برای ساختن دوباره ایران و عزتمندی کشور بیش از گذشته آماده شویم.

همانطور که نفت یکی از قدرت های ماست و این قدرت را قبل از برجام تا حدود زیادی از ما گرفتند تا جایی که صادرات به کمتر از یک میلیون بشکه در روز رسید، میزان تردد هواپیماها در آسمان یک کشور نیز از دیگر مظاهر قدرت است و در این دولت، میزان تردد هواپیماها ٩٣ درصد افزایش یافته است.

در این دوره علاوه بر نوسازی ناوگان هوایی، نوسازی ناوگان ریلی نیز در برنامه است و پنج استان کشور تا پایان این دولت به راه آهن سراسری متصل می شود و بنادر ما در حال توسعه است. شرق کشور ما کریدور شمال- جنوب خواهد شد.

 

هر دو فاز پارس جنوبی 3.5 میلیارد دلار درآمد ارزی دارد

بازگشت دوساله سرمایه گذاری

در سفر رئیس جمهور به استان بوشهر، افزون بر افتتاح فازهای ١٧، ١٨، ١٩ و ٢٠و٢١، طرح توسعه لایه نفتی میدان گازی پارس جنوبی به بهره برداری رسید.

همچنین چهار طرح مجتمع‌های پتروشیمی کاویان ٢، مروارید، انتخاب و تخت جمشید در منطقه پارس جنوبی که بدست فعالان بخش خصوصی ساخته شده است، افتتاح شد.

با راه اندازی این طرح های پتروشیمی در مجموع سالانه ٢ میلیون تن به محصولات پتروشیمی و پلیمری کشور به ارزش ٢ میلیارد دلار افزوده می شود که این امر سبب تحولی عظیم در زمینه تولید و اشتغال در منطقه ویژه پارس خواهد شد.

هر دو فاز پارس جنوبی سالانه ٣،٥ تا چهار میلیارد دلار در آمد ارزی ایران را افزایش می‌دهد و در کمتر از ٢ سال همه سرمایه گذاری‎ها در این پنج فاز (٢١،٢٠،١٩،١٨،١٧) به اقتصاد ملی باز می گردد.

 

فازهای ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی

 

هدف از اجرای فاز ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون متر مکعب گاز غنی، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی، ٤٠٠ تن گوگرد و تولید سالانه ١.٠٥ میلیون تن گاز مایع ال پی جی (پروپان و بوتان) و یک میلیون تن اتان به منظر تامین خوراک واحدهای پتروشیمی است..

در فازهای ۲۰و۲۱ برای نخستین بار در بخش حفاری چاه‌ها از دکل‌هایی با مالکیت صددرصد ایرانی و همچنین از شرکت‌هایی ایرانی جهت خدمات و پشتیبانی عملیات حفاری استفاده شده و در مجموع ۸۸۰۰۰ هزار متر حفاری در ۲۲ حلقه چاه انجام شده که با موفقیت و بدون هیچگونه نیاز به تعمیرات در مدار تولید حداکثری قرار گرفته‌ اند.

فاز ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی توسط کنسرسیومی به رهبری شرکت اویک اجرا شده است.

 

فاز ١٩ پارس جنوبی

فاز ١٩ پارس جنوبی شامل چهار (١+٣) سکوی دریایی جمعا شامل ٢١ (٦+١٥) حلقه چاه در فاصله ١١٠ کیلومتری ساحل کنگان، دو رشته خط لوله ٣٢ اینچ دریایی انتقال گاز به طول تقریبی (هر خط) ١١٠ کیلومتر، دو خط لوله ٤ اینچ دریایی جهت انتقال محلول منو اتیلن گلایکول به طول تقریبی (هر خط) ١١٠ کیلومتر، یک خط لوله ٣٦ اینچ دریایی ترمینال میعانات گازی به طول تقریبی ٦ کیلومتر و دو خط لوله ١٨ اینچ دریایی کلد (اینکونل ٦٢٥) بین سکوهای اقماری و اصلی به طول کلی تقریبی ١٥ کیلومتر است.

توسعه فاز ١٩ پارس جنوبی به دلیل قرار گرفتن آن در بلوک مرزی با میدان گنبد شمالی در قطر از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، چراکه مهاجرت گاز به سمت قطر و تاخیر در توسعه این میدان، سبب برداشت بیشتر کشور رقیب از سهم ایران می شود.

فاز ١٩ پارس جنوبی یکی از پروژه‌های پیشرو پارس جنوبی است که رکوردهای منحصر به فردی در خود ثبت کرده است، شرکت‌های پتروپارس، پتروپارس ایران و مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی، پیمکانکاران اجرای این پروژه در شرایطی کارشان را آغاز کردند که صنعت نفت در شرایط سخت تحریم قرار داشت و محدودیت منابع مالی و توقف ورود برخی تجهیزات مشکلات اجرای این ابر پروژه را دو چندان کرده بود.

هدف از اجرای فاز ١٩ پارس جنوبی تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون مترمکعب گاز غنی، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی، ٤٠٠ تن گوگرد و همچنین تولید سالانه ١.٠٥ تن گاز مایع “LPG”(پروپان و بوتان)، یک میلیون تن اتان به منظور تامین خوراک واحدهای پتروشیمی است.

 

فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی

قرارداد فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی، حدود ١١ سال قبل (٢٢ خردادماه ١٣٨٥)، میان شرکت ملی نفت ایران به کنسرسیومی متشکل از سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران، شرکت ملی حفاری ایران، شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت و شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) امضا شد که در ادامه راه و در دولت یازدهم به دلیل تاخیرهای صدرا در ساخت سکو، شرکت ایزوایکو جایگزین این شرکت در فازهای ١٧ و ١٨ شد.

این ٢ فاز که زمان ٥٢ ماه برای اجرای آن تعریف شده بود قرار بود حداکثر تا پایان دولت دهم تکمیل و به بهره‌ برداری برسد، اما به مانند بسیاری از پروژه‌ها در دولت نهم و دهم به دلیل تغییرات مدیریتی، شدت تحریم‌ها و کمبود منابع مالی نیمه کاره ماند و به دولت بعد منتقل شد.

دولت یازدهم که سرکار آمد، پارس جنوبی و برداشت از میدان‌های مشترک اولویت بندی و بر سه موضوع هزینه، زمان و کیفیت تاکید شد و پیمانکاران فازهای پارس جنوبی با این فرمان به جلو حرکت کردند.

فاز ١٧ و ١٨ پارس جنوبی شامل چهار سکوی دریایی در مجموع شامل ٤٤ حلقه چاه در فاصله ١٠٥ کیلومتری ساحل عسلویه، دو رشته خط لوله ٣٢ اینچ دریایی انتقال گاز به طول تقریبی (هر خط) ١٠٥ کیلومتر، دو خط لوله ٤ اینچ دریایی جهت انتقال محلول گلایکول به طول تقریبی(هر خط) ١٠٥ کیلومتر است.

هدف از اجرای فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون متر مکعب گاز ٧٥ تن میعانات گازی، تولید روزانه ٤٠٠ تن گوگرد، تولید سالانه یک  میلیون تن اتان به منظور تامین پتروشیمی و تولید سالانه ١.٠٥ تن گاز مایع ال پی جی (پروپان و بوتان) است.

طرح توسعه لایه نفتی پارس جنوبی

طرح توسعه لایه نفتی پارس جنوبی با ظرفیت تولید ٣٥ هزار بشکه نفت؛ روز بیست و هفتم فروردین به بهره برداری رسید. پیش از این ٢٩ اسفندماه پارسال و همزمان با سالروز ملی شدن صنعت نفت، تولید آزمایشی از این میدان مشترک آغاز شده بود.

قرارداد خدماتی بیع متقابل این طرح در سال ٨٣ با شرکت پتروایران امضا شده بود. طرح مستقل لایه‎های نفتی پارس جنوبی از معدود طرح‎ های توسعه ‎ای است که به ‎صورت مستقیم از سوی شرکت ملی نفت ایران اجرایی شده است. این طرح به عنوان یکی از طرح‎ های زیرمجموعه شرکت نفت و گاز پارس مطابق برنامه زمانبندی اولیه قرار بود در طول ١٩ ماه به بهره برداری برسد که به دلایل متعدد، زمان اجرای پروژه به درازا کشید.

پس از جدا شدن طرح از شرکت نفت و گاز پارس، سازمان مستقل این طرح با نام اختصاری SPOL از ابتدای سال ٩٣ با معرفی مجری، زیر نظر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران فعالیت خود را شروع و با بازتعریف اهداف پروژه و در اولویت قرار گرفتن آن توانست سرانجام آرزوی برداشت نفت از این لایه نفتی را جامه عمل بپوشاند.

لایه نفتی پارس جنوبی، میدانی مشترک با قطر است که عمدتا از مخازن کربناته تشکیل شده و مجموع نفت درجای آن بین یک میلیارد و ٥٠٠ میلیون تا چهار میلیارد بشکه در سه سازند مدود، دالیان بالایی و دالیان پایینی برآورد می شود.

 

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در مراسم بهره برداری از چهار طرح پتروشیمی

30 مجتمع پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی پارس فعال است

 مرضیه شاهدایی معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی در آیین افتتاح طرح‌های پتروشیمی فاز دوم ۲ کاویان، تخت جمشید پارس، MEG مروارید و پلی استایرن گروه صنعتی انتخاب، از افتتاح هفت طرح صنعت پتروشیمی در سال ٩٦ و ١٠ طرح در سال ٩٧ خبر داد. بخشی از سخنان مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی را می خوانید:

 ۳۰ مجتمع پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در حال تولید هستند و از مهمترین ویژگی‎های صنعت پتروشیمی جلوگیری از خام فروشی است. اولویت صنعت پتروشیمی پس از افتتاح فازهای پارس جنوبی استفاده حداکثری از گاز است، طرح‎های جدید با رویکرد تکمیل زنجیره ارزش، برنامه‌ ریزی می ‌شود.

ایران جزو معدود کشورهایی است که همه خوراک‌ های پتروشیمی را در اختیار دارد، اجرای طرح ‌های صنعت پتروشیمی در آینده پرچم‌ دار سرمایه ‌گذاری خارجی و انتقال فناوری به داخل کشور خواهد بود.

در حال حاضر ۵۲ مجتمع تولیدی در صنعت پتروشیمی فعالیت دارند و ظرفیت اسمی این مجتمع‌ها ۶۰ میلیون تن در سال است و تولید این مجتمع‌ها تا سال ٩٥، ۵۱ میلیون تن بود و فروش خالص پتروشیمی به داخل و خارج، ۲۸ میلیون تن معادل ۱۵ میلیارد دلار است.

با افتتاح این چهار طرح پتروشیمی، دو میلیون تن به ظرفیت محصولات پتروشیمی کشور افزوده می‎شود، و در این طرح‌ها ۸۸۳ میلیون دلار سرمایه‌ گذاری شده است.

در سال ۱۳۹۶ هفت طرح و در سال ۱۳۹۷ ده طرح به بهره برداری می رسد. به طور کلی دو سال دیگر ۳۰ طرح پتروشیمی به بهره برداری می رسد و ۲۰ میلیون تن به ظرفیت کشور اضافه می شود.

علاوه بر این پروژه ها، پتروشیمی پردیس ظرف ۱۰ تا ۱۵ روز آینده به بهره‌ برداری می ‌رسد. پتروشیمی مرجان اوایل تابستان و فاز یک پتروشیمی بوشهر نیز امسال به بهره‌ برداری خواهد رسید.

نقشه راه توسعه صنعت پتروشیمی در برنامه ششم توسعه افزون بر تکمیل طرح‎های باقی‌مانده در برنامه پنجم، تعریف حدود ۲۵ طرح جدید بر اساس خوراک‌هایی که داخل کشور استفاده می‌شود و همچنین استفاده حداکثری از گاز طبیعی است.

در مجموع ۳۰ طرح پتروشیمی وجود دارد که توسعه آن‌ ها نیاز به ۴۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری دارد. همچنین ۱۵ میلیارد دلار برای تکمیل طرح ‌های باقی‌مانده نیاز است.

توسعه ماهشهر، لاوان، کیش، قشم، بوشهر، جاسک و چابهار به دلیل آن‎که در کنار دریای عمان و خلیج فارس قرار دارند، مناطقی هستند که برای توسعه صنعت پتروشیمی مدنظر قرار گرفته‎ اند.

 

پتروشیمی تخت جمشید پارس

ساخت مجتمع پتروشیمی تخت جمشید پارس با هدف تولید انواع محصولات پلی استایرن به ظرفیت تولید سالانه ٦٥ هزار تن از اواخر زمستان ٩٣ آغاز شد و روز بیست و هفتم فروردین به بهره برداری رسید.

این طرح با سرمایه گذاری ارزی و ریالی به ترتیب حدود٤٠ میلیون یورو و ١٣٥٠ میلیارد ریال اجرایی شده و برآورد میزان فروش محصولات این طرح حدود ٨٥ میلیون دلار در سال است. در حال حاضر خوراک طرح استایرن به میزان ٥٠ هزار تن در سال از پتروشیمی پارس تامین می‌شود.

در فرآیند ساخت و راه اندازی واحد پلی استایرن این مجتمع، توان و ساخت داخل بیشترین سهم را داشته است.

پلی استایرن، یکی از رایج ترین رزین‌های تجاری ترموپلاستیک و آمورف با محدوده وسیعی از خواص فیزیکی و مکانیکی است که قیمت جذاب آن، نظر تولیدکنندگان گسترده ای از اقلام را به خود جلب می‌ کند. این ماده به صورت گرانول‌های استوانه‌ای شکل (یا دانه‌های کروی پلی استایرن انبساطی) تولید می‌شود.

 

پلی استایرن گروه صنعتی انتخاب

واحد پلی استایرن گروه صنعتی انتخاب با ظرفیت تولید ٢٥٠ هزار تن در سال پلی استایرن انبساطی ساخته شده که این طرح با سرمایه گذاری ارزی و ریالی به ترتیب حدود ١٢٠ میلیون دلار و ٢٠٠٠ میلیارد ریال به بهره برداری رسیده است.

مهران تربیت، مدیرعامل پتروشیمی انتخاب چندی پیش با بیان این که تا خردادماه امسال به ظرفیت تولید ١٧٠ هزار تنی دست خواهیم یافت، گفته بود: تمام تلاش ما بر این است تا پایان سال این ظرفیت به ٢٥٠ هزار تن افزایش یابد.

عملیات اجرایی پتروشیمی انتخاب از سال ٩٢ آغاز شد و در نهایت سال ٩٥ از سوی مهندسان داخلی و با دانش فنی نروژی و آلمانی به تولید آزمایشی و بعد  به تولید انبوه رسید.

برآورد فروش سالانه محصولات این مجتمع حدود ٣٨٥ میلیون دلار بوده و خوراک طرح به میزان ٢٣٥ هزار تن در سال استایرن از پتروشیمی پارس تامین می شود.

 

واحد MEG پتروشیمی مروارید

واحد MEG پتروشیمی مروارید با هدف تولید انواع اتیلن گلایکول با ظرفیت تولید سالانه ٥٠٠ هزار تن محصول طراحی و ساخته شده است.

خوراک های این واحد شامل ٣٤٠ هزار تن در سال اتیلن از محل واحد الفین پتروشیمی مروارید و ٣٦٨ هزار تن در سال اکسیژن برای تولید ٥٥٤ هزار تن در سال اتیلن گلایکول هاست.

این طرح با سرمایه گذاری ارزی و ریالی به ترتیب حدود ١٧٠ میلیون یورو ٨٩٠٠ میلیارد ریال اجرا شده و برآورد فروش سالانه محصولات این طرح، حدود ٦٣٠  میلیون دلار است.

٩٠ درصد از تجهیزات ثابت واحد MEG پتروشیمی مروارید در داخل ساخته شده است.

تولید در واحد MEG پتروشیمی مروارید حدود یک سال است که به صورت پایدار تداوم دارد و این واحد تاکنون ٣٠٠ میلیون دلار ارزآفرینی داشته است.

محصولات تولیدی واحد MEG پتروشیمی مروارید شامل منو اتیلن گلایکول (MEG)، دی اتیلن گلایکول (DEG) و تری اتیلن گلایکول (TEG) است.

 

فاز دوم پتروشیمی کاویان

فاز دوم پتروشیمی کاویان، بزرگترین تولیدکننده اتیلن در منطقه خاورمیانه است. پتروشیمی کاویان، اتان دریافتی از پارس جنوبی را به اتیلن تبدیل کرده و به خط لوله اتیلن غرب تزریق می کند. این اتیلن از ١١ استان عبور کرده و خوراک ١٢ مجتمع پتروشیمی ساخته شده یا در حال احداث با سرمایه گذاری ٨,٥ میلیارد دلاری را تامین می کند.

هر ٢ فاز پتروشیمی کاویان به صورت مشابه، ظرفیت تولید سالانه یک میلیون تن اتیلن را دارند که هر فاز برای تولید این میزان اتیلن سالانه به ١٢٥٨ هزار تن اتان نیاز دارد که این میزان را از فازهای ٤ و ٥، ٩ و ١٠، ١٥ و ١٦ و ١٧ و ١٨ پارس جنوبی دریافت می کنند.

این طرح با سرمایه گذاری ارزی و ریالی به ترتیب حدود ٢٠٠ میلیون یورو و ٢٣٥٠ میلیارد ریال اجرا شده است. برآورد فروش سالانه محصولات فاز ٢ پتروشیمی کاویان حدود ٩٥٠ میلیون دلار بوده و خوراک فاز ٢ این طرح به میزان ١٣٠٠ هزار تن در سال اتان از فازهای پارس جنوبی تامین خواهد شد.

تمام مراحل ساخت این مجتمع از مهندسی، تدارکات، نصب و راه اندازی از سوی متخصصان داخلی انجام شده است.

پروژه پتروشیمی کاویان سال ٨٥ آغاز شد که فاز یک این مجتمع در سال ٩١ راه اندازی و افتتاح شد و دلیل تاخیر در راه اندازی فاز ٢ این پتروشیمی، کمبود خوراک و مشکلات ناشی از تحریم‌های اعمال شده بر علیه این صنعت بود.

پیمانکاران ایرانی در کلاس پارس جنوبی بین المللی شدند

0

٦ فاز متعارف پارس جنوبی ٢٧ فروردین ١٣٩٦ در حالی با حضور رئیس جمهوری به طور رسمی افتتاح شد که صفر تا صد این پروژه ها از سوی پیمانکاران ایرانی به سرانجام رسید، پیمانکارانی که در ابتدای توسعه پارس جنوبی که از سال ٧٦ آغاز شد، نقش کمرنگی داشتند.

دکتر غلامرضا منوچهری، معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در امور توسعه و مهندسی است. وقتی از او درباره نقشش در توانمند کردن پیمانكاران پارس جنوبی می پرسم، می گوید: «پیمانکاران ایرانی در کلاس درس پارس جنوبی بین المللی شدند

وقتی از او می خواهم پنج فرد تاثیر گذار در توسعه پارس جنوبی را نام ببرد سه بار نام بیژن زنگنه را می برد و سپس اکبر ترکان و سیدمهدی میرمعزی بعنوان گزینه های بعدی یاد می کند. متن کامل این گفتگو در ادامه می آید:

آینده پارس جنوبی را چگونه می بینید؟

پیش بینی می شود تا ٢ سال یا حداکثر٣٠ ماه آینده غیر از فاز ١١ پارس جنوبی، بقیه فازها تکمیل شود؛ کار فاز ١١ پارس جنوبی نیز ظرف ٤ سال آینده به پایان می رسد، طبیعتا سهم عمده ای از تامین گاز و میعانات گازی کشور به عهده پارس جنوبی خواهد بود؛ تولید میعانات گازی تولید شده در پارس جنوبی با تکمیل فازهای این میدان مشترک به یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

مهمترین چالش میدان عظیم پارس جنوبی در سالهای آتی چه خواهد بود؟

افت فشار گاز و میعانات گازی یکی از عمده ترین چالشهای این میدان خواهد بود.

چه اقداماتی باید در این زمینه انجام شود؟
استفاده از کمپرسورهای فشار افزا می تواند یکی از اقدامات باشد ضمن این که مطالعات مخزنی نیز باید به طورجدی و فراگیرتر انجام شود؛ همچنین تغییروضعیت و رفتار مخزن در شرایط فعلی و پیش بینی در آینده و همینطور لایه های دیگر پارس جنوبی باید بررسی شود، انتقال گاز از میدان‌های مجاور، به نحوی که تراز تولید پارس جنوبی، فشارگاز و حجم تولید میعانات گازی خیلی سریع افت نکند از دیگر اقدامات است، گرچه افت یک امرطبیعی است اما باید سعی کنیم برنامه تولید را طولانی تر کنیم.

با این توضیحات به نظر می رسد پارس جنوبی در آینده کارهای بیشتری را می طلبد.
کاملا درست است؛ حفاری ها در این میدان مشترک در آینده تکمیلی خواهد بود و بر اساس مطالعاتی که انجام می شود در واقع ممکن است مدل حفاری تغییر کند، ضمن این که روی قسمت مشترک مخزن این  میدان مشترک حساسیت بیشتر است چون هم قطری‌ها و هم ما برداشت می کنیم طبعیتا مشکلات بیشتر خواهد بود.

آیا در ایران تکنولوژی نگهداشت و حفظ تولید وجود دارد؟
این تکنولوژی قابل دسترسی است و طبیعتا در آینده هم می توانیم سهم شرکت‌های ایرانی را در اجرای اینگونه پروژه‌ها افزایش دهیم؛ منتهی هر چی به جلو می رویم هزینه تولید گاز و میعانات گازی افزایش می یابد و باید بپذیریم هزینه تولید در پارس جنوبی بالاتر می رود.

هزینه تولید در پارس جنوبی هم اکنون چقدر است؟
هزینه اجرای یک فاز پارس جنوبی در شرایط فعلی حدود ٢ میلیارد و ٥٠٠ میلیون دلار است و هزینه تولید ما در سال حدود ٢ تا  ٣ درصد ارزش سرمایه گذاری است که عدد پایینی است اما در آینده این رقم افزایش می یابد.

تا چه میزان افزایش می یابد؟
بستگی به سال‌های آتی و به میزان سرمایه گذاری اضافی دارد؛ در واقع هزینه تاسیسات افزایش می یابد؛ رقم دقیقی نمی توانم بگویم اما بیش از ٢ برابر افزایش پیدا می کند.

آقای دکتر؛ آیا مدیریت کنونی برای حفظ و نگهداشت تولید پارس جنوبی با شرایطی که عنوان کردید، کافی است؟
در زمینه نگهداری تاسیسات بخش خشکی، شرکت ملی نفت ایران تجربیات زیادی از گذشته داشته است و مشکل عمده ای در این زمینه نداریم، البته باید استاندار تولید را بالا ببریم، میزان گاز فلر را کم کنیم و آسیب به محیط زیست را به حداقل برسانیم که در این بخش نیز نیاز به سرمایه گذاری است ضمن این که در برخی از پالایشگاهها ما نیاز داریم پروسه تکمیلی را، برای حذف گاز فلر پیاده سازی کنیم.

در بخش فراساحلی وضعیت چگونه است؟
دراین بخش نیاز به توجه بیشتر و اعمال استانداردهای بالاتری داریم چون هنوز در بخش دریا، الگوی بهره برداری کاملا منطبق با نرم بین المللی نداریم، سکوهای ما در ابتدا طراحی قرار بود بدون نفر باشد در حالی که هم اکنون نفر داریم. باید توجه به این بخش با توجه به این که در معرض استهلاک بیشتری قرار دارد و دسترسی اش سخت تر است بیشتر باشد. تا بتوانیم پارس جنوبی را که آینده ٣٠ تا ٥٠ ساله دارد، اداره کنیم.

پارس جنوبی چه نقشی در توانمند کردن پیمانکاران داخلی داشته است؟
واقعیت این است پارس جنوبی در ارتقای صنعت داخلی، ساز و کار مدیریت پروژه و توسعه نظام پیمانکاری، توسعه شرکت‌های خدمات مهندسی نقش زیادی داشته و این نقش همچنان ادامه دارد، یک زمانی در گذشته می گفتند ذوب آهن اصفهان از جهت  بتن ریزی و قالب بندی در ایران شروع خوبی بود اما پارس جنوبی در زمینه توسعه دانش کارEPC ، مهندسی نفت و مهندسی ساخت پالایشگاه و تجهیزات نقش عمده ای داشته  است. البته نمی توانیم بگویم اولین بار این کارها در پارس جنوبی اتفاق افتاده است اما با توجه به مقیاس وسیع کار، بسیاری از کارگاه‌های صنعتی، کارخانجات و شرکت‌های پیمانکاری در سایه پارس جنوبی به وجود آمده و رشد کردند و فعالیتهایشان به نقاط دیگر کشور سرایت کرد. می توانم بگویم پارس جنوبی استاندارد کار فنی و سطح توقع مدیران را نسبت به کیفیت انجام کار بالا برد و تعامل خوبی میان شرکت‌های ایرانی و بین المللی در لایه‌های مختلف کاری شکل پیدا کرد.

در واقع بعد از اجرای فازهای یک تا هشت پارس جنوبی که از سوی شرکت‌های ایرانی و خارجی انجام شد در فازهای ١٢ تا ١٦ پارس جنوبی نقش اول به شرکت‌های ایرانی سپرده شد. گرچه از لحاظ افزایش هزینه ها و طولانی شدن زمان در برخی از این پروژه‌ها مشکل داشتیم اما بالاخره شرکت‌های ایرانی توانشان را در انجام کار در بخش حفاری، فراساحل، خشکی و خطوط لوله نشان دادند.

اگر بخواهیم نام چند شرکت ایرانی که با پارس جنوبی توانمند شدن را نام ببرید از چه شرکت‌های نام می برید؟
مطمئنا در صدرهمه آنها پتروپارس است. پتروپارس توانست به عنوان یک شرکت توسعه دهنده نقش آفرینی کند. همچنین از شرکت اویک بعنوان شرکت EPC کار، شرکت تاسیسات دریایی در بخش EPC فراساحل، برخی از شرکت‌های بخش خصوصی نیز نام برد البته شرکت صدرا هم رشد خوبی داشته است که در ادامه به دلیل برخی از مشکلات داخلی، پروژه هایش خیلی طولانی شد و هنوز سکوهایش را در فازهای ١٣ و ١٤ و ٢٢ تا ٢٤ پارس جنوبی تحویل نداده است. در کل شرکتهای ایرانی در طول دوره توسعه پارس جنوبی رشد خوبی داشته اند.

چند مورد از اولین های که در پارس جنوبی انجام گرفت را نام ببرید؟
حفاری، حفاری عمیق، لوله گذاری کف دریا و مدیریت پروژه کلان را می توان بعنوان نخستین‌های پارس جنوبی نام برد.

با تکمیل فازهای پارس جنوبی، ایران چه نقشی می تواند در بازار گاز ایفا کند؟ البته اگر مصرف بی رویه اجازه دهد.

با تکمیل فازهای پارس جنوبی امکان تکمیل سرمایه گذاری در بخش ال ان جی را کسب می کنیم البته هم اکنون نیز این امکان وجود دارد، همینطور امکان صادرات گاز بیشتر به منطقه پیدا می کنیم.

مهمترین چالش پارس جنوبی در سالهای اخیر چه بوده است؟
سرمایه گذاری، مدیریت پروژه، تامین تجهیزات و کالا هر کدام چالش‌های خودشان را داشتند که با رفع تحریم و اجرای برجام این مشکلات حل شده است.

آقای دکتر با توجه به این که شما هم در پتروپارس و هم در تاسیسات دریایی مدیریت کرده اید و تجربه بخش خشکی و بخش دریا را در کارنامه خود دارید به عملکردتان در پارس جنوبی چه نمره ای می دهید؟
خدا را شکر سهمی در توسعه این میدان از همان نخستین روزها داشتم، در تکمیل پروژه فاز یک پارس جنوبی که در انتهای این پروژه وارد شدم، حضور داشتم. در توسعه فازهای ٦ تا ٨ پارس جنوبی از ابتدا تا انتها مدیر پروژه بودم، همچنین تا نیمه توسعه فاز ١٢ پارس جنوبی بعنوان مدیرعامل شرکت پتروپارس و مدیر پروژه فعالیت کردم و زمانی که این شرکت را ترک کردم تمام قراردادها بسته شده بود. قرارداد فاز ١٩ پارس جنوبی زمانی که در پتروپارس بودم امضا شد؛ ضمن این که در زمان مدیریت در تاسیسات دریایی ٧ تا ٨ سکوی پارس جنوبی که مدتها در انتظار تکمیل شدن بود تکمیل و به آب اندازی شد.

سهم شما چقدر می شود آقای دکتر؟
لبخند می زند؛ سهم قابل توجهی است.

پنج فرد تاثیر گذار در توسعه پارس جنوبی را نام ببرید؟
زنگنه، زنگنه، زنگنه، مطمئنا یک تا ٣ آقای زنگنه است، آقایان ترکان و میرمعزی هم در رتبه های بعدی قرار دارند.

مقام معظم رهبری، آیت الله هاشمی رفسنجانی و مهندس زنگنه چه چیزی از پارس جنوبی را در ذهن شما تداعی می کند؟
مقام معظم رهبری، با این‌ که گزارش‌های پارس جنوبی را همیشه می خوانند و مطلع هستند با حضورشان در پارس جنوبی در فروردین ماه ٩٢ تاکید مجددی بر این کار عظیم گذاشتند و همیشه حامی پروژه بودند. مرحوم آیت ا..هاشمی رفسنجانی، همیشه آرزو داشت که سرعت کار در پارس جنوبی بالا برود و سهم ایران در برداشت از این میدان مشترک افزایش یابد. مهندس زنگنه، هم بنیانگذار پارس جنوبی است و هم کسی که تحول بنیادی در صنعت نفت ایجاد کرد.

 

گفتگو: رویا خالقی

گزارش مرکز آمار ایران از بیکاری در سال گذشته

0

تازه ترین گزارش مرکز آمار ایران نشان می دهد که در سال گذشته همزمان با افزایش نرخ بیکاری به 12.4 درصد، نرخ مشارکت اقتصادی به 39.4 درصد رسیده است.

نرخ بیکاری در سال 1394 حدود 11 درصد بود و این رقم در سال گذشته افزایش پیدا کرده است. تعداد بیکاران در سال 1394 بیشتر از دو میلیون و 729 هزار نفر بود که این رقم در سال گذشته به بیش از سه میلیون و 203 هزار نفر رسیده است.

مقایسه آمارها نشان می دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در سال گذشته بعد از ده سال دوباره بالای 39 درصد ر سیده است. نرخ مشارکت اقتصادی در سال 1384 در زمان به قدرت رسیدن محمود احمدی نژاد 41 درصد بود اما بعد از آن هر سال کاهش یافت و در سال 1392 به 37.6 درصد رسیده بود.

در دو سال گذشته نرخ مشارکت اقتصادی روندی صعودی داشته و از 38.2 درصد در سال 1394 به 39.4 درصد در سال گذشته رسیده است.

نرخ مشارکت اقتصادی نشان می دهد که چه تعداد از افراد بالای ده سال کشور شاغل یا به دنبال شغل هستند. به بیان ساده تر از میان هر 100 ایرانی بالای ده سال 39 نفر یا کار می کنند و یا به دنبال پیدا کرن شغل هستند.

نرخ مشارکت اقتصادی یا نرخ فعالیت نشان می دهد که چه تعداد از جمعیت در سن کار (10 ساله  وبیشتر) از نظر اقتصادی فعال بوده اند یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته اند.

بنابر آمار تعداد 25 میلیون و 791 هزار نفر از جمعیت بالای ده سال یا شاغل بوده اند یا به دنبال شغل می گشتند. از این تعداد سه میلیون و 203 هزار نفر بیکار  بودند و بقیه شاغل.

وضعیت بیکاری در میان جوانان 15 تا 24 سال از بقیه بدتر بوده و نرخ بیکاری در میان این گروه از جوانان بیشتر از 29 درصد بوده است و از مجموع بیکاران بیشتر از 869 هزار نفر در این گروه سنی قرار دارند.

گزارش مرکز آمار حاکی از افزایش 1.2 درصدی نرخ مشارکت اقتصادی در سال گذشته نسبت به سال 1394 است.

همزمان با افزایش نرخ مشارکت اقتصادی نرخ بیکاری هم به 12.4 درصد افزایش پیدا کرده است. از نظر مرکز آمار ایران، هر کسی که در طول هفته یک ساعت کار کند، شاغل محسوب می شود و افرادی که بدون مزد برای اعضای خانواده کار می کنند، دانش اموزان و کادر نیروهای مسلح از کارکنان رسمی تا سربازان، جزو شاغلان محسوب می شوند.

بنا به تعریف مرکز آمار بیکار کسی است که در هفته مورد بررسی دارای شغل نباشد ولی آماده کار باشد و اقدامات لازم را برای گرفتن یک شغل انجام داده باشد.

در ده سال گذشته نرخ بیکاری همواره بالا بوده است و بیشترین میزان بیکاری در سال 1389 بوده که رقم آن به 13.5 درصد رسیده بود و بعد از ان در سال 1392 بعد از بحران اقتصادی نرخ بیکاری به 10.4 درصد کاهش یافت اما بعد از آن نرخ بیکاری همواره رو به رشد بوده است.

نرخ بیکاری در حالی افزایش پیدا کرده است که نرخ مشارکت نیز افزایش داشته است. مقایسه آمارها نشان می دهد که در سال 1394 نرخ مشارکت 38.2 درصد بود یعنی 24 میلیون و 701 هزار نفر شاغل یا آماده کار بودند اما در سال گذشته نرخ مشارکت اقتصادی به 39.4 درصد رسیده یعنی 25 میلیون و 791 هزار نفر اماده کار بودند. این یعنی در سال گذشته یک میلیون نفر بر متقاضیان کار اضافه شده است. گزارشها نشان می دهد در سال گذشته بیشتر از 600 هزار شغل در سال ایجاد شده است.

آمار نشان می دهد که سالانه نزدیک به یک میلیون نفر از دانشگاهها فارغ التحصیل می شوند و ایجاد شغل برای این گروه از تحصیلکردگان در شرایطی که هنوز آثار بحران سال های 91 و 92 وجود دارد، بسیار دشوار است.

علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته “ما در حال حاضر با روند ایجاد اشتغال و ورود فارغ التحصیلان به بازار کار رو به رو هستیم و این افراد به لحاظ موقعیتی که دارند هر شغلی ر اقبول نمی کنند.”

ربیعی گفته “زمانی می ‌توانستیم با ۳۰۰ هزار شغل بر بیکاری غلبه کنیم. ولی امروز با بیکاری تلنبار شده از سال‌های قبل روبه‌ رو هستیم و جمعیت جدیدی که در دوره کنونی وارد بازار کار می‌ شوند نوع نگاه شان به شغل با گذشته متفاوت است و منزلت بیشتری در کسب شغل می‌خواهند.”

به گفته ربیعی، “فروشندگی نوعی شغل است و باید به سمت رسمی شدن آن برویم ولی نگاه فروشنده این نیست و وقتی احساس شغل می ‌کند که پستی سازمانی را اشغال کرده و پشت میز نشسته باشد.”

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته که “ما در سال ۹۲ بیشترین ایجاد اشتغال را داشتیم اما برخی می گویند که چرا تاثیر ایجاد شغل به چشم دیده نمی شود که باید بگویم امروز ما مسیر درستی را انتخاب کردیم و برای اینکه امروز شاهد تاثیر رشد نیستیم به این دلیل است که تاثیر رشد بعد از سه سال آشکار می شود و ما در حال حاضر شاهد رشد بدون اشتغال هستیم.”

سال گذشته رشد اقتصادی به بالای هفت درصد رسید که بنابر گزارشها بخش عمده آن مربوط به افزایش صادرات نفت بوده است.

گزارش تازه مرکز آمار ایران نشان می دهد که سهم بخش های مختلف در فعالیت های اقتصادی تغییرات محسوسی کرده است. سهم بخش خدمات که همواره زیر 50 درصد بوده در سال گذشته به 50.1 درصد رسیده است. بنابر آمار در سال گذشته بیشتر از 11 میلیون و 323 هزار نفر در بخش خدمات مشغول کار بوده اند.

سهم صنعت نیز که در سال گذشته نسبت به یک سال پیشتر از آن کمی کاهش پیدا کرده است. میزان اشتغال صنعتی در سال 1394 حدود 32.5 درصد بود که این رقم در سال گذشته به 31.9 درصد کاهش پیدا کرده است. آمار نشان می دهد که در بخش صنعت بیشتر از هفت میلیون و 200 هزار نفر شاغل بوده اند.

البته وضعیت اشتغال در بخش کشاورزی در دو سال گذشته تغییری نکرده و 18 درصد ثابت مانده است. بنابر آمار بیشتر از چهار میلیون نفر در بخش کشاورزی کار می کنند.

گزارش تازه مرکز آمار نشان می دهد که سهم اشتغال ناقص نیز از 9.8 درصد در سال 1394 به 10.3 درصد رسیده است. یعنی همزمان با افزایش بیکاران، سهم اشتغال ناقص هم افزایش پیدا کرده است.

در حال که تعداد بیکاران بیشتر از از سه میلیون و 200 هزار نفر بوده میزان اشتغال ناقص هم بیشتر از دو میلیون و 500 هزار نفر برآورد می شود و کارشناسان اقتصادی می گویند در واقع تعداد بیکاران کشور نزدیک به شش میلیون نفر است.

ایکسب بستری برای توسعه کسب وکار

0

شرکت های تولیدی، تجاری و خدماتی برای فروش محصولات خود همواره هزینه های سنگینی می کنند، از بازاریابی و تبلیغات گرفته تا یافتن نمایندگی در سطح کشور و جهان.

مشکل فروش اکنون مهمترین مشکل شرکت های داخلی است. عمده شرکت ها به روش های سنتی، کالاهای خود را عرضه می کنند و از طریق شبکه های فروش، کالاهای خود را می فروشند اما ابزارهای جدید علاوه بر کاستن از هزینه های تبلیغات و بازاریابی، به شرکت ها فرصت می دهد بی واسطه با فروشندگان اصلی در تماس باشند و بر اساس نیازهای آنها کالاهای خود را تولید و عرضه کنند.

شبکه سنتی عرضه، هزینه را افزایش می دهد و برای همین استفاده از روش های تازه می تواند هزینه سربار تولید و تجارت را کاهش دهد.

ایکسب به عنوان اولین وبسایت تجارت الکترونیک در ایران، دست تولید کننده و تجار را در دست مشتریان قرار می دهد.

ایکسب که 10 سال پیش با هدف تامین مواد و محصولات شرکت های مرتبط با انرژی نظیر نفت، گاز، پتروشیمی، نیرو و … فعالیتش را آغاز کرد، اکنون بستری برای فعالیت همه شرکت های تولیدی، صنعتی و تجاری فراهم کرده تا هم کالاهایشان را در داخل و هم در سطح جهان عرضه کنند.

ایکسب www.ecasb.com در واقع یک وبسایت B2B  (عمده فروشی) است که تولید کنندگان، صادر کنندگان و واردکنندگان و بنکداران در آن کالاهای خود را به صورت عمده معامله می کنند. هدف ایکسب ایجاد بستری برای خرید و فروش آنلاین به صورت عمده فروشی  است و شرکت های تولیدی و خدماتی می توانند خدمات خود را در این بستر ارائه کنند، برای کالاها و خدماتشان مشتری بیابند و نیازهای خود را از طریق عرضه کنندگان کالا و خدمات تامین کنند.

 

امکانات اختصاصی شرکتهای عضو

معرفی شرکت و محصولات

وبسایت بستری است که شرکت ها خودشان را در آن با کالاها و خدمات شان با عکس، فیلم و کاتالوگ به صورت رایگان معرفی می کنند. شرکت های تولیدی و تجاری می توانند با یک ایمیل یا از طریق شبکه های اجتماعی نظیر گوگل و لینکداین عضو ایکسب شوند و از خدمات آن استفاده کنند.

استعلام قیمت

وبسایت ایکسب دارای یک شبکه منحصر به فرد استعلام قیمت (منبع یابی ایکسب ecasb.sourcing)ست که شرکت ها می توانند درخواست های خرید خود را در وبسایت بگذارند و به صورت اتوماتیک برای تمامی فروشندگان و تامین کنندگان کالا ارسال شود. در صورتی هم که درخواست معینی را به شرکتی خاص می دهند، آن شرکت ملزم است تا مدت زمان معینی به درخواست کننده پاسخ دهد در صورتی که پاسخ ندهد، این درخواست برای بقیه تامین کنندگان کالا ارسال می شود.

ارتباط با مشتریان

همه شرکت ها در ایکسب صفحه اختصاصی خود را دارند. میل باکس اختصاصی نیز در اختیار همه شرکت ها قرار می گیرد و تمامی درخواست ها به میل باکس اختصاصی آنها فرستاده می شود و از طریق ایمیل و پیغام به اعضا اطلاع داده می شود که ایمیل یا درخواست تازه ای دارند. شرکت های عضو هم با مراجعه به میل باکس اختصاصی از پیغام ها و درخواست ها مطلع می شوند.

 

برخی از خدمات ایکسب که در آینده نزدیک در اختیار شرکت های عضو قرار می گیرد

فروشگاه عمده فروشی

علاوه بر این، ایکسب به زودی صاحب یک فروشگاه عمده فروشی نیز خواهد بوداست که شرکت ها با جزئیات همه کالاها و خدمات خود را معرفی می کنند. در این بخش، شرکت ها قیمت های عمده فروشی کالاها و خدمات را در اندازه ها و ابعاد مختلف اعلام می کنند. در صورتی که می خواهند مشتری ابتدا کالا و خدمات را آزمایش کند می توانند سبد کوچکی از کالاها را با قیمت مشخص یا به صورت رایگان در اختیار مشتریان خود بگذارند تا آنها قبل از خرید عمده، نمونه کار را امتحان کنند.

مزیت ها:

  • سرعت بالا
  • مشتریان بیشتر
  • قیمت رقابتی
  • حذف واسطه ها
  • دسترسی به بازار بین المللی
  • کاهش هزینه های بازاریابی

 

اعتبار سنجی و ارزیابی مالی شرکتهای عضو

برای تضمین تجارت به زودی شرکت های داخلی و بین المللی همکار ایکسب، ضمن بررسی و تائید امکانات مالی و تولیدی و تجاری شرکت های عضو طلایی و ویژه ایکسب، به همه شرکت های خریدار امکان می دهد تا با اطمینان خاطر کالاهای مورد نیاز خود را از منابع مورد اعتماد بخرند.

حمل ونقل

امکانات حمل و نقل نیز از طریق برخی از شرکتهای داخلی و  بین المللی فراهم شده که کالاهای خریداری شده را در داخل و هم در سطح جهان حمل خواهد کرد. یک بانک داخلی نیز برای اطمینان شرکت ها مسئولیت انتقال پول را عهده دار خواهد بود و بعد از خرید کالا و انتقال کالا به دست مشتری، بانک همکار ایکسب، پول را به فروشنده منتقل خواهد کرد.

بازرسی کالا

از جمله مزیتهای استفاده از ایکسب برای خرید کالا، استفاده از خدمات بارزرسی کالا که توسط شرکتهای معتبر داخلی و بین المللی در اختیار شرکتهای عضو قرار خواهد گرفت.

 

بازار داغ کسب و کار اینترنتی در ایران

1

پشت کامپیوترش نشسته است و حین گفتگو می گوید، پیدایش کردم، می پرسم چه چیزی پیدا کردی، می گوید لپ تاپ دیگر. می گویم مگر گم شده بود می گوید نه، دارم یک لپ تاپ تازه می خرم، تقریبا چهار و نیم میلیون تومان است. از قیمت بازار پانصد هزار تومان ارزانتر است. یک کم صبر کن می خواهم بخرمش. می گویم چطور می خواهی بخری، می گوید از یک وبسایت، صبر کن کارت بانکی ام را پیدا کنم. چند دقیقه ای می گذرد و می گوید خریدم. پولش را دادم و فردا دم در خانه تحویل می دهند.

خرید و فروش اینترنتی این روزها در ایران به خصوص شهرهای بزرگ رونق گرفته است. وبسایت های متعددی برای  خرده فروشی راه افتاده است. چند تای آنها شبیه آمازون هستند. دی جی کالا (digikala.com)، بامیلو (bamilo.com)، زنبیل (zanbil.ir)  و دیگران با هم برای فروش بیشتر رقابت می کنند.

دیجی کالا شاید مشهورترین وبسایت خرده فروشی در ایران باشد که همه جور کالایی می فروشد. این وبسایت حدود هشت سال پیش راه افتاده اما طی دو سه سال اخیر بازارش سکه شده است. در سالهای اول شروع به کار این وبسایت، هنوز اینترنت در ایران همه گیر نشده بود و کامپیوتر در همه خانه ها نبود و این همه دستگاههای ریز و دشت دیگر نظیر تلفن هوشمند و تبلت هم هنوز وارد بازار نشده بودند. حالا به مدد گسترش و توسعه اینترنت و همه گیر شدن استفاده از کامیپوتر و تبلت و گوشی های هوشمند، کارها آسان شده و بازارهای تجارت الکترونیک در ایران رونق گرفته است. این وبسایت اکنون بیش از دو هزار کارمند دارد و همچنان در حال گسترش کسب و کار خود است.

فروشگاههای دست دوم فروشی نظیر ای بی نیز به سرعت در حال گسترش است. وبسایت های دیوار ( (divar.irو شیپور(sheypoor.com) نمونه های پیشرو در این بازار هستند.  در این وبسایت ها مردم می توانند مجانی کالاهایی را که نیاز ندارند با عکس آگهی کنند و از همان طریق خریداران و متقاضیان آن کالا با هم تماس می گیرند.

به غیر از اینها، فروشگاههای خرده فروشی اینترنتی دیگری نیز در دو سه سال اخیر فعال شده اند که در زمینه های تخصصی فعالیت می کنند، برای نمونه می توان از  شیکسونshixon.com و مدیسه (modiseh.com) نام برد که در زمینه فروش پوشاک فعالیت می کنند.

 

عمده فروشی کالا و خدمات (B2B Marketplace)

این رونق تنها مربوط به خرده فروشی نیست وبسایت هایی هم برای عمده فروشی فعالیت دارند. وبسایت B2B ایکسب (ecasb.com)  نیز که همزمان با دیجی کالا راه افتاده، وبسایتی است شبیه علی بابا. شرکت ها کالاهایشان را در آنجا می گذارند و با هم در همان وبسایت به صورت عمده معامله می کنند. کالا سفارش می دهند و کالاهای مورد نیازشان را می خرند.

بازار خرده فروشی خیلی سریع تر از بازار عمده فروشی جای خود را پیدا کرده و بازار عمده فروشی به دلیل پیچیدگی ها و موانعی که وجود دارد، کندتر از همتایان خرده فروش در حال پیشرفت است.

بازار فروش اینترنتی کالا و خدمات با چنان سرعتی در ایران در حال شکوفا شدن است که کمتر کسی می تواند آن را نادیده بگیرد. این سرعت در شرایطی است که سالها ایران در تحریم بوده است و برخی کارشناسان می گویند که با برداشته شدن تحریم های بین المللی و گسترش ارتباطات بین المللی این بازار جای پای خود را در جهان نیز محکم می کند.

 

سفارش غذای بیرون بر

این روزها بازارهای اینترنتی حتی به آشپزخانه ها نیز راه پیدا کرده است، وبسایت مامان پز(mamanpaz.ir)  با گردن آوردن خانم هایی خانه دار با سلیقه و آشپز، غذای خانگی به مشتریان خود می دهد. مامان پز منوی خود را در اختیار مشتریان می گذارد و آنها می توانند عصر روز قبل برای نهار یا شام فردا سفارش بدهند و پولش را همانجا بپردازند و فردا غذا را دم در تحویل بگیرند.

به غیر از این چند سرویس دیگر هم راه افتاده که غذاهای رستورانها را توزیع می کند، زودفود (zoodfood.com)، ریحون (reyhoon.com) چیلی وری  (chilivery.com)نمونه هایی از این سرویس ها هستند.

تقریبا تمام سرویس هایی اینترنتی حالا در ایران کمابیش وجود دارد. از آنهایی که تخفیف می گیرند و به مشتری می دهند مثل تخفیفان (takhfifan.com) تا فروشگاههای عجیب و غریب دیگر.

 

اوبرهای ایرانی

در میان انواع و اقسام کسب و کارهای اینترنتی، تاکسی یاب های پایتخت را نمی توان نادیده گرفت. اوبرهای ایرانی فعلا تهران را هدف گرفته اند. حدود دو سال از فعالیت اسنپ (snapp.ir) اولین نمونه تاکسی یاب اینترنتی می گذرد اما برخی گزارشها حکایت از آن دارد که این تاکسی یاب اکنون در شهر تهران بیشتر از 40 هزار خودرو تحت پوشش دارد. رقیب تازه واردش تپسی (tap30.ir) نیز در تلاش است تا بخشی از بازار تهران را در اختیار بگیرد.

اما در شهر پر ترافیک تهران، پیک های موتوری عصای دست بسیاری از شهروندان هستند. به تازگی یک سرویس موتوری نیز به نام الو پیک (alopeyk.com) راه افتاده که شکل و شمایلش به تاکسی یاب های شبیه است و با همان روش کار می کند. این پیک موتوری بسیار ارزان تر از پیک های موتوری موجود نظیر پیک بادپا است و همانند تاکسی یاب همه جا در دسترس است.

بخشی از این سرویس ها فعلا فعالیت خود را در پایتخت متمرکز کرده اند ولی بخشی نظیر خرده فروش ها در سطح کشور فعالیت دارند و از طریق پست کالاهایشان را به آدرس مشتریان خود می فرستند.

گزارشها نشان می دهد که برخلاف تصور، سرعت اینترنت در ایران به اندازه ای است که کسب و کارهای اینترنتی به سرعت در حال توسعه است و اپراتورها برای افزایش مشتریان خود، در ازای پول بیشتر، اینترنت با سرعت بیشتر در اختیارشان قرار می دهند. این در حالی است که همین سه چهار سال پیش، سرعت اینترنت حداقلی بود و تعداد محدودی از دانشگاهیان، شرکت ها و موسسات می توانستند با ارائه مدارک اینترنت با سرعت بالا داشته باشند.

حالا اینترنت با سرعت نسبتا خوب در اختیار اکثر مردم به خصوص شهرهای بزرگ است و بیشتر از 28 میلیون نفر نیز روی گوشی های تلفن همراه خود اینترنت دارند این رقم در سال 1392 تنها 360 هزار نفر بود. در همین سال تعداد مشترکان اینترنت پرسرعت کمی بیشتر از 3 میلیون بود که اکنون به بیش از 9 میلیون رسیده است.

اینترنت روی گوشی تلفن همراه برای ایرانیان بیشتر به کار شبکه های اجتماعی نظیر تلگرام و اینستاگرام می آید که این روزها بازارشان داغ است. در کنار کسانی که در شبکه های اجتماعی سرشان گرم است، کسب وکارهای اینترنتی نیز با سرعتی شگفت آور، بازار سنتی را هدف گرفته اند. اعتراض برخی کسب و کارهای سنتی نظیر اتحادیه های صنفی آژانس ها به تاکسی یاب ها و اتحادیه املاک به وبسایت های اجاره و فروش واحدهای مسکونی از نمونه های آن است.

با آنکه اقتصاد ایران چند سال گذشته را رکود گذرانده اما در کسب و کارهای تازه هیچ نشانی از رکود اقتصادی دیده نمی شود و هر روز کسب و کاری تازه ای راه می افتد.

تا پایان فرورین امسال 25 هزار و 290 فروشگاه اینترنتی نماد الکترونیکی از وزارت صنعت، معدن و تجارت دریافت کرده اند. گزارشها نشان می دهد که  رشد فروشگاه های اینترنتی در چند سال اخیر بسیار سریع بوده است به گونه ای که در شهریور سال گذشته این تعداد حدود ۱۷ هزار و در اسفند ۹۳ کم تر از ۸  بوده است. این یعنی در فاصله دو سال فروشگاه های اینترنتی دارای نماد الکترونیکی به بیش از سه برابر افزایش پیدا کرده است.

کارشناسان می گویند در سه چهار سال آینده ممکن است از این حجم انبوه کسب و کارهای اینترنتی که هر روز سروکله شان پیدا می شود، گروهی باقی بمانند که بتوانند جای پای خود را در این بازار پر رقابت سفت کنند و گرنه از گردونه رقابت حذف خواهند شد.

همراه با دستاوردصنعت در بیست و دومین نمایشگاه نفت تهران

0

اوایل آذرماه ،در آخرین نشست اوپک ؛ همه از یک موفقیت برای ایران سخن گفتند. برگ برنده ایران در بازی نفت در این نشست روشد و ایران نشان داد که توانسته در کوتاه مدت پس از توافق برجام ،تولید نفت خود را به سطحی هم طراز با تولید سالهای قبل از تحریم برساند .

عربستان ،بازیگر اصلی صحنه نفت در خاورمیانه  که از آغاز سال جاری میلادی، رهبری اوپک را عهد دار شده است، به نفع ایران از اضافه تولید خود چشم پوشید و قرار است جای پای ایران در میان اولی های این جمع دوباره محکم شود.

دولت روحانی و به تبع آن وزارت نفت به ریاست زنگنه نشان داد که  آنچه پیش از این می گفتند ،شعار و ادعا نبوده و آنها تا بازپس گیری جایگاه شایسته ایران در بازار انرژی با تمام توان ایستاده اند.

افزایش تولید و فروش نفت علاوه بر رونق اقتصاد ایران  به شرکتهای فعال در عرصه نفت و گاز نیز فرصت می دهد تا ضمن وصول مطالبات گذشته ،با خیالی راحت تر از گذشته ، چشم به پروژه های آینده داشته باشند. گو اینکه با بازگشت آهسته ایران به بازار بین المللی انرژی ، مدعیان و بازیگران بزرگ نیز چشمی به حضور در این کشور و بازار نفت و گاز آن دارند.

بیست و دومین نمایشگاه بین المللی نفت تهران- 16 الی 19 اردیبهشت 96

نمایشگاه نفت تهران همیشه از اهمیت ویژه ای برای فعالین صنعت نفت برخوردار بوده و این اهمیت در چند سال اخیر ،هر سال  رو به فزونی است.

سال 96  ایران دیگر در انتهای جدول بازیگران انرژی قرار ندارد. این مهم به شرکتهای داخلی نیز قدرت بیشتری برای چانه زنی با همکاران بین المللی خود در عرصه های  بالا و پایین دستی نفت خواهد داد و بیگمان  راه را برای استفاده حداکثری از توان تولید و ساخت داخلی در صنعت نفت هموار و هموارتر خواهد کرد.

ویژه نامه دستاورد صنعت نفت

مجله دستاورد صنعت – آنچه شما در این سالها بدست آورده اید – با شما و در کنار شما به همگان نشان خواهد داد و در طی روزهای برگزاری نمایشگاه ، درکنار شرکتهای ایرانی و علاقمندان به حضور در بازار ایران خواهد بود.

ویژه نامه  نفت مجله دستاورد صنعت ، محملی است برای معرفی و بیان توانایی شرکتها و مدیران ایرانی

راههای تماس با ما

برای حضور در این شماره استثنایی همین امروز با ما تماس بگیرید

تماس با ما

 

بیشتر بدانید:

نمونه مجله ( ویژه نامه سال 95 – بیست و یکمین نمایشگاه نفت تهران)

افزایش رشد اقتصادی ایران

0

با انتشار آمارهای اقتصادی شش ماه اول سال از سوی مرکز آمار ایران، مرکز پژوهشهای مجلس رشد اقتصادی کشور را 7.2 درصد در پایان امسال برآورد کرده است.

مرکز آمار ایران رشد اقتصادی در شش ماه اول را 6.4 درصد اعلام کرده است و بر اساس این آمار شد بخش نفت و معدن از بقیه بیشتر است. بخش معدن و نفت و گاز رشد سریعی داشته اند و بخشی از رشد اقتصادی سریع کشور ناشی از این بخش است.

پیش از این نیز بانک مرکزی رشد اقتصادی  شش ماه اول را 7.4 درصد اعلام کرده بود اما جزئیات گزارش بانک مرکزی هنوز منتشر نشده است.

مرکز پژوهشهای مجلس با بررسی بخش های مختلف اقتصادی و آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار و بانک مرکزی، پیش بینی کرده که رشد اقتصادی کشور در پایان سال به 7.2 درصد برسد.

بنابر برآورد مرکز پژوهش های مجلس، 5.2 درصد از رشد اقتصادی مربوط به نفت است و اگر رشد بخش را در نظر نگیریم “رشد اقتصاد ایران در سال 1395 حدود 2 درصد خواهد بود.”

این مرکز پیشتر رشد اقتصادی امسال را 6.6 درصد برآورد کرده بود ولی در گزارش تازه برآورد خود از رشد اقتصادی امسال را به 7.2 درصد افزایش داده است.

بهبود عملکرد بخش نفت، افزایش تولید خوردو و افزایش تولید بخش کشاورزی باعث شده تا کارشناسان مرکز پژوهشهای مجلس برآورد پیشین خود را اصلاح کنند.

کارشناسان مرکز پژوهشهای مجلس می گویند که تعدیل پیش بینی رشد بخش های مختلف متاثر از عوامل مختلفی بوده است که دارای تاثیر مثبت و منفی بر برآورد رشد اقتصادی هستند و فهرست آنها از این قرار است:

  • برآورد های جدید وزارت جهاد کشاورزی برای تولیدات بخش کشاورزی که رشد بالاتری را برای این بخش نشان می دهد.
  • بهبود عملکرد بخش های نفت و تولید خودرو بیش از حد مورد انتظار
  • بدتر شدن عملکرد بخش ساختمان بیش از حد مورد انتظار به دلیل کاهش بیش از انتظار سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان و کاهش در میزان تحقق عملکرد هزینه های عمرانی دولت در انتهای سال 1395
  • کاهش در میزان تحقق عملکرد هزینه های جاری دولت در انتهای سال جاری

آمارهای شش ماه اول حاکی از رشد سریع اقتصادی کشور است و این رشد “نوید بخش بهبود وضعیت رشد اقتصاد در این سال در مقایسه با سال های اخیر است. از مهمترین دلایل این موضوع می تواند ثبات اقتصاد کلان، اجرایی شدن برجام و عواید ناشی از آن از قبیل کاهش هزینه های مبادله، تسهیل نسبی مبادلات تجاری و بانکی، افزایش تولید و صادرات نفت و گسترش نسبی توان درآمدی دولت به ویزه در شش ماه دوم سال باشد.”

به نظر می رسد سال جاری برای اقتصادی ایران یک سال ویژه است و “در کنار چالش های فوری و کوتاه مدت موجود در اقتصاد ایران (به غیر از چالش های توسعه ای با ماهیت بلند مدت و ساختاری) از قبیل بحران نظام بانکی، وجود بدهی های دوولت، پائین بودن قیمت نفت به خصوص تا قبل از توافق سقف تولید اوپک، وجود نواقصی در مسیر رفع کامل تحریم ها و … فرصت های مهمی نیز در پیش روی اقتصاد ایران وجود دارند که در تبدیل شدن سال 1395 به سالی خاص و مهم برای اقتصاد ایران جهت دستیابی به نرخ رشد بالای اقتصادی بی تاثیر نیستند.”

 

نفت موتور محرک رشد اقتصادی

نفت یکی از بخش های مهم اقتصاد ایران است که برخی از آن به عنوان موتور محرک بقیه بخش ها نام می برند. این بخش در ده سال اخیر هیچگاه رشد بالای پنج درصدی نداشته و امسال اولین بار است که چنین رشدی را تجربه می کند. رشد بخش نفت در سالهای 1390 تا 1392 به دلیل تحریم های بین المللی منفی بود.

با رشد سریع این بخش، برآوردها نشان می دهد که بخش نفت با رشد بالای پنج درصد “بهترین عملکرد را نه تنها در چند ساله اخیر، بلکه در بیش از سه دهه اخیر داشته باشد.”

بعد از تشدید تحریم های بین المللی در اوایل دهه 90، صادرات نفت به شدت کاهش یافت و ایران برای انتقال پول نفت نیز با مشکل رو به رو شد و این مسئله مشکلات زیادی را بر اقتصاد ایران تحمیل کرد.

“برخلاف سال های 1390 تا 1394 که سال های دشواری برای اقتصاد ایران به ویژه بخش نفت بوده است، سال 1395 سالی است که بخش نفت می تواند بهترین عملکرد خود را نه تنها در چند ساله اخیر، بلکه در بیش از سه دهه اخیر داشته بادش. دلیل این امر نیز مربوط به رفع تحریم نفت ایران و امکانپذیر شدن افزایش تولید و صادرات نفت در سال جاری است.”

شواهد نشان می دهد که وزارت نفت توانسته است بعد از توافق هسته ای، تولید و صادرات نفت را افزایش دهد و بازارهای از دست رفته را بازپس بگیرد.

دوبرابر شدن صادرات نفت و افزایش آن به بیش از دو میلیون بشکه در روز در کنار بالا رفتن قیمت نفت عمده دلیل رشد سریع اقتصادی ایران در سال جاری است.

گزارش مرکز آمار نشان می دهد که در شش ماه اول سال رشد بخش نفت نزدیک به 75 درصد رشد داشته است. مرکز پژوهشهای مجلس رشد ارزش افزوده بخش نفت را در پایان سال نزدیک به 52 درصد پیش بینی کرده است.

به غیر از این، رشد بخش صنعت که سهم آن در تولید ناخالص داخلی حدود 16 است، باعث شده تا برخلاف سال گذشته که رشد این بخش زیر صفر بود امسال به بنابر برآورد مرکز پژوهشهای مجلس به حدود 1.9 درصد برسد.

مقایسه آمارهای تولید خودرو نشان می دهد که در هشت ماه اول امسال تولید خودروهای سواری از حدود 544 هزار دستگاه به حدود 760 هزار دستگاه رسیده است.

پیش بینی می شود با ادامه افزایش تولید تا پایان امسال تولید خودروهای سواری در ایران به بیش از یک میلیون و 100 هزار دستگاه برسد.

بعد از تحریم های بین المللی در سال 1391 تولید خودرو از بیش از یک میلیون و 400 هزار دستگاه به حدود نصف کاهش پیدا کرده بود.

پیش از سال 1390 رشد بخش صنعت مثبت بود اما بعد از آن “در سالهای 1391 و 1392 به برقراری تحریم ها شاهد رشد منفی در این بخش، در سال 1393 به دلیل تعلیق تحریم ها شاهد رشد مثبت و در سال 1394 نیز به دلایلی از جمله مشکل تامین مالی بنگاه های اقتصادی و مشکل کمبود تقاضا شاهد رشد منفی بخش صنعت هستیم. با گذر از سال 1394 و تعدیل نسبی دو مشکل، اقتصاد کشور در سال 1395 شاهد تحرکات مثبتی در بخش صنعت است.”

 

میزان تولید و رشد تولید سیمان و کلینکر

سال تولید درصد رشد تولید نسبت به دوره مشابه سال قبل
کلینکر سیمان کلینکر سیمان
1394 60175 58796 1/14- 5/11-
8 ماهه 1395 41700 38916 3/7- 5-

بنابر گزارشهای  وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید سنگ آهن در شش ماه اول امسال 16 میلیون 624 هزار تن بوده است که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد 10.8 درصدی را نشان می دهد که برآوردها نشان می دهد “رشد انی محصول تا انتهای سال نزدیک به 10 درصد خواهد بود.”

پیش بینی می شود محصولات پتروشیمی هم که تولید آن در سال گذشته بیشتر از 46 میلیون تن بود در پایان امسال به 50 میلیون تن افزایش پیدا کند.

آمارها نشان می دهد که “به جز سال های 1391 و 1392 که به دلیل تحریم ها تولید محصولات پتروشیمی کاهش یافته است در سال های اخیر تولید این محصولات همواره روندی صعودی داشته و پیش بینی می شود در سال 1395 رشد تولید محصولات پتروشیمی به 8 درصد برسد.”

در ده سال اخیر رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی به غیر از سال گذشته که بیشتر از 5 درصد بود همواره کمتر از این رقم بوده و حتی در سال های 1378 و 1390 رشد منفی داشته است اما مرکز آمار ایران رشد این بخش در شش ماه اول سال را 6.1 درصد اعلام کرده است.

پیش بینی مرکز پژوهشهای مجلس این است که به واسطه بارش بیشتر و افزایش تولید محصولات کشاورزی رشد این بخش در پایان امسال به حدود 5.7 درصد برسد.

 

ادامه رکود در بخش مسکن

با آنکه مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش خود از بهبود عملکرد اقتصاد ایران خبر داده اما بخش مسکن همچنان در رکود به سر می برد و رکود در این بخش وارد پنجمین سال خود شده است.

بعد از بحران سال 1391 بخش مسکن ابتدا با شوک قیمتی بزرگی مواجه شد و بعد از آن به رکود عمیقی فرو رفت و تلاش های دولت برای خروج از رکود تاکنون نتیجه محسوسی نداشته است.

مرکز پژوهشهای مجلس تاکید دارد که به دلیل “اهمیت بخش مسکن و تداوم رکود آن در سالهای اخیر به نظر می رسد در چشم انداز کوتاه مدت یکی از موضوعات مهم در بخش حقیقی کشور، چگونگی خروج این بخش از رکود باشد.”

سهم بخش مسکن و خدمات مستغلات در تولید ناخالص داخلی حدود 20 درصد است و رکود در این بخش می تواند تاثیر زیادی در بخش های دیگر بگذارد و مانع رشد اقتصادی شود.

به دلیل رکود در بازار مسکن، تولید سیمان همچون سال گذشته کاهش خواهد داشت و “با توجه تدوام رکود در بخش ساختمان و محدودیت های صادراتی مثل اعمال تعرفه وارداتی توسط کشور عراق به نظر می رسد در ادامه سال 1395 نیز شاهد تداوم این روند نزولی باشیم به طوری که رشد تولید سیمان در سال 1395 برابر با با منفی 10 درصد پیش بینی می شود.”

گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت از تولید محصولات فولادی، کاشی و سرامیک حاکی از رشد منفی این بخش هاست.

برآوردها نشان می دهد که هر 100 میلیون تومان سرمایه گذاری در بخش ساختمان برای بیشتر از سه نفر شغل مستقیم و برای یک تا دو نفر شغل غیر مستقیم ایجاد می کند و برای همین هم خروج از رکود در بخش مسکن نقش مهمی در افزایش اشتغال خواهد داشت که اکنون یکی از مهمترین معضلات اقتصادی است.

تازه ترین گزارشها حاکی از افزایش آمار معاملات واحدهای مسکونی است و “این رشد مثبت می تواند نشانه ای از خروج تدریجی رکود معاملاتی در واحدهای مسکونی باشد اما دلیلی بر خروج بخش ساختمان از رکود نمی تواند باشد” چون این ساختمان ها در سالهای گذشته ساخته شده اند.

در پنج سال اخیر رشد بخش مسکن منفی بوده اما به نظر می رسد امسال وضعیت حتی از سال گذشته نیز بدتر خواهد بود. بخش مسکن در دو سال اخیر وضعیت بغرنجی را پشت سر گذاشته است و رشد آن در سال گذشته منفی 13.5 درصد بوده است و پیش بینی می شود امسال این رقم به منفی 15 درصد نزدیک شود.

با آنکه بخش مسکن در گزارش مرکز آمار ایرران رشد منفی 9.7 درصدی را در شش ماه اول سال دارد اما کسری بودجه و احتمال کاهش هزینه های عمرانی دولت اثر منفی جدی بر بخش ساختمان خواهد داشت.

کاهش نزدیک به 15 درصدی تعداد پروانه های ساختمانی، کاهش بیش از 6 درصدی سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان و کاهش شدید پرداخت های عمرانی دولت در شش ماه اول سال حاکی از ادامه رکود در بخش ساختمان و مسکن است.

گزارشها نشان می دهد که تولید نهاده های ساختمانی نظیر سیمان، محصولات فولادی، کاشی و سرامیک امسال نسبت به سال گذشته با رشد منفی مواجه باشند. گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان مید هد که تولید محصولات فولادی در شش ماه اول امسال نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد منفی 9.1 درصد و تولید کاشی و سرامیک منفی 28.3 رشد داشته است. برای همین انتظار می رود “رشد سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان نیز امسال نسبت به سال گذشته منفی باشد.”

گزارش ها نشان می دهد که بعد از سال 1386 که رشد اقتصادی ایران به 7.7 درصد رسید این اولین بار بعد از ده سال است که رشد اقتصادی به بالای 7 درصد  می رسد. در این ده سال رشد اقتصادی با فراز و فرود بسیاری رو به رو بوده و دستکم دو سال متوالی منفی بوده است به گونه ای که اقتصاد ایران در سال 1391 رشد منفی 6.8 درصد را نیز تجربه کرد.

مهمترین دلایل افزایش رشد اقتصادی به عقیده کارشناسان مرکز پژوهشهای مجلس “ثبات اقتصاد کلان، اجرایی شدن برجام و عواید ناشی از آن از قبیل کاهش هزینه های مبادله، تسهیل نسبی مبادلات تجاری و بانکی، افزایش تولید و صادرات نفت و گسترش نسبی توان درآمدی دولت” بوده است.

بخش خدمات که سهم آن در تولید ناخالص داخلی حدود 50 درصد است در ده سال گذشته به جز سال 1392 که منفی بود، همواره رشد مثبت داشته است.

بنابر گزارش مرکز آمار ایران در شش ماه اول سال رشد بخش خدمات 5 درصد بوده است ولی برآورد مرکز پژوهشها این است که این بخش تا پایان سال رشدی 3.7 درصدی داشته باشد.

به این ترتیب به نظر می رسد بعد از نفت، رشد بخش خدمات از دیگر بخش های اقتصادی بیشتر بوده و سهم زیادی در رشد اقتصادی ایران تا پایان سال خواهد داشت.

 

برای تولید صیانتی باید به میادین نفتی گاز تزریق شود

0

یكی از روشهای رایج برای افزایش ضریب بازیافت در مخازن نفتی و تحقق توليد صيانتی در آنها،  تزریق گاز طبيعی طبيعی است. در ایران نیز در تعدادی از مخازن نفتی، برای افزایش برداشت نفت، گاز تزریق می شود.

تقریباً کل گاز تزریقی به مخازن در زمان مورد نياز برداشت است. مطالعات نشان می دهد که با تزریق به موقع گازب ضریب بازیافت نفت از مخازن به میزان 9.15 درصد خواهد شد که معادل افزایش 16.3 میلیارد بشکه نفت به ذخایر قابل برداشت است.

با وجود اهمیت موضوع تزریق گاز، بررسی های مرکز پژوهشهای مجلس نشان می دهد میزان گاز طبیعی در نظر گرفته شده برای تزریق از نیاز واقعی کمتر است. بنابر بررسی های این مرکز وابسته به مجلس، “در صورت عدم تامین گاز مورد نیاز برای تزریق و ادامه روند کنونی بر آورد می شود 2.3 تا 2.7 میلیارد بشکه نفت خام در مخزن به دام افتاده و این میزان نفت دیگر قابل استحصال نخواهد بود که با احتساب هر بشکه به ارزش 50 دلار، 115 تا 135 میلیارد دلار ثروت از دسترس خارج می شود.”

مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش مفصلی وضعیت چاه های نفتی و میزان گاز مورد نیاز برای تزریق به آنها را بررسی کرده که بخش هایی از آن را می خوانید.

 

بیشترین میزان تولید نفت کشور در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب صورت می گیرد که در حال حاضر تولید این شرکت حدود 3 میلیون بشکه در روز (بیش از 75 درصد کل تولید نفت کشور) است. عمده مخازن بزرگ و قدیمی کشور در محدوده عملیاتی این شرکت جای می گیرند که در نیمه دوم عمر خود به سر می برند. برای جلوگیری از افت تولید و تخلیه حداکثری این مخازن، ترزیق گاز طبیعی صورت می گیرد. تقریبا تمامی پروژه های تزریق گاز طبیعی، مربوط به شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب است.

تزریق گاز در برخی مخازن کشور پس از مشاهده افت تولید و با هداف افزایش فشار مخزن و به تبع آن افزایش ضریب بازیافت برای تحقق استحصال حداکثری از ذخایر نفتی، در دهه 50 خورشیدی مطرح شد. در سال 1355 پس از انجام مطالعات لازم، عملیات تزریق گاز در مخزن آسماری هفتگل به عنوان اولین پروژه تزریق گاز کشور آغاز شد. دومین پروژه تزریق گاز در تیر ماه سال 1356 در مخزن آسماری گچساران راه اندازی شد. در این دو پروژه به علت نبود زیرساخت های مناسب برای جمع آوری گازهای همراه و همچنین عدم توسعه مخازن مستقل گازی، گاز گنبدی (کلاهک گازی در ارتباط با ستون نفتی) دو مخزن نفتی دیگر به عنوان منبع تامین گاز به صورت موقت انتخاب شد که این کار، هرزرفت نفت در این مخازن و کاهش ذخایر آنها ر ا به دنبال داشت.

اولین پروژه تزریق گاز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در آذرماه سال 1363، در میدان لب سفید اجرا شد. پس از آن پروژه های تزریق گاز به ترتیب در میادین مارون در سال 1368، کرنج در سال 1371، بی بی حکیمه در سال 1374، پارسی در سال 1378، کوپال در سال 1380، بازگردانی گاز پازنان در سال 1382، تزریق امتزاجی گاز رامشیر در سال 1383 و نرگسی در سال 1391 راه اندازی شد.

هم اکنون نیز عملیات اجرایی پروژه های تزریق گاز میادین پرنج و قلعه نار در حال انجام است. علاوه بر آن، به منظور افزایش، تکمیل یا بهبود شرایط تزریق، پروژه هایی برای احداث کارخانه های جدید تزریق گاز در برخی از این مخازن در حال اجراست. همچنین برای میادین رگ سفید و نفت سفید نیز برنامه تزریق مصوب شده است.

در ایران برای ازدیاد برداشت نفت از  روش تزریق آب و گاز استفاده می شود. گزارش های آمار نشان می دهد که در چند سال اخیر به خصوص در سال 1393 میزان تزریق گاز به میادین نفتی کاهش پیدا کرده است. مصرف گاز به خصوص در ماه های سرد سال در بخش خانگی، سهم تزریق را از گاز تولید کشور، با تنگنا مواجه ساخته است و همچنین افزایش سهم گاز در سبد مصرف نیروگاههای کشور، در اغلب ماههای زمستان، به علت کمبود گاز، عملیات تزریق را متوقف کرده بود. این در حالی است که تزریق آب در میدان های شرکت نفت فلات قاره در سال 1393 با افزایش چشمگیری نسبت به سال 1392 بیش از 170 هزار بشکه در روز همراه بوده است و حدود 135 درصد افزایش یافته است.

 

مقدار گاز و آب تزریق شده به میادین نفتی در سال های 1391،1392 و 1393

مناطق نفتی واحد سیال تزریقی مقدار تزریق

 

1391 1392 1393
شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب میلیون مترمکعب در روز گاز 65/77 93/81 17/72
شرکت نفت فلات قاره میلیون مترمکعب در روز گاز 04/0 0 0
میلیون بشکه در سال آب 63/130 88/125 9/295
جمع کل گاز تزریقی میلیون مترمکعب در روز گاز 69/77 93/81 17/72

 

تزریق گاز در ميادین نفتی مناطق نفتخيز جنوب شامل ميادین نفتی آغاجاری، مارون، گچساران، کرنج، پارسی، رامشير (تزریق امتزاجی)، بی بی حكيمه، هفتگل، لب سفيد، کوپال، نرگسی و همچنين ميدان دارخوین از شرکت نفت و گاز اروندان است. علاوه بر این، در ساليان گذشته تزریق گاز به ميدان درود از شرکت نفت فلات قاره به ميزان ناچيز نيز صورت می گرفته که در سالهای 1392 و 1393 همان میزان نیز قطع شده است.

تزریق آب در ميادین شرکت نفت فلات قاره شامل ميادین نفتی سلمان (تزریق همزمان آب و فرازآوری با گاز، سیری C(سیوند)، سیری D (دنا)، سیری E (اسفند) و بلال است.

عملکرد تولید خودروی سواری شرکت های بورسی در سال 1394

و برآورد تولید آن در سال 1395 (دستگاه)

تولید خودروی سواری عملکرد شش ماهه 1394 عملکرد شش ماهه 1395 درصد رشد شش ماهه 1395 به شش ماه 1394 عملکرد 1394 پیش بینی 1395 درصد رشد 1395 به 1394
ایران خودرو 249099 271629 9 484268 514741 3/6
سایپا 147038 181831 7/23 301294 405000 4/34
پارس خودرو 52240 82641 2/58 115898 182000 57
جمع 448377 536101 6/19 901460 110741 22

 

تزریق گاز در مخازن نفتی جنوب و ضریب بازیافت

طراحی و اجرای برخی از پروژههای تزریق گاز در مناطق نفتخيز جنوب، پيش از انقلاب و براساس  مطالعات انجام شده توسط شرکت معتبر بین المللی نظیر McCord صورت گرفته است. شرکتهای مذکور با مطالعه طيف وسيعی از روشهای ازدیاد برداشت، روش تزریق گازهای هيدروکربوری را جهت حفظ یا افزایش فشار ستون نفت در مخازن کربناته ایران، مطمئن ترین، اقتصادی ترین و پربازده ترین روش ازدیاد برداشت دانسته اند. نتایج مطالعات صورت گرفته توسط متخصصان کشورمان نيز صحت مطالعات شرکتهای مذکور را تأیيد کرده و تزریق گاز را به عنوان مؤثرترین گزینه ازدیاد برداشت و جلوگيری از هرزروی نفت در بسياری از ميادین مناطق نفت خيز جنوب معرفی کرده اند. بر همين مبنا دامنه پروژه های تزریق گاز به تدریج به سمت مخازن جدیدتر کشيده شده است، به گونه ای که درحال حاضر یازده پروژه تزریق گاز در مناطق نفتخيز جنوب فعال است.

لازم به ذکر است که تقریباً کل گاز تزریقی به مخازن، در زمان مورد نیاز قابل استحصال است و برخلاف دیگر روشهای سيال تزریقی یک هزینه کرد به شمار نمی رود، بلكه مخازن نفتی همانند مخازن ذخيره گاز نيز عمل می کنند. لذا به لحاظ اقتصادی، تزریق گازهای هيدروکربوری برای کشور و نسلهای آتی بسيار مهم است.

همانطور که پيشتر گفته شد تاکنون در مناطق نفتخيز جنوب یازده پروژه تزریق گاز طبيعی در ميادین آغاجاری، بی بی حكيمه، پارسی، رامشير، کرنج، کوپال، گچساران، لب سفيد، مارون، نرگسی و هفتگل طراحی و اجرا شده است. برخی از این پروژه ها با هدف تثبيت فشار ستون نفت و برخی دیگر با هدف فشارافزایی ستون نفت عملياتی شده اند.

بر اساس آمار ذخایر شرکت ملی مناطق  نفت خیز جنوب تا پایان سال 1393 مجموع ذخیره بازیافت نهایی (اولیه + ثانویه) تمام مخازن تحت تزریق گاز طبیعی در مناطق نفت خیز جنوب، 59.6 میلیارد بشکه است که از این میزان 43.2 میلیارد بشکه ذخیره اولیه و 16.4 میلیارد بشکه به عنوان ذخیره ثانویه منظور شده است.

بر این اساس در صورت تامین گاز طبیعی مورد نیاز جهت تزریق، 16.3 میلیارد بشکه به مجموع ذخایر قابل برداشت اضافه می شود که معادل با افزایش ضریب بازیافت به میزان 9.15 درصد در این مخازن است.

بررسی ميزان گاز طبيعی تزریق شده در مخازن تحت تزریق نشان می دهد که هيچگاه گاز طبيعی مورد نياز برای تزریق به ميزان مورد نياز تأمين نشده است. چنانکه طی سالهای اخیر این فاصله به دلیل افزایش نیاز به تزریق، بیشتر شده است؛ به گونه ای که از حدود 160 میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی مورد نیاز برای تزریق، کمتر از 80 میلیون مترمکعب به طور متوسط تامین شده است.

 

این نمودار نشان می دهد که در سال های اخیر، حدود 40 درصد گاز طبیعی مورد نیاز برای تزریق در مخازن نفتی کشور تامین شده است.

منابع تامین گاز برای تزریق در مخازن نفت خیز جنوب گاز طبیعی مورد نیاز جهت تزریق در مخازن شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب از داخل و خارج از محدوده عملیاتی این شرکت تامین می شود.

منابع گاز طبیعی داخلی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب از سه محل تامین می شود.

الف: گازهای همراه نفت تولیدی میادین

ب: گازهای گنبدی تعدادی از میادین نفتی

ج: میادین مستقل گازی

منابع گاز طبیعی خارج از شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب نیز از دو منبع تامین می شود:

الف: میادین گازی آغار و دالان

ب: خط  لوله پنجم سراسری و سایر منابع شرکت ملی گاز ایران

همانطور که گفته شد گاز طبیعی مورد نیاز جهت تزریق به طور کامل تامین نمی شود که این کمبود مربطو به تمامی منابع تامین کننده گاز طبیعی است.

 

شاخص نسبت تولید گاز به تولید نفت

یکی از شاخص های مهم برای ارزیابی پروژه های تزریق گاز، شاخص نسبت تزریق به تولید است. این شاخص حاصل تقسیم حجم انباشتی گاز مورد نیاز به حجم ذخایر نفت تولید است. مطابق آنچه از ابتدا برنامه ریزی شد هاست، متوسط حجم گاز مورد نیاز برای تولید یک بشکه (اولیه و ثانویه) در پروژه های تزریق گاز مناطق نفت خیز جنوب حدود 76 متر مکعب استاندارد است. باوجود این محاسبات نشان می ده که تاکنون به طور متوسط برای تولید یک بشکه نفت تنها 46 مترمکعب استاندارد گاز تزریق شده است. این به معنای عقب ماندگی 218 میلیارد مترمکعب استاندارد تزریق گاز و متعاقب آن عقب ماندگی تولید انباشتی به میزان 1.3 میلیارد بشکه نفت ثانویه در بازه اجرای پروژه ها تزریق گاز است.

برای جبران عقب ماندگی لازم است که در سال های آتی به طور متوسط حجمی معادل 102 متر مکعب استاندارد گاز برای تولید هر بشکه تزریق شود.

برنامه ریزی مدون برای رعایت نسبت تولید و تزریق جهت حفظ همنوایی رشد این دو پارامتر از اهمیت خاصی برخوردار است. بر اساس برنامه ریزی های موجود می باید به ازای تزریق هر میلیون فوت مکعب گاز، حجمی معادل 374 بشکه نفت از مجموع ذخایر اولیه و ثانویه مخازن تحت تزریق گاز تولید شود. اما به علت عدم وجود گاز کافی جهت تزریق، هر یک میلیون فوت مکعب گاز، 617 بشکه نفت ثانویه تولید شده است. پیشی گرفتن تولید نفت بر تزریق گاز باعث خواهد شد که در سال های آینده به ازای تزریق یک میلیون فوت مکعب گاز، تنها 278 بشکه نفت تولید شود.

به عبارت دیگر با ادامه روند کنونی تزریق گاز و تولید نفت، به میزان 2.3 الی 2.7 میلیارد بشکه هرزروی نفت خواهیم داشت و این میزان نفت دیگر قابل استحصال نخواهد بود که با احتساب نفت به ارزش 50 دلار، معادل از دست دادن 115 تا 135 میلیارد دلار است.

همچنین می توان در صورت عدم تامین گاز مورد نیاز، برای تحقق تولید صیانتی و جلوگیری از هرزرفت نفت، تولید متناسب با تزریق کاهش یابد. بر این اساس و با توجه به میزان گاز تزریقی در عمل، باید به میزان 215 الی 251 هزار بشکه در روز تولید نفت کاهش یابد که با احتساب ارزش هر بشکه نفت معادل 50 دلار حدود 4 تا 4.5 میلیارد دلار درآمد کشور در سال کاهش می یابد. البته باید توجه داشت که عدم اختصاص گاز به میزان مورد نیاز برای تزریق، موجب طولانی شدن مدت زمان لازم برای تدوارم تزریق و مستهلک شدن تاسیسات موجود می شود و برای همین برای تداوم تزریق، احداث تاسیسات جدید مورد نیاز خواهد بود.

به غیر از این موارد، باید توجه کرد که با ادامه تولید از مخازن، به تدریج سهم تولید ثانویه از مجموع تولید اولیه و ثانویه افزایش می یابد. بررسی ها نشان می دهد که میزان سهم تولید ثانویه از مجموع تولید اولیه و ثانویه در مخازن تحت تزریق در سال 1393 برابر با 49.6 درصد بوده است که این میزان با گذشت زمان به سرعت افزایش یافت و تا سال 1412 به 72.5 درصد می رسد. بر این اساس باید اختصاص گاز به مخازن نفتی به میزان مورد نیاز برای تزریق، در صدر اولویت ها قرار گیرد.

 

میزان گاز مورد نیاز برای تزریق

طبق مطالعات انجام شده در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، میزان گاز طبیعی مورد نیاز در سال 1395 به میزان 172 میلیون مترمکعب در روز است که در سال 1399 به نقطه اوج خود یعنی 199 میلیون متر مکعب در روز می رسد و سپس روند نزولی پیدا کرده و در سال 1414 تا 140 میلیون متر مکعب کاهش می یابد.

بررسی ها نشان می دهد که در برنامه ششم توسعه اعداد در نظر گرفته شده برای تزریق گاز کمتر از میزان مورد نیاز است. به جای آن دولت دولت در جهت برنامه ریزی برای گاز تولیدی، صادرات گاز را به جای تزریق در اولویت قرار داده است. چنانکه در طول برنامه ششم میزان افزایش تولید گاز 541 میلیون مترمکعب روزانه است که از این میزان حدود 198 میلیون متر مکعب روزانه برای افزایش صادرات و 70 میلیون متر مکعب روزانه برای افزایش تزریق در نظر گرفته شده است.

مقالات محبوب