خانه بلاگ صفحه 31

توقف صادرات گاز ایران به عراق تکذیب شد

0
توقف صادرات گاز ایران به عراق تکذیب شد

مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد که تعهد صادرات گاز ایران به عراق مطابق برنامه در حال اجراست.

به گزارش دستاورد صنعت به نقل از روند بازار، سعید عقلی گفت: صادرات گاز ایران به کشور عراق از ۲ نقطه تبادلاتی انجام می‌شود که طبق توافق ۲ ماه پیش با طرف عراقی، یکی از نقاط تبادلاتی، در ابتدای سال جاری میلادی (۲۰۲۴) به‌‌منظور اجرای فرآیند سنجش اندازه‌گیری دوره‌ای از مدار خارج شد و اکنون تعهدات توافق‌شده از مسیر نقطه دوم در حال اجراست.

وی تصریح کرد: اجرای کالیبراسیون (سنجش اندازه‌گیری) در فرآیند اجرای تعهدات صادراتی امری معمول است که پیش از این هم انجام شده است و محدود به قرارداد صادرات گاز به عراق نیست.

عقیلی افزود: با توجه به مبنا قراردادن سال میلادی در قراردادهای صادراتی، در این دوره از سال کالیبراسیون دوره‌ای انجام می‌شود تا طرفین قابلیت نظارت بر حسن انجام تعهدها را پیدا کنند.

سرمایه گذاری مایکروسافت در آموزش همگانی

0
سرمایه گذاری مایکروسافت در آموزش همگانی

شرکت مایکروسافت یکی از شرکت‌های بزرگ فعال در عرصه مسئولیت‌ اجتماعی است که در سال‌های گذشته در میان 10 شرکت برتر دنیا در این عرصه قرار داشت.
دستاورد صنعت / این شرکت که توسط بیل گیتس یکی از ثروتمندترین مردان دنیا راه‌اندازی شده است، با تولید کامپیوتر و نرم‌افزار زندگی مردم دنیا را به طور کلی تغییر داد. اما پیشرفت صنعتی و کسب ثروت تنها هدف این شرکت نبود.
از سال ۱۹۸۳ میلادی، شرکت مایکروسافت انجام مسولیت‌های اجتماعی را در دستور کار خود قرار داد و در آن سال ۱۷ هزار دلار برای فعالیت‌های خیریه اختصاص داد.
در وب سایت شرکت مایکروسافت در مورد دامنه مسولیت‌های اجتماعی انجام شده توسط این شرکت در سال‌های اخیر آمده است: «طی ۱۳ سال اخیر کارمندان شرکت مایکرسافت بیش از ۵ میلیون ساعت را به انجام کارهای داوطلبانه اختصاص داده‌اند و از این طریق به نیازمندان و کودکان کمک کرده‌اند.
Microsoft CSR and Sus tainability – Notesmatic
تا سال ۲۰۱۷، مجموع ارزش کمک‌های مالی ارایه شده توسط شرکت مایکروسافت برای کارهای خیریه‌ای و کمک به نیازمندان بالغ بر ۱.۶ میلیارد دلار بود و انتظار می‌رود تا انتهای امسال به بیش از ۲ میلیارد دلار برسد.»

برنامه بشر دوستانه مایکروسافت
شرکت مایکروسافت، برنامه‌ای تحت عنوان برنامه بشر دوستانه مایکروسافت دارد که بر مبنای آن با شرکت‌های غیرانتفاعی، دولت‌ها و کسب و کارها همکاری می‌کند و هدف از این همکاری ایجاد آینده‌ای است که در آن تمامی مردم دنیا بتوانند دانش، مهارت و فرصت لازم برای پیشرفت را داشته باشند.
تا سال ۲۰۱۷، مجموع ارزش کمک‌های مالی ارایه شده توسط شرکت مایکروسافت برای کارهای خیریه‌ای و کمک به نیازمندان بالغ بر ۱.۶ میلیارد دلار بود و انتظار می‌رود تا انتهای امسال به بیش از ۲ میلیارد دلار برسد.
در این مسیر مهارت‌آموزی، کسب علم و ایجاد فرصت دانش‌آموزی حرف اول را می‌زند و به همین دلیل است که بنیاد گیتس بخش زیادی از این بودجه را صرف ساخت مدرسه در کشورهای فقیر دنیا کرده است.
در وب سایت شرکت مایکروسافت در مورد این برنامه نوشته شده است: «ما فراهم کردن شرایطی برای کسب دانش و مهارت در زمینه استفاده از کامپیوتر، ارایه منابع مالی به موسسات غیرانتفاعی برای برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارمندان و افراد کم درآمد و انعقاد قرارداد مشارکت با سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی بزرگ در سراسر دنیا برای ایجاد فرصت‌های آموزش علوم کامپیوتری و نرم‌افزاری است.»
دلیل اهمیت آموزش علوم کامپیوتری و نرم‌افزاری نقش این علم در کسب فرصت شغلی و افزایش درآمد افراد اعلام شده است.


مترجم: محترم تقی نژاد

قیمت جهانی نفت به ۷۸ دلار و ۲۹ سنت رسید

0
قیمت جهانی نفت به ۷۸ دلار و ۲۹ سنت رسید

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۸۸ سنت معادل ۱.۱۴درصد افزایش به ۷۸ دلار و ۲۹ سنت رسید.

به گزارش دستاورد صنعت به نقل از رویترز، حمله هوایی آمریکا و انگلیس به یمن باعث تغییر مسیر کشتی‌های بیشتری از دریای سرخ شده و قیمت نفت را افزایش داده است.

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۸۸ سنت معادل ۱.۱۴ درصد افزایش به ۷۸ دلار و ۲۹ سنت رسید، نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم با ۶۶ سنت معادل ۰.۹۲ درصد افزایش، ۷۲ دلار و ۶۸ سنت معامله می‌شود.
تحلیلگران و متخصصان صنعت نفت عقیده دارند با وجود اینکه تغییر مسیر کشتی‌ها باعث افزایش هزینه و زمان حمل‌ونقل نفت شده است، عرضه نفت تحت تأثیر قرار نگرفته است.
اما این تحلیلگران عقیده دارند اگر درگیری تا آن سوی شبه‌جزیره عربستان گسترش پیدا کند، بازارهای نفت عکس‌العمل شدیدتری خواهند داشت.
شرکت‌های کشتیرانی استنابالک، هافنیا و تارم اعلام کرده‌اند حرکت کشتی‌های خود به‌سمت دریای سرخ را متوقف می‌کنند.

اما مقامات کانال سوئز می‌گویند حمل‌ونقل در دو سوی این کانال جریان دارد و هیچ گزارشی از توقف کشتیرانی به‌خاطر تحولات دریای سرخ نرسیده است.
این نگرانی وجود دارد که گسترش جنگ بین رژیم صهیونیستی و حماس تبدیل به یک درگیری وسیع‌تر در خاورمیانه شود و عرضه نفت را مختل کند.
تغییر مسیر کشتی‌ها به‌سمت آفریقای جنوبی هزینه کشتیرانی و زمان آن را افزایش خواهد داد. دریای سرخ یک آبراه حیاتی بین اروپا و آسیاست و ۱۵ درصد از حمل‌ونقل کشتیرانی دنیا از طریق آن صورت می‌گیرد.
یمن اعلام کرد همچنان کشتی‌هایی را که به‌مقصد فلسطین اشغالی در حرکت هستند مورد هدف قرار خواهد داد. ایران هشدار داد حمله به یمن باعث ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه خواهد شد.
از طرف دیگر، گزارش افزایش خرید نفت خام چین در ۲۰۲۳ علی‌رغم مشکلات اقتصادی در بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی دنیا، از قیمت نفت حمایت کرده است.
در آمریکا تعداد چاه‌های فعال نفت که اولین نشانه تولید این کشور در آینده هستند دو حلقه پایین آمده و به ۴۹۹ رسیده است.

روند بازار

محسن خلیلی عراقی، هفت دهه تلاش صنعتی

0
محسن خلیلی عراقی، هفت دهه تلاش صنعتی

محسن خلیلی عراقی ۵ تیر ۱۳۰۸ در تهران و در خانواده‌ای صنعتی به دنیا آمد و بزرگترین الگوی زندگی‌اش پدرش بود که برای توسعه ایران بسیار تلاش کرد و از پایه‌گذاران صنعت برق (کارخانه برق دولتی را با همکاری شرکت چکسلواکی اشکودا راه‌اندازی کرد) و سازندگان اصلی انشعابات خط لوله آب در تهران بود و با کمک و همراهی فرزندش محسن صنعت گاز مایع در ایران را پایه گذاری کرد.
محسن خلیلی فرزند سوم خانواده‌ای با ۹ فرزند بود. پدرش محمود خلیلی، کارخانه برق دولتی اشکودا را با همکاری چکسلواکی برای تأمین برق تهران تأسیس کرد. محسن خليلی دوران ابتدایی را در مدرسه ۱۵ بهمن پشت سر گذاشت و تا سیکل اول متوسطه در مدرسه شاهپور تجریش درس خواند و بعد دوره دبیرستان را دبیرستان‌های ایرانشهر و البرز گذراند. او از کودکی و با تشویق پدر علاقه بسیاری به مسائل فنی داشت تا جایی که در ۱۲ سالگی به کمک پدرش در خانه کارگاه کوچکی درست کرده بود. در نهایت همین شور و شوق به مسائل فنی و ریاضیات باعث شد که در سال ۱۳۲۸ وارد دانشکده فنی دانشگاه تهران شود و در رشته رشته الکترومکانیک تحصیل کند.

پذیرش سوربن و سفر به ینگه دنیا
محسن خلیلی با فارغ‌التحصیلی از دانشگاه تهران و تاثیراتی که از کودتای 28 مرداد گرفته بود، تصمم گرفت که در رشته مهندسی ادامه تحصیل بدهد و از آن جایی که در مدرسه زبان فرانسه آموخته بود، تصمیم گرفت از دانشگاه سوربن فرانسه که جزو بهترین‌های جهان بود و هست، در رشته مهندسی پذیرش بگیرد که موفق هم شد اما سفری که پدرش به آبادان داشت مسیر زندگی او را برای همیشه تغییر داد. «زماني كه انگليسي‌ها در ايران بودند، پدرم با تعدادي از دوستانش به آبادان رفته بود تا با آنها صحبت كند و كارخانه سيمان احداث كنند و سيمان مورد نياز شركت نفت را توليد كنند اما مانند موارد ديگر موافقت نشد زيرا انگليسي‌ها اجازه نمي‌دادند كه ما ترقي كنيم. پدرم با آباداني‌ها رفقاي نزديكي بودند، او هم آن جا با LPG آشنا شده بود كه در سيلندرها مي‌ريختند و انگليسي‌ها به صورت بسيار محدود در بعضي از خانه‌ها، دفاتر و ادارت به عنوان سوخت مصرف مي‌كردند. بعد از این سفر پدرم نزد دكتر فلاح رئيس شركت نفت رفت و موافقت او را براي استفاده از گاز مايع گرفت. آن زمان گاز مايع براي همه ناشناخته بود. در آبادان منطقه‌اي به نام Special Product Area بود كه اصطلاحا به آن SPA مي‌گفتند؛ آن جا تركيب بوتان و پروپان را عوض و آن را تبديل به بنزين هواپيما مي‌كردند. در آن جا با LPG آشنا شدم. آن زمان هواپيماها ملخي بود و در ايران به تعداد محدودي وجود داشت. پدرم گفت محسن دلت مي‌خواهد با من كار كني؟ پاسخم به این سوال مثبت بود. تصميم گرفتم با پدرم همكاري كنم و گفتم: مي‌خواهم با شما و براي صنعت كشور و تحصيل كار كنم. پدر گفت برای استفاده از گاز مایع اينجا هيچ چيزي وجود ندارد كه ياد بگيريم، بهتر است به آمريكا و اروپا برويم و آنجا مطالعه كنيم و من نيز پذيرفتم.»
سال ۱۹۵۴ يعني ۶۴ سال پيش بود که محسن خلیلی به همراه پدرش راهی اروپا شدند تا روی مصرف گاز مایع و راه‌اندازی صنایع مرتبط با آن در ایران تحقیق کنند و اولين مقصدی که پدر و پسر انتخاب کردند فرانسه بود. آنها هر دو زبان فرانسه می‌دانستند و از همین رو ارتباط گرفتن برایشان راحت‌تر بود. البته پس از فرانسه راهی آلمان شدند و در این کشور هم تحقیقات مفصلی انجام دادند. محسن و محمود خلیلی در فرانسه و آلمان از شرکت‌های متعددی بازدید کردند و در جریان تولید انواع اتصالات گازسوز، رگولاتورها، اجاق گاز رو میزی و ساخت سیلندر قرار گرفتند اما نکته مهم این بود که همچنان چیز زیادی از گرفتن گاز مایع از پالایشگاه، حمل و نقل آن، سیلندر کردن و… نمی دانستند و اطلاعات چندانی هم درباره این موارد در اروپا وجود نداشت و همه آدرس‌ها به آمریکا و البته تگزاس ختم می‌شد و برای همین محمود و محسن خلیلی عراقی به آمریکا سفر کردند.
خود او در این بار می‌گوید: «این سفر من و پدرم در آمریکا ۶ ماه طول کشید و ما تا آن جایی که توانستیم مطالعه کردیم و ادبیات کار را جمع کردیم و اولین تجهیزات کار شامل رگولاتور، وسایل گازسوز، سیلندر، فرگاز و اجاق‌ها را سفارش دادیم. وقتی به ایران برگشتیم تاسیسات تپه سفید را راه‌اندازی و شروع به کار کردیم برای مدت طولانی پالایشگاه آبادان محل برداشت گاز مایع بود و بعد پالایشگاه تهران و اصفهان هم اضافه شدند.»
در واقع مهمترین دستاورد سفر محسن خلیلی و پدرش به فرانسه، آلمان و آمریکا پایه‌گذاری صنعت گاز مایع در ایران است. محسن خلیلی همچنن پایه‌گذار صنعت LPG در ایران است و 60 سال پیش منابع اصلی و به روز همچون کتاب «بیوتین پروپین» را به ایران آورد و منتشر کرد و با همکاری افراد کارشناسی در شرکت نفت، وزارت کار و شرکت فرآورده‌های گاز که آن زمان تازه احداث شده بود، استانداردهای لازم را نوشت و پایه‌گذاری کرد.
محسن خلیلی و پدرش بعد از مدتی شرکت بوتان را با ۶ نفر راه‌اندازی کردند و توزیع سیلندر گاز را شروع کردند. در کنار توزیع گاز مایع محسن خلیلی برای توسعه فرهنگ مصرف گاز مایع به فکر راه‌اندازی مجموعه‌ای صنعتی برای تولید لوازم خانگی گازسوز هم افتاد که کارش را از کارگاهی در زیرزمینی کوچک شروع کرد. شرکت بوتان چند سال بعد از توزیع گاز و تولید لوازم گازسوز و البته گسترش مصرف گاز مایع در کشور و اقبال به استفاده از لوازم گازسوزدر بین مردم به فکر تولید سیلندر در داخل کشور افتاد و با گرفتن وام از بانک توسعه صنعتی کارخانه را راه‌اندازی کردند. شرکت بوتان در دهه ۴۰ و ۵۰ با افزایش مصرف گاز مایع در کشور و ورود شرکت‌های رقیب توسعه و رشد سریعی را شاهد بود و در این بین برادران مهندس خلیلی هم که تحصیل کرده بودند به مجموعه اضافه شدند و حتی حدود ۴۵ سال پیش در این مجموعه صنعتی خانوادگی تقسیم کار هم صورت گرفت به گونه‌ی که به گفته محسن خلیلی «شرکت بوتان را دو قسمت کردیم» قسمتی که برای توزیع گاز بود را من اداره می‌کنم و قسمتی هم که سازندگی است برادرانم مسئولیت‌اش را برعهده دارند.

توسعه با تشکل‌گرایی و مسئولیت اجتماعی رقم می‌خورد
مهندس محسن خلیلی با بیش از ۶ دهه فعالیت مستمر در حوزه صنعت کشور معتقد است توسعه کشور تنها با تشکل‌گرایی و هم‌فکری رقم می‌خورد و از همین رو از سال‌های قبل از انقلاب و همزمان با فعالیت صنعتی حضوری فعال در تشکل‌های مرتبط با صنعت، صنعت گاز مایع، تولید لوازم خانگی داشته و در چندین دوره عضو هیات نمایندگان اتاق ایران و تهران بوده است. او از پایه‌گذاران و روسای سندیکای توزیع‌کنندگان گاز، سندیکای لوازم خانگی و انجمن مدیران صنایع در سال ۱۳۵۹ و کنفدراسیون صنعت بوده است. مهندس خلیلی با وجود ۹۰ سال سن همچنان فعال است او به صورت گسترده در فعالیت‌های صنعتی و تشکلی حضور دارد.

گارانتی از نوع ظاهری

0
گارانتی از نوع ظاهری

گارانتی محصول یکی از وظایف شرکت‌ها در ارتباط با تعهد و انجام مسئولیت اجتماعی آنها است.
یخچال می‌سازیم اما به مشتری اطلاعات کافی نمی‌دهیم
دستاورد صنعت / یخچال فریزر ما خراب شد و چاره‌ای نبود جز این که یخچال تازه‌ای بخریم. قیمت یخچال خارجی و داخلی در بازار چند برابر شده بود و امکان خرید یخچال فریزر خارجی با قیمت‌های بالا را نداشتیم رفتیم سراغ یخچال‌های داخلی. چند مدل از یخچال‌های چند برند داخلی را دیدیم و بالاخره یکی را انتخاب کردیم. نمایندگی فروش کلی از برندشان تعریف کرد و گفت که همه محصولات شرکت گارانتی دارد. ما هم یخچال مورد نظر را سفارش دادیم، قیمتش را پرداختیم و تاکید کردیم که رنگ یخچال باید سفید باشد. او هم گفت فردا حوالی ظهر یخچال به آدرس شما فرستاده می‌شود.
فردا از ظهر ما منتظر پیک حامل یخچال شدیم. هر چه منتظر ماندیم خبری نشد. بالاخره نزدیک عصر زنگ زدیم به نمایندگی که این یخچال چی شد؟ نمایندگی شماره راننده شرکت را داد. به راننده زنگ زدیم کلی بهانه آورد و این که در ترافیک گیر کرده است و تا یک ساعت دیگر می‌رسد. بالاخره بعد از غروب آفتاب راننده و یک همکار دیگرش کشان کشان یخچال را به طبقه دوم آوردند.
قبل از این که یخچال سرجایش قرار بگیرد. کارتن را باز کردند اما رنگ یخچال به جای سفید، خاکستری بود. به راننده گفتیم که رنگ سفارش ما سفید بود. راننده اصرار می‌کرد که این رنگ بهتری است و قیمتش هم بیشتر است تازه ما تا اینجا آورده‌ایم، بهتر است همین را انتخاب کنید. سرانجام بعد از اصرار ما قبول کرد که یخچال را برگرداند وفردا یخچال جدید را بیاورد.
فردا هم با کلی تاخیر راننده رسید و کارتن یخچال را باز کرد و گفت که فردا یک نفر از شرکت می‌آید و یخچال را روشن می‌کند. اگر شما روشن کنید شرکت هیچ گارانتی نخواهد داد.
ما هم که تازه به خانه جدید نقل مکان کرده بودیم، همچنان بی یخچال بودیم، پذیرفتیم تا فردا آقای تکنیسین بیاید. ما هم که چند روز درگیر خانه جدید و یخچال بودیم و ناچار بودیم برویم سر کار، یکی را گذاشتیم خانه تا آقای تکنسین بیاید و یخچال را راه بیندازد. روز بعد آقای تکنسین با کلی تاخیر آمد و یخچال را را انداخت و گفت که یخچال یک سال گارانتی است و اگر اشکالی پیدا کرد به شرکت زنگ بزنیم.
بعد هم یک بار از شرکت زنگ زدند که از یخچال راضی هستیم؟ ما هم گفتیم بله ولی دو تا از کشوهای فریزر مشکل دارد. راهنمایی کرد و گفت که اگر لازم است یکی بیاید و چک کند. اما نیامد.
تا این که یک روز هنگام باز کردن یخچال، دسته در یخچال از جا درآمد. ما هم چند روزی با همین یخچال بی‌دسته و در، سر کردیم تا بالاخره زنگ زدیم به شرکت. گفتیم که مشکل چیست و مدیر بخش گفت فردا یک نفر را می‌فرستد برای تعمیر و تعویض دسته در یخچال. باز ناچار شدیم از کار بزنیم و منتظر آقای تعمیرکار بمانیم.
فردا آقای تعمیرکار شرکت آمد و دسته در را عوض کرد ولی گفت که این شامل گارانتی نمی‌شود؛ چون اشکال ظاهری است. از ما بابت تعویض دسته یخچال ۷۰ هزار تومان گرفت و رفت.
بعد از رفتنش نگاهی به برگه گارانتی کردیم که یک چیز کلی بود که یخچال گارانتی است. و چندتا شماره هم رویش بود، همین.
چرا گارانتی یک محصول هیچ چیزی ندارد جز چندتا شماره؟ چرا تولیدکننده و فروشنده به خریدار اطلاعات لازم را نمی‌دهند، که این گارانتی شامل چه چیزهایی می‌شود و شامل چه چیزهایی نمی‌شود؟ این نحوه رفتار با مشتری، باعث می‌شود که خریدار به این نتیجه برسد که دیگر از محصولات این شرکت خرید نکند.
مسئولیت اجتماعی هر شرکتی که محصول و یا خدماتی ارائه می‌دهد باید اطلاعات مربوط به کالا و خدمات را به روشنی دربرگه یا دفترچه‌ای توضیح دهد. علاوه بر این اگر کالای فروخته شده، گارانتی دارد، باید آن را در همان برگه یا دفترچه یا برگه و دفترچه جداگانه‌ای توضیح داده شود. این که چه بخش‌هایی شامل گارانتی می‌شود و چه بخش‌هایی گارانتی نمی‌شود.
در حین چک کردن برگه گارانتی تازه متوجه شدم که دفترچه اطلاعات مربوط به یخچال هم یک برگه کوچک است که تقریبا هیچ اطلاعاتی ندارد. یک برگه ساده که رویش فقط مدل یخچال رویش نوشته شده است و بس. در حاشیه بیرونی یخچال هم یک برچسب نصب شده که مثلا این محصول برق کم مصرف می‌کند.
مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها این است که با جزئیات دقیق همه بخش‌های محصول را برای مشتری در قالب دفترچه‌ای توضیح دهند. غیر از این، درباره نحوه نگهداری قطعات و یخچال و موارد ایمنی و خطرناک به مشتری اطلاعات بدهند نه این که یک برگه ساده فقط مدل یخچال را رویش بنویسند.
برخلاف تصور، این کار هزینه اضافی برای شرکت‌ها نیست بلکه مشتری با مطالعه این دفترچه و در صورت نیاز استفاده از اطلاعات آن، به تولیدکننده اطمینان پیدا می‌کند و از یک مشتری معمولی به یک مشتری وفادار تبدیل می‌شود.

درآمد ۲۰ میلیارد دلاری ایران از راه‌آهن رشت به آستارا

0
درآمد ۲۰ میلیارد دلاری ایران از راه‌آهن رشت به آستارا

توسعه و پیشرفت یک کشور بدون وجود شبکه حمل و نقل سریع و کارآمد امکان‌پذیر نیست. ایران از دریای خزر تا خلیج فارس موقعیت‌های جغرافیایی و ژئوپلتیک کم‌نظیری دارد و این موقعیت خاص عامل گسترش همکاری ریلی بین ایران و کشورهای پیرامونی است.
دستاورد صنعت / تکمیل کریدور شمال- جنوب علاوه بر توسعه ترانزیت بین‌المللی و استفاده از ظرفیت‌های سرزمینی، یک منبع درآمد پایدار برای ایران است و پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی راه‌آهن رشت-آستارا و عملیاتی شدن کریدور شمال- جنوب، ایران بتواند سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار درآمد از این مسیر ترانزیتی کسب کند.
به گزارش ایسنا، راه‌آهن رشت-آستارا که قرار است با همکاری کشورهای روسیه و آذربایجان در تامین مالی پروژه احداث شود، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ریلی ایران است که به‌دلیل جایگاه مهمی که در راهگذر جنوب به شمال دارد، از ابتدای دولت سیزدهم در اولویت برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت و تلاش‌های مستمر و دیدارها و مذاکرات متعدد بین‌المللی در نهایت به نتیجه رسید و و تفاهم‌نامه آن بین ایران و روسیه برای احداث راه آهن امضا شد
توسعه و پیشرفت یک کشور بدون وجود شبکه حمل و نقل سریع و کارآمد امکان‌پذیر نیست. جمهوری اسلامی از دریای خزر تا خلیج فارس موقعیت‌های جغرافیایی و ژئوپلتیک کم‌نظیری دارد و این موقعیت خاص عامل گسترش همکاری ریلی بین ایران و کشورهای پیرامونی است.
جمهوری اسلامی ایران در کنار روسیه مهم‌ترین کشور در سواحل دریای خزر است و افزایش تبادلات تجاری در دریای خزر و اتصال ریلی و جاده‌ای شمال کشور به خلیج فارس سیاست راهبردی دولت است.

ظرفیت‌ها و فرصت‌های کریدور شمال – جنوب
کریدور شمال – جنوب پل ارتباطی کشورهای اروپایی با اقیانوس هند و خلیج ‌فارس به‌شمار می‌رود. در این کریدور ارتباط کشورهای شمال اروپا، اسکاندیناوی و روسیه از طریق ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس، حوزه اقیانوس هند و جنوب شرقی آسیا برقرار می‌شود.
شبکه بزرگراه‌ها، مسیرهای دریایی و ریلی به‌طول ۷۲۰۰ کیلومتر، کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال- جنوب را به کوتاه‌ترین مسیر ارتباطی (حدود ۳۵ تا ۳۷ روز) بین روسیه و هند تبدیل می‌کند. کریدور شمال- جنوب دسترسی مستقیم بیشتری را به هند در آسیای مرکزی و روسیه می‌دهد و در عین حال به ایران امکان تبدیل شدن به هاب ترانزیتی منطقه‌ای را می‌دهد؛ همچنین می‌تواند رقیبی جدی برای کانال سوئز در مبادلات تجاری بین شرق و غرب باشد.
هزینه حمل کالاهای ترانزیتی از این مسیر، ۳۰ درصد نسبت به سایر مسیرهای منطقه ارزان‌تر است و زمان حمل‌ونقل کالاهای هندی به روسیه هم از طریق کانال سوئز به نصف کاهش می‌یابد.

پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی راه‌آهن رشت-آستارا و عملیاتی شدن کریدور شمال- جنوب، ایران بتواند سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار درآمد از این مسیر ترانزیتی کسب کند


کریدور شمال – جنوب که حتی پیش از جنگ در شرق اروپا و ناامنی بنادر روسیه در دریای سیاه، مورد توجه بود، با بحران انرژی و بحران غله ناشی از جنگ اوکراین، اهمیت ژئواستراتژیک خود را بیش از پیش نمایان‌تر کرد. به‌طور کلی کشورهای آسیای مرکزی و جنوب قفقاز به‌شدت با کمبود فضا در توسعه روابط تجاری با یکدیگر روبه‌رو هستند و هرگونه فرصت برای توسعه روابط تجاری بین آنها به‌خصوص در حوزه حمل و نقلی با استقبال این کشورها مواجه شود.
کریدور حمل و نقل شمال- جنوب از مهم‌ترین شاهراه‌های ارتباطی نیمکره شرقی و در زمره ۱۰ کریدور ترانزیتی ریلی و ترکیبی تعریف‌شده در نشست کشورهای عضو اتحادیه اروپایی در هلسینکی در سال ۱۹۹۲ است که به‌عنوان شاهراه ترانزیتی شماره ۹ میان سه کشور ایران، روسیه و هند به تصویب رسید. توافقنامه این کریدور در سپتامبر سال ۲۰۰۰ میلادی بین این سه کشور به‌عنوان مؤسسان کریدور شمال- جنوب در سن‌پترزبورگ به امضا رسید. سپس با پذیرفتن ۱۱ کشور دیگر شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان، خود را به‌عنوان مسیری جایگزین و قابل اعتماد به اثبات رساند.

مزیت‌های کریدور برای ایران
با توجه به اینکه برخی از همسایگان نظیر قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان به‌نحوی محصور در خشکی هستند، برای رسیدن به دریا باید از طریق ایران کالاهای خود را حمل کنند. بهره‌مندی ایران از کریدورها ازجمله کریدور شمال- جنوب از این منظر، بسیار حائز اهمیت است. این کریدور همچینن می‌تواند دیپلماسی سیاسی- اقتصادی ایران در قفقاز را از بیش از پیش فعال و نقش‌آفرین کند.
تکمیل کریدور شمال- جنوب علاوه بر توسعه ترانزیت بین‌المللی و استفاده از ظرفیت‌های سرزمینی، یک منبع درآمد پایدار برای ایران است. پیش‌بینی می‌شود با عملیاتی شدن کریدور شمال- جنوب، ایران بتواند سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار درآمد از این مسیر ترانزیتی کسب کند که می‌تواند تا حدی وابستگی کشور به درآمدهای نفتی را کاهش دهد.
ظرفیت ترانزیت کریدور شمال- جنوب ۳۰ میلیون تن در سال است، اما در حال حاضر ایران از دو میلیون تن این ظرفیت بهره می‌برد. اگر ایران به هدف خود در تبدیل شدن به هاب منطقه‌ای دست یابد، نیازی به خام‌فروشی مواد معدنی و نفتی نخواهد داشت و منافعی که از راه ترانزیت و گردشگری کسب می‌شود، کشور را از فروش مواد نفتی و معدنی خام بی‌نیاز می‌کند.
از این کریدور سالانه حدود ۲۵٠ میلیارد دلار محصولات هندی و چینی و آسیای شرقی به مقصد اروپا تراتزیت خواهد شد. پیش‌بینی شده سهم ایران در ترانزیت کالا حدود ۴ درصد و تولید حدود ۱۵ درصد باشد. تکمیل و راه‌اندازی این طرح بزرگ بین‌المللی جایگاه ایران در اقتصاد بین‌الملل را از صادرکنندگی «مواد خام» به جایگاه «ترانزیت» تغییرخواهد داد.

وضع انرژی جهان در ۲۰۲۴ چگونه خواهد بود؟

0
وضع انرژی جهان در ۲۰۲۴ چگونه خواهد بود؟

پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۴، قیمت جهانی نفت با توجه به کاهش تقاضا به‌دلیل رواج خودروهای برقی، رشد انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه خورشیدی و افزایش مصرف جهانی زغال‌سنگ، هرگز به بالای ۹۰ دلار نرسد و ثباتی نسبی را دنبال کند.

به گزارش وندورلیست به نقل از هفته‌نامه بررسی تحولات بین‌المللی انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، نگاه به آینده برای پیش‌بینی آنچه ممکن است در فضای انرژی در طول یک سال به‌طور کامل اتفاق بیفتد، همیشه کاری چالش‌برانگیز است.

دنیای انرژی همیشه در حال تغییر و پیش‌بینی آن همواره سخت بوده است و هیچ دلیلی وجود ندارد که انتظار داشته باشیم سال ۲۰۲۴ به‌طور اساسی و ذاتی متفاوت از این قاعده باشد.

افزایش نگرانی‌ها در مورد تغییرات اقلیمی، برنامه‌های حمایتی دولت‌ها برای سوق دادن بازارها به مسیرهای رقابتی و انتخابات پیشرو در ایالات متحده، انگلستان و سایر کشورها، سال ۲۰۲۴ را به یکی از حداقلی‌ترین سال‌های قابل ‌پیش‌بینی در تاریخ تبدیل می‌کنند.

پس از بیان این نااطمینانی‌ها که می‌تواند بهانه‌ای برای توجیه هرگونه تحقق نیافتن پیش‌بینی‌ها باشد، در ادامه به ۹ پیش‌بینی متواتر بخش انرژی برای سال ۲۰۲۴ پرداخته می‌شود:

۱- خودروسازان آمریکایی غیر از شرکت تسلا از سوی سرمایه‌گذاران خود تحت‌فشار قرار خواهند گرفت تا برنامه‌های تولید خودروهای برقی خود را بیشتر کاهش دهند. شکی نیست که تقاضای مصرف‌کنندگان برای تولیدات شرکت تسلای ایلان ماسک همچنان قوی است، همان‌طور که نتایج قوی این شرکت در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد.

پرسش این است که آیا تقاضای کافی برای حفظ هر سازنده خودروی برقی دیگر در ایالات متحده تا دستیابی به سود واقعی وجود دارد؟ برای ‌مثال شرکت‌های خودروساز برقی آمریکایی، ریویان (Rivian) و فیسکر (Fisker) به دلیل ضعف تقاضا، تعهدات سرمایه‌گذاری عمده در خودروهای برقی را برای سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۲۳ کاهش دادند، همچنین بخش خودروهای برقی شرکت‌های بزرگ فورد و جنرال موتورز زیان‌های بزرگی متحمل شدند.

شروع یک دهه زودتر تسلا نسبت به سایر سازندگان آمریکایی خودروهای برقی باعث شد این شرکت در ایجاد زنجیره تأمین و زیرساخت شارژ پیشرفته‌تر شود و به خریداران اطمینان بیشتری دهد که کمتر تحت تأثیر نگرانی‌های طولانی‌مدت در مورد عوامل ترس نظیر اضطراب بُرد (anxiety range)، معیارهای عملکرد و زیرساخت ناکافی قرار خواهند گرفت.

تاکنون خودروسازان سنتی مانند فورد و جنرال موتورز توانسته‌اند با سودآوری خیره‌کننده در تولید و فروش خودروها و کامیون‌های سنتی بنزینی و گازوئیلی خود و جبران زیان‌ بخش خودروهای برقی، سرمایه‌گذاران را آرام کنند. اما این می‌تواند راهبردی با ماندگاری محدود باشد که به شرایط اقتصادی و سرمایه‌گذاران بستگی دارد. به‌علاوه درصد فزاینده‌ای از فروشندگان خودرو از خودروسازان تقاضای سرمایه‌گذاری برای بازاریابی و آموزش خودروهای برقی کرده‌اند تا بتوانند تعداد زیادی از خودروهای فروخته‌نشده را بفروشند. در این شرایط، سال ۲۰۲۴ می‌تواند سالی بحث‌برانگیز برای صنعت خودروهای برقی آمریکا باشد و در این میان، خودروهای تسلا همچنان محصولاتی استثنایی باقی خواهند ماند.

۲- انرژی‌های تجدیدپذیر به رشد خود ادامه خواهند داد، اما رشد بیشتر از انرژی بادی به سمت انرژی خورشیدی متمایل خواهد شد.

 انرژی خورشیدی طی دو سال گذشته شاهد رشد بی‌سابقه‌ای در ایالات متحده بوده است و هیچ دلیلی وجود ندارد که انتظار داشته باشیم این رشد در سال ۲۰۲۴ متوقف شود، یا به‌طور چشمگیری کاهش یابد. یارانه‌ها و معافیت‌های مالیاتی قانون کاهش تورم (IRA) دولت بایدن برای تشویق چنین رشدی طی ۸ سال یا بیشتر طراحی شده‌اند و تأثیر سرمایه‌گذاری کل این برنامه‌ها با توجه به رقابت سرمایه‌های خصوصی و شرکتی برای سهم بری بدون شک چند برابر خواهد شد.

تطبیق‌پذیری و توانایی برتر انرژی خورشیدی در اغلب موارد برای استقرار در مراکز مصرف به‌ جای صدها مایل دورتر، جایی که باد به‌طور منظم می‌وزد، مزایای رقابتی قابل‌توجهی را نسبت به انرژی بادی ایجاد می‌کند. صنعت انرژی باد در سال ۲۰۲۳ با مشکلات مالی و مقرراتی عمده‌ای مواجه شد و به نظر نمی‌رسد این عوامل در ۱۲ ماه آینده بهبود قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشند.

۳- جهان دوباره حجم بی‌سابقه‌ای زغال‌سنگ مصرف خواهد کرد.

 شگفتانه بزرگ اینجاست، درست است؟ افزایش عمده ظرفیت برق زغال‌سنگی توسط چین به‌تنهایی تقاضای قوی برای این منبع سوخت فراوان و ارزان را با وجود تلاش‌های متمرکز تنظیم‌کننده‌ها و برنامه‌ریزان در سراسر جهان برای مهار آن تضمین می‌کند. کشورهای درحال‌توسعه نیز همچنان به زغال‌سنگ به‌عنوان قابل‌اطمینان‌ترین و آسان‌ترین منبع سوخت برای تولید برق نگاه می‌کنند تا زمانی که توسعه‌دهندگان انرژی‌های تجدیدپذیر قادر به رقابت واقعی با زغال‌سنگ بر اساس قابلیت اطمینان و هزینه باشند. به نظر می‌رسد تا آن روز هنوز فاصله زیادی وجود دارد.

۴- ملاحظات امنیت ملی انرژی همچنان بر اهداف بین‌المللی اقلیمی اولویت خواهد داشت.

از سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سالی یاد می‌شود که طی آن حرکت در مسیر اهداف بین‌المللی اقلیمی متوقف شد، زیرا کشورها در اولویت دادن به مسائل امنیت انرژی داخلی دو برابر تلاش کردند.

این اولویت‌های ملی به‌نوبه خود در بازنگری در راهبردهای شرکت‌های بزرگ جهانی مانند شل، بی‌پی و سایر شرکت‌ها منعکس شدند. با افزایش روزافزون درگیری‌ها و ناآرامی‌ها در سراسر جهان، دلایل زیادی وجود دارد که انتظار داشته باشیم این روند فعال ادامه یابد.

۵- سیاست انرژی ایالات متحده و جهت‌گیری آینده آن به موضوع اصلی در انتخابات پاییز این کشور تبدیل خواهد شد.

انرژی و سیاست انرژی به‌ندرت به‌عنوان موضوعی واقعاً کلیدی در مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری مطرح شده است، اما هنگامی که مبارزات انتخاباتی عمومی در ماه اوت آغاز شود، قیمت‌های نوسانی برق و دیگر اشکال انرژی ذهن رأی‌دهندگان را به خود مشغول خواهد کرد.

اگر دو حزب بزرگ آمریکا را با جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا روبه‌رو کنند، همان‌طور که هم‌اکنون محتمل به نظر می‌رسد، بحث بر سر انرژی داغ می‌شود و انتخاب دوقطبی خواهد شد: مقررات و یارانه‌ها به سبک نیو دیل سبز (Deal New Green) بایدن در مقابل بستر «drill, baby, drill»  ترامپ که در اولین دوره ریاست‌جمهوری وی به نزدیکی آمریکا به هدف استقلال انرژی کمک کرد.

۶- تقاضای جهانی نفت خام بین ۲ تا ۲.۵ میلیون بشکه نفت در روز در طول سال ۲۰۲۴ افزایش می‌یابد.

دلیل اول ساده است: نفت و محصولات بی‌شماری که از آن تولید می‌شود، آن‌قدر در بافت زندگی مدرن درهم‌تنیده شده‌اند که اجازه نمی‌دهند تقاضای آن در نبود رکود اقتصادی بزرگ جهانی کاهش یابد. دلیل دوم کمی پیچیده‌تر است: جایگزین‌هایی که اکنون توسط همه برنامه‌ریزان مرکزی جهان غرب پیشنهاد می‌شود، جایگزین مناسبی برای نفت نیستند. تا زمانی که چنین فناوری‌های جایگزینی واقعاً پیشرفته و مقیاس‌پذیر به روشی پایدار و مقرون‌به‌صرفه شوند، تقاضا برای نفت در سراسر جهان همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد.

۷- قیمت نفت خام در هیچ مقطعی در سال ۲۰۲۴ به بالاتر از ۹۰ دلار در هر بشکه نخواهد رسید.

به‌رغم افزایش تقاضا برای نفت، افزایش عرضه در کشورهای غیراوپک مانند ایالات متحده، گویان و فراساحلی غرب آفریقا، حفظ قیمت‌های جهانی در سطح یا بالاتر از ۷۰ دلار در هر بشکه برای اوپک پلاس دشوار خواهد کرد. کار اینگهام (Ingham Karr) یکی از اقتصاددانان در اتحادیه تولیدکنندگان انرژی تگزاس می‌گوید انتظار دارد کشورهای اوپک پلاس مجبور شوند در طول سال ۲۰۲۴ سهم بیشتری از بازار را واگذار کنند.

۸- تعداد دکل‌های حفاری داخلی ایالات متحده به‌تدریج کاهش خواهد یافت.

تعداد دکل‌های فعال حفاری آمریکا طبق گزارش Enverus در طول سال ۲۰۲۳ تقریباً ۲۵ درصد کاهش یافت، زیرا تولیدکنندگان نفت و گاز شیل فرآیندهای خود را بهینه کردند و فناوری‌های پیشرفت‌های را به کار گرفتند که آنها را قادر می‌سازد بشکه‌های نفت و فوت مکعب گاز بیشتری را از هر چاه جدید استخراج کنند. افزایش سطح یکپارچگی در میدان‌های شیل از طریق ادغام‌ها و اکتساب‌ها نیز منجر به کاهش تعداد دکل‌ها خواهد شد، به‌طوری که شرکت‌های ترکیبی جدید مانند اگزان موبیل/ پایونیر می‌توانند از صرفه‌جویی در مقیاس بیشتر در عملیات خود بهره ببرند.

۹- در سال ۲۰۲۴ قیمت بنزین در آمریکا افزایش چندانی نخواهد داشت.

ترکیب عوامل مختلف با افزایش عرضه که موجب تعدیل قیمت‌های جهانی نفت می‌شود، به‌نوبه خود به اعتدال و ثبات قیمت‌های بنزین برای مصرف‌کننده در پمپ‌بنزین‌های آمریکا منجر خواهد شد. اگرچه این خبر خوبی برای مصرف‌کنندگان است، اما برای دولت بایدن و صنعت خودروهای برقی بسته‌ای مختلط است. افزایش هزینه‌های تولید انرژی از سوخت‌های فسیلی نه‌تنها یکی از اهداف اصلی دستور کار سیاست سبز بایدن است، بلکه یکی از عوامل اصلی برای متقاعد کردن رانندگان برای روی ‌آوردن به خودروهای برقی به شمار می‌رود. کارگزاران انتخاباتی بایدن بدون شک از قیمت‌های پایین و معتدل بنزین و گازوئیل به‌عنوان عاملی مثبت برای شانس انتخاب مجدد رئیس‌جمهور استقبال خواهند کرد، اما این قیمت‌ها نکته منفی محرز برای دستور کار سیاست سبز بایدن هستند.

در حالی که ممکن است همه روایاتی که فناوری‌های جدید و سرمایه‌گذاری برای توسعه آنها را ترویج می‌کنند، غیرقابل‌تصور به نظر برسد، سکون موجود کنونی در پشت مجموعه گسسته‌ای از روش‌های تأمین انرژی غالب شامل نفت و گاز، زغال‌سنگ، انرژی بادی، خورشیدی و خودروهای برقی به نظر می‌رسد سال ۲۰۲۴ را به چیزی شبیه سال گذشته در حوزه انرژی، حداقل در ظاهر و سطح تبدیل کند.

با این حال اشتباه نکنید: سرعت نوآوری و پیشرفت فناوری حباب‌گونه زیرپوستی به این معناست که هر وضعیت به‌ظاهر پایدار در تصویرسازی از انرژی جهانی، کوتاه‌مدت است، همان‌طور که همیشه در طول تاریخ مدرن این‌گونه بوده است.

بنابراین انتظار می‌رود پیش‌بینی‌ها برای سال ۲۰۲۵ کاملاً متفاوت و پویاتر از پیش‌بینی‌هایی باشد که در اینجا ارائه شد. اکنون باید از ثبات نسبی موجود در بخش انرژی لذت برد.

سقوط یک درصدی بهای جهانی نفت

0
سقوط یک درصدی بهای جهانی نفت

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۸۷ سنت معادل ۱.۱۰ درصد کاهش به ۷۷ دلار و ۸۹ سنت رسید.

به گزارش وندورلیست به نقل از رویترز، قیمت نفت در اولین ساعات تجارت در روز دوشنبه کاهش یافته است. به نظر می‌رسد کاهش شدید قیمت نفت عربستان به عنوان بزرگترین صادر کننده دنیا و همچنین افزایش تولید اوپک نگرانی در مورد تاثیر تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه را جبران کرده است.
قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۸۷ سنت معادل ۱.۱۰ درصد کاهش به ۷۷ دلار و ۸۹ سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم با ۸۳ سنت معادل ۱.۱۲ درصد کاهش ۷۲ دلار و ۹۸ سنت معامله می‌شود.
هر دوی این شاخص‌های نفتی ۲ درصد در هفته اول سال جاری میلادی به خاطر تمرکز سرمایه‌گذاران بر مخاطرات ژئوپلیتیکی در خاورمیانه به دنبال حمله یمن به کشتی‌ها در دریای سرخ، افزایش قیمت داشتند.

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا که در حال حاضر در خاورمیانه به سر می‌برد، هشدار داد اگر تلاش هماهنگی برای برقراری صلح نشود، جنگ غزه در سراسر منطقه گسترش پیدا می‌کند. اما بنجامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی قول داده این جنگ را تا حذف کامل حماس ادامه دهد.
از طرف دیگر، تولید نفت سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) ۷۰ هزار بشکه در روز در ماه دسامبر افزایش یافته و به ۲۷.۸۸ میلیون بشکه در روز رسیده است که می‌تواند فشار نگرانی‌های ژئوپولیتیکی را خنثی کند.
این افزایش عرضه و رقابت اوپک با سایر تولیدکنندگان رقیب باعث شد عربستان در روز یکشنبه قیمت رسمی فروش نفت خود به بازار آسیا در ماه فوریه را تا پایین‌ترین رقم طی ۲۷ ماه گذشته کاهش دهد.
در آمریکا تعداد چاه‌های فعال نفت یک حلقه افزایش یافته و به ۵۰۱ رسیده است.
بانک سرمایه‌گذاری جی‌پی‌مورگان پیش‌بینی می‌کند ۲۶ چاه نفت جدید در سال جاری میلادی اضافه شود که بیشتر آنها در حوزه پرمین و در نیمه اول سال خواهد بود.

فراز و فرود اقتصاد نفت شیل

0
فراز و فرود اقتصاد نفت شیل

تولید نفت شیل همواره با یک روند ثابت یا رو به رشد همراه نبوده است و گرچه در حال حاضر قیمت نفت در بازارهای جهانی، یک حاشیه امن نسبی برای استخراج نفت شیل ایجاد کرده، ارزیابی چشم‌انداز آینده این صنعت حائز اهمیت است.

وندورلیست / بازارهای انرژی در طول تاریخ تغییر و تحولات زیادی داشته‌اند. بازار نفت به‌عنوان یکی از بازارهای انرژی از زمان پیدایش با تغییرات زیادی همراه بوده و ورود بازیگران جدید به این بازار همواره آثار مهمی به همراه داشته است. اکتشاف، استخراج و فرآوری نفت شیل در آمریکا که از آن به‌عنوان انقلاب شیل یاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین تحولاتی به‌شمار می‌رود که تا به امروز در بازار نفت اتفاق افتاده است، به نحوی که در دهه گذشته، استخراج نفت شیل در کشورهایی همچون آمریکا توانست انحصار کشورهای اوپک را در تعیین قیمت و مقدار عرضه نفت در بازارهای جهانی از بین ببرد.

تولید نفت شیل همواره با یک روند ثابت یا رو به رشد همراه نبوده است. این نوع از نفت در سال‌های گذشته به‌شدت تحت‌تأثیر نوسان‌های بازار قرار داشته و با افزایش یا کاهش قیمت، مسئله مقرون‌به‌صرفه یا زیان‌بار بودن آن مطرح بوده است. اگرچه در حال حاضر قیمت نفت در بازارهای جهانی، یک حاشیه امن نسبی برای استخراج نفت شیل ایجاد کرده، اما ارزیابی چشم‌انداز آینده این صنعت حائز اهمیت است.

این بازار انرژی از زمان پیدایش با تغییرات زیادی همراه بوده و ورود بازیگران جدید به این بازار همواره تأثیرات مهمی به همراه داشته است. اکتشاف، استخراج و فراوری نفت شیل در آمریکا که از آن به‌عنوان انقلاب شیل یاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین تحولاتی به‌شمار می‌رود که تا به امروز در بازار نفت اتفاق افتاده است، به نحوی که در دهه گذشته استخراج نفت شیل در کشورهایی همچون آمریکا توانست انحصار کشورهای اوپک را در تعیین قیمت و مقدار عرضه نفت در بازارهای جهانی از بین ببرد.

چالش‌های نفت شیل

هزینه استخراج نفت خام در کشورهای حوزه خلیج‌فارس متغیر بوده و به‌طور عمده می‌تواند کمتر از ۱۰ دلار هر بشکه باشد، در حالی که هزینه تولید نفت در کشورهایی مانند روسیه و اکثر کشورهای آفریقا و آسیا بیشتر از هزینه تولید در منطقه خلیج‌فارس است، از این رو هزینه پایین استخراج نفت در این مناطق سبب شده است حتی در صورت نوسان‌های بزرگ در بازار نیز همچنان تولید نفت مقرون‌به‌صرفه باشد، این در حالی است که نفت شیل بیشتر در معرض آسیب‌های ناشی از نوسانات بازار و تغییرات قیمت قرار دارد.

افزون بر این، استخراج نفت شیل به‌سادگی امکان‌پذیر نیست و به تجهیزات فنی پیشرفته نیاز دارد. این موضوع تولید نفت شیل را نسبت به نفت متعارف با هزینه بیشتری همراه کرده است، به همین دلیل اگر سطح قیمت نفت از میزان معینی که شامل هزینه تمام‌شده استخراج نفت شیل است، کاهش یابد یا حتی برابری کند، آنگاه تولید این نوع نفت چندان مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود.

بر این اساس تنها آن دسته از شرکت‌هایی که بتوانند هزینه‌های تولید را پوشش دهند، توان ادامه رقابت در بازارهای جهانی را خواهند یافت. با این حال تعداد چنین شرکت‌هایی محدود است و به همین دلیل تولیدکنندگان در پی کاهش عمده هزینه‌های صنعت نفت شیل هستند تا به‌دلیل نوسان‌ها ناگزیر به تعطیلی تأسیسات زیان‌آور خود نشوند.

هنگامی که بیماری کرونا در جهان فراگیر شد و روسیه و عربستان یک جنگ قیمتی را علیه غرب پس از بحران اوکراین دامن زدند، بسیاری از کارشناسان انتظار فروپاشی آهسته صنعت نفت شیل را طی پنج سال آینده داشتند، زیرا شرکت‌های کوچکی که ورشکسته شده بودند، از سوی تولیدکنندگان بزرگ خریداری می‌شدند، به نحوی که برخی برآوردها نشان می‌داد به‌جای ۶۰ شرکت فعال در بورس آمریکا، تعداد این شرکت‌ها پس از پنج سال تنها به ۱۰ کاهش یابند.

رؤیای آمریکایی

استخراج نفت شیل موجب شده که ایالات متحده به پیشتاز کشورهای تولیدکننده نفت جهان تبدیل شود و حتی از عربستان سعودی و روسیه نیز پیشی گیرد. هم‌اکنون ایالات متحده بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت شیل در جهان محسوب می‌شود و میانگین میزان استخراج این کشور حدود ۴.۳ میلیون بشکه است. تعداد کارگران مستقیم در صنعت نفت شیل آمریکا تقریباً ۳۵۰ هزار نفر است که حدود ۳۰۰ هزار حلقه چاه که در ۲۱ ایالت آمریکا پراکنده شده‌اند، کار می‌کنند. در نمایی بزرگ‌تر، صنعت نفت شیل آمریکا به دایره‌ای از فعالیت‌های اقتصادی مرتبط است که حدود ۱.۷ میلیون نفر در آن مشغول به کار هستند.

اگرچه دموکرات‌ها به دلیل برنامه‌های خود که در حوزه منابع انرژی تجدیدپذیر عمدتاً با توسعه بهره‌برداری از نفت شیل مخالفت می‌ورزند، با توجه به حجم بزرگی اشتغال و درآمدزایی این نوع نفت برای ایالات متحده، هیچ‌یک از احزاب سیاسی آمریکا توان نادیده گرفتن آن را در انتخابات مهم ندارند، از این رو هرگونه نوسان در بازارهای جهانی که به کاهش عمده قیمت‌ها منجر شود، می‌تواند صنعت نفت شیل را از دایره مقرون‌به‌صرفه بودن خارج کند. در چنین شرایطی، اولین اقدام شرکت‌های نفتی امریکا، تعدیل نیروی انسانی است. چنان‌که در سال‌های گذشته این شرکت‌ها بارها ناگزیر به اقدام‌های سخت‌گیرانه ریاضتی شده و کارگران زیادی را اخراج کرده‌اند. بی‌تردید چنین روندی می‌تواند بر انتخابات مهم امریکا تأثیر بسزایی بگذارد، به‌خصوص که عمده صنعت نفت شیل آمریکا در ایالت‌هایی مانند مونتانا، تگزاس، اوهایو و اوکلاهاما متمرکز است که معمولاً به حزب جمهوری‌خواه رأی می‌دهند.

در این بین اکثر تولیدکنندگان، نفت شیل را ۵۵ تا ۶۵ دلار هر بشکه استخراج می‌کنند و تنها ۱۶ شرکت شیل ایالات متحده در میدان‌هایی فعالیت می‌کنند که میانگین هزینه استخراج از چاه‌های جدید آنها زیر ۳۵ دلار هر بشکه است. در نتیجه هنگامی که نفت به آستانه ۶۵ دلار می‌رسد، دیگر تولید نفت برای برخی شرکت‌ها مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود، همچنین هنگامی که این آستانه به ۵۵ دلار کاهش یابد، بخش دیگری از شرکت‌ها نیز استخراج خود را زیان‌بار تلقی خواهند کرد، به همین دلیل در سال‌های اخیر تعداد دکل‌های بیکار افزایش‌ یافته و کارکنان در صنعت نفت شیل تعدیل شده‌اند.

با این حال به نظر می‌رسد افزایش قیمت نفت به دلایل مختلف، همچنان صنعت نفت شیل را در کشورهایی همچون آمریکا زنده و پویا نگه داشته است. آنچه در این بین اهمیت دارد، پیشرفت‌های فناورانه است که می‌تواند در آینده نزدیک، هزینه استخراج نفت شیل را کاهش دهد، به‌گونه‌ای که نفت شیل نیز همانند نفت متعارف توان مقابله در برابر نوسان‌ها را بیابد.

شعیب بهمن

بیشتر از نیمی از ایرانیان در بخش خدمات کار می‌کنند

0
بیشتر از نیمی از ایرانیان در بخش خدمات کار می‌کنند

در تازه ترین گزارش رسمی از وضعیت بازار کار، سهم بخش خدمات در اشتغالزایی افزایش و سهم بخش‌های کشاورزی و صنعت کاهش یافته است. این مسئله به افزایش نگرانی‌ها درباره ناپایداری شرایط بازار کار در اقتصاد ایران دامن زده است.
تازه‌ترین گزارش‌ها از وضعیت بازار کار در زمستان سال 1401 نشان می‌دهد بخش خدمات با بیش از 53 درصد سهم از کل اشتغال ایجاد شده در ایران، نخستین بخش اقتصادی در اشتغالزایی است. پس از این بخش، بخش صنعت در زمستان سال گذشته با سهم 33.2 درصدی در جایگاه دوم و بخش کشاورزی با سهم 13 درصدی در جایگاه سوم قرار گرفته است.
گزارش مرکز آمار از اشتغال در بخش کشاورزی می‌گوید، تعداد شاغلان در این بخش در زمستان سال گذشته، نسبت به زمستان سال 1400، 1.5 درصد کمتر شده است. در زمستان سال گذشته 3 میلیون و 58 هزار نفر در بخش کشاورزی کار می‌کردند درحالیکه در زمستان سال 1400، این رقم 3 میلیون و 365 هزار نفر گزارش شده است. بررسی‌ها می‌گوید 307 هزار نفر در سال گذشته از بازار کار کشاورزی خارج شده‌اند.

در بخش صنعت هم، تعداد شاغلان 0.4 – درصد نسبت به زمستان سال 1400 کاهش یافته است. به طور کلی در زمستان سال 1400 نزدیک به 7 میلیون و 782 هزار نفر در بخش صنعت کار می‌کردند. این تعداد در زمستان سال گذشته به 7 میلیون و 775 هزار نفر رسیده که است که نشان می‌دهد نزدیک به 7 هزار نفر از بخش صنعت خارج شده‌اند. با این حال، نباید از افزایش اشتغال در بخش خدمات گذشت که در زمستان سال 1401، 1.8 درصد به تعداد شاغلان آن افزوده شده است. تعداد شاغلان در بخش خدمات در زمستان سال گذشته 12 میلیون و 589 هزار نفر گزارش شده درحالیکه این تعداد در سال 1400، 12 میلیون نفر گزارش شده است. بخش خدمات در زمستان سالی که گذشت توانست 558 هزار و 946 نفر از شاغلان در دیگر بخش‌ها را به خود جلب کند.
پایین بودن هزینه ایجاد شغل در بخش خدمات، سطح پایین بروکراسی‌های اداری در راه‌اندازی کسب وکارهای خدماتی از عوامل رشد فرصت‌های شغلی در این بخش است. با این وجود عدم پایداری این مشاغل، از عوامل نگران‌کننده درباره سهم 50 درصدی بخش خدمات از اشتغالزایی در کشور است.

در زمستان سال 1400 نزدیکی به 7 میلیون و 782 هزار نفر در بخش صنعت کار می کردند. این تعداد در زمستان سال گذشته به 7 میلیون و 775 هزار نفر رسیده که است که نشان می دهد نزدیک به 7 هزار نفر از بخش صنعت خارج شده‌اند

وضعیت شاغلان
در زمستان 1400 مجموع جمعیت مردان و زنان شاغل کشور در کانال 23 میلیون نفر بوده است. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته 86 درصد از کسانی که در زمستان سال 1400 شاغل بوده‌اند، در زمستان پارسال نیز همچنان دارای شغل بوده‌‌اند و تغییری در وضعیت آن‌ها رخ نداده است. این جمعیت معادل 19 میلیون و 930 هزار نفر (حدود 20 میلیون نفر) بوده است.
در مقابل اما 3.3 درصد شاغلین زمستان 1400، در زمستان سال گذشته بیکار شده‌اند. به بیان ساده‌تر این افراد دیگر شغلی ندارند و در جست‌وجوی کار هستند. برآورد جمعیت این گروه بیش از 764 هزار نفر بوده که این عده به نوعی شغل خود را از دست داده‌اند.
همچنین مشاهده می‌شود 2 میلیون و 456 هزار نفر (حدود 10.6 درصد) از شاغلین زمستان 1400، در زمستان سال گذشته از جمعیت فعال اقتصادی خارج شده‌اند و به جرگه غیرفعالان نیروی کار پیوسته‌‌اند. البته این موضوع می‌تواند ناشی از رسیدن موعد بازنشستگی برخی افراد یا عدم تمایل گروهی برای فعالیت در بازار کار باشد.
به طور کل بررسی جریان کار شاغلین در مدت زمان مطالعه، راوی خروج بیش از سه میلیون و 221 هزار نفر از جمعیت شاغل کشور در زمستان 1400 بوده که از این میان برخی بیکار شده و برخی دیگر یا بازنشسته شده‌ا‌ند یا به دلیل دیگری از حضور در بازار کار و شاغل بودن منصرف شده‌اند.
این در حالی است که البته مجموع بیکاران و غیر فعالانی که در این مدت اشتغال پیدا کرده‌اند در حدود 3 میلیون و 300 هزار نفر بوده و رقم قبل را خنثی کرده است.

شاغل شدن بیش از 884 هزار نفر از بیکاران
مطابق آمار، از حدود 2 میلیون و 409 هزار نفری که در زمستان 1400 بیکار بوده‌اند، حدود 940 هزار نفر وضعیت‌شان تغییری نکرده و در یک سال بعد هم یعنی تا زمستان پارسال همچنان بیکار مانده‌اند. با این حال 36.7 درصد جمعیت بیکاران زمستان 1400، در زمستان سال گذشته صاحب شغل شده‌اند. جمعیت این گروه بالغ بر 884 هزار نفر بوده است.
بررسی‌های صورت گرفته همچنین نشان می‌دهد بالغ بر 585 هزار نفر در حدود 24.3 درصد جمعیت بیکاران زمستان دو سال قبل تلاششان برای یافتن شغل بی‌نتیجه مانده و ترجیح داده‌اند در زمستان سال گذشته دیگر در جست‌وجوی کار نباشند (به جمعیت غیرفعال افزوده شده است). طبق بررسی‌های صورت‌گرفته کمترین پایداری در وضعیت نیروی کار نیز در این مدت مربوط به بیکاران با رقم 39 درصد بوده است.

رکورد جمعیت غیرفعال
مرکز آمار در زمستان 1400جمعیت غیرفعال اقتصادی مردان و زنان کشور را 37 میلیون و 751 هزار نفر اعلام کرده بود که طبق محاسبات صورت‌گرفته 34 میلیون و 730 هزار نفر از این افراد در زمستان سال گذشته تغییر وضعیت نداده‌اند و رغبتی برای کار کردن نداشته‌اند. بنابراین جمعیت غیرفعال کشور با 92 درصد رکورد بیشترین پایداری وضعیت را در جریان نیروی کار زمستان 1400 به زمستان 1401 به نام خود ثبت کرده‌ است.
جمعیت غیرفعال اقتصادی کشور یعنی افرادی که در سن کار قرار داشته‌اند اما مایل به کار کردن نیستند. با این حال ارزیابی‌های صورت گرفته حکایت از این موضوع دارد که 1.7 درصد جمعیت غیرفعال کشور در زمستان دو سال قبل به دنبال کار بوده‌‌اند اما نتوانسته‌اند شغلی پیدا کنند؛ بنابراین به جمعیت بیکار کشور اضافه شده‌اند. این جمعیت از حیث تعداد بیش از 641 هزار نفر بود است.
بنابراین طبق تصویر کلی از جریان بازار کار ایران از زمستان 1400 به زمستان 1401حاکی از افزایش جمعیت غیر فعال اقتصادی بوده است که می‌تواند ناشی از افزایش ناامیدی در این خصوص باشد و در نتیجه شرایط نامساعد اقتصادی شغل از دست داده‌اند و از یافتن شغل منصرف شده‌اند یا پیگیر شغل‌های با درآمدهای بالاتر بوده‌اند.

مقالات محبوب